Jazykový obraz ženy a muža vo folklórnych piesňach

• Authors: Urbancová Lujza

Title variants

PL

Językowy obraz kobiety i mężczyzny w pieśniach ludowych

EN

Language image of a woman and a man in folk songs

• Languages of publication: SK PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zestawienie różnic w prezentacji męskiej i żeńskiej płci w pieśniach ludowych. W założeniu jest to studium relacji języka do społeczeństwa. Korpus badawczy składa się z tysiąca pieśni, które są częścią śpiewnika. Autorka poświęca uwagę prezentacji pewnych cech ze względu na ich związek z męskim i żeńskim subiektem, np. uczuciom, relacjom między kobietą a mężczyzną, rozwiązłości, niewierności, alkoholizmowi, przemocy fizycznej, podróżowaniu, wykształceniu itd. Analiza pokazała, że pieśni folklorystyczne tworzą pewien stereotyp żeńskości i męskości, jednak płcie nie są prezentowane opozycyjnie – przedstawiają swoistą komplementarność.

EN

The aim of the study is to identify diversity in presentations of gender in Slovak folk songs. The starting point is the study of the relation between language and society. The corpus under research consists of 1000 songs included in a songbook. Attention is paid to motifs related to women and men, for example personal feelings, the relationship between women and men, promiscuity, adultery, drinking, physical violence, travelling, education etc. The research has shown that folk songs create certain stereotypes of femininity and masculinity. However, genders are not presented as opposites, but as complementary.

Keywords

PL

kobieta; mężczyzna; płeć społeczno-kulturowa; słowackie pieśni ludowe; obraz kobiety; obraz mężczyzny

EN

woman; man; Slovak folk songs; image of a woman; image of a man

gender

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2018
• Volume: 65
• Pages: 209-228

Contributors

author

Urbancová Lujza

• Katedra slovenského jazyka a komunikácie, Filozofická fakulta, Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici

References

• Bartmiński Jerzy, 2016, Jazyk v kontextu kultury. Dvanást statí z lublinské kognitivní etnolingvistiky, Univerzita Karlova v Praze, nakladatelství Karolinium, Praha.
• Biedermann Hans, 1992, Lexikón symbolov, Vydavateľstvo Obzor, Bratislava.
• Brtáňová Erika, 2011, Ženský svet v staršej slovenskej literatúre na prelome 18. a 19. storočia, w: G. Dudeková i kol., Na ceste k modernej žene, Veda, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratislava, s. 49–62.
• Butler Judith, 1990, Gender Trouble: Feminism and the subversion of identity, Routledge, New York.
• Butler Judith, 2003, Trampoty s rodom: Feminizmus a podrývanie identity, Aspekt, Bratislava.
• Bútorová Zora, 2008, Ženy a muži v priesečníku spoločenských očakávaní, w: Z . Bútorová, red., Ona a on na Slovensku. Zaostrené na rod a vek, Inštitút pre verejné otázky, Bratislava, s. 19–42.
• Dolník Juraj, 2010, Jazyk – človek – kultúra, Kalligram, Bratislava.
• Droppová Ľubica, 2000, Slovenská ľudová pieseň – texty a kontexty, Univerzita Komenského Bratislava, Bratislava.
• Dudeková Gabriela, Lengyelová Tünde, 2009, Rodová identita v historickej perspektíve, w: G. Kiliánová, E. Kowalská, E. Krekovičová, red., My a tí druhí v modernej spoločnosti, Veda, vydavateľstvo SAV, Bratislava, s. 44–85.
• Glosár rodovej terminológie, www.glosar.aspekt.sk (dostęp: 15.04.2013).
• Kováčiková Monika, 2012, Obraz muža a ženy v slovenskom paremiologickom fonde, „ASPEKTin”, jar 2012, s. 85–86.
• Králik Ľubor, 2015, Stručný etymologický slovník slovenčiny, Veda, vydavateľstvo SAV, Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava.
• Krekovičová Eva, 2005, Mentálne obrazy, stereotypy a mýty vo folklóre a v politike, Ústav etnológie SAV, Bratislava.
• Lengyelová Tünde, 2011a, Rodové stereotypy v novoveku, w: G. Dudeková i kol., Na ceste k modernej žene, Veda, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratislava, s. 21–34.
• Lengyelová Tünde, 2011b, „Ženské profesie” v ranom novoveku – typológia a príklady, w: G. Dudeková i kol., Na ceste k modernej žene, Veda, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratislava, s. 453–466.
• Lurker Manfred, 2005, Slovník symbolů, Euromedia Group k. s. – Knižní klub, edícia UNIVERSUM, Praha.
• Pavlovič Jozef, 2004, Tisíc slovenských ľudových piesní, Prima Art, Bratislava.
• Skutnabb -Kangas Tove, 2000, Menšina, jazyk a rasizmus, Kalligram, Bratislava.
• Šmausová Gerlinda, 2007, Současnost nesoučasností: nepřehledné vlnobití feminismů, w: L. Heczková i kol., red., Vztahy, jazyky, těla. Texty z 1. konference českých a slovenských feministických studií, FHS UK, Praha, s. 16–37.
• Vaňková Irena, 2007, Nádoba plná řeči, Univerzita Karlova v Praze, nakladatelství Karolinium, Praha.