Ograniczanie czy obrona wolności słowa? Rozważania na temat koncepcji regulacji dotyczącej działalności mediów społecznościowych

• Authors: Milczarek Ewa

Title variants

EN

Restricting or defending freedom of speech? Considerations on the concept of social media regulation

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Freedom of expression is an element of a democratic state of law. It enables obtaining information and opinions on the activities of state authorities as well as social organisations and private entities. So far, it has functioned in a civic-state relationship, protecting society against excessive censorship by those in power. Currently, it is also becoming a tool for protecting network users from corporations managing social media. In this context, two important issues need to be considered. Firstly, whether restricting freedom of speech by social media platforms or certain individuals (preventing publication of certain content) is consistent with the applicable law. Secondly, is a possible law regulating these issues a step towards protecting freedom of speech or a tool for its restriction? The aim of the article is therefore to answer the following research question: whether and in what form content shared on social media should be regulated. To this end, the author analyses whether social-media can now be considered a public place and what implications are associated with such an assessment. The impact of the new environment – the Internet – on freedom of speech was also analysed in the context of the necessity to establish a separate regulation protecting this value.

Keywords

EN

freedom of speech; social media; Internet

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2022
• Issue: 3(170)
• Pages: 121–142

Contributors

author

Milczarek Ewa

• Dr Ewa Milczarek Uniwersytet Szczeciński, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Szczecin, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-0726-0959

References

• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej sporządzona na podstawie tekstu opublikowanego w Dz. Urz. UE 2016 C 202.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji, Bruksela, COM/2020/790 final.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483.
• Konwencja Nr 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, sporządzona w Strasburgu dnia 28 stycznia 1981 r., Dz.U. z 2003 nr 3, poz. 25.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. z 1993 nr 61, poz. 284.
• Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 16 grudnia 1966 r., Dz.U. z 1977 r. nr 38, poz. 167.
• Notyfikacja nr 2021/152/F (France) z dnia 12 marca 2021 r. w sprawie Loi confortant le respect des principes de la République, <https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/tris/fr/search/?trisaction=search.detail&year=2021&num=152>.
• Oświadczenie Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska w sprawie projektu ustawy o ochronie wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych, Warszawa, 8 października 2021 r.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2019 r., sygn. akt. V ACz 185/19.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2018 r., syng. akt IV KK 296/17.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ, 217 A (III) przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 r.).
• Projekt z dnia 15 stycznia 2021 r. w sprawie ustawy o ochronie wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych skierowany 22 stycznia 2021 r. do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o wpis do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.
• Proposal For A Regulation Of The European Parliament And Of The Council on a Single Market For Digital Services (Digital Services Act) and amending Directive 2000/31/EC, COM/2020/825 final.
• Regulamin Facebooka. Stan na dzień 1 września 2018 r., <https://www.facebook.com/legal/terms/update>.
• Report of the Special Rapporteur on the promotion and protection of the right to freedom of opinion and expression, Frank La Rue, Human Rights Council Seventeenth session Agenda item 3 Promotion and protection of all human rights, civil, political, economic, social and cultural rights, including the right to development, A/HRC/17/2.
• Report of the Special Rapporteur on the promotion and protection of the right to freedom of opinion and expression, Frank La Rue, A/HRC/17/27.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2020, sygn. akt III CZP 78/19.
• Ustawa nr 2020–766 z dnia 24 czerwca 2020 r. mająca na celu zwalczanie nienawistnych treści w Internecie (Loi n° 2020-766 du 24 juin 2020 visant à lutter contre les contenus haineux sur internet NOR: JUSX1913052L).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 2020 r. poz. 1444, 1517.
• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Dz.U. nr 144, poz. 1204.
• Ustawa z dnia 1 września 2017 r. o egzekwowaniu prawa w sieci (Federalny Dziennik Ustaw I, s. 3352), ostatnio zmieniona art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 30 listopada 2020 r. (Federalny Dziennik Ustaw I, s. 2600) (Netzwerkdurchsetzungsgesetz vom 1. September 2017 (BGBl. I S. 3352), das zuletzt durch Artikel 9 Absatz 2 des Gesetzes vom 30. November 2020 (BGBl. I S. 2600) geändert worden ist).
• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. poz. 1000.
• Wniosek Komisji Europejskiej: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym (akt o rynkach cyfrowych), COM(2020) 842 final2020/0374 (COD).
• Wniosek Komisji Europejskiej: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych) i zmieniające dyrektywę 2000/31/WE, COM(2020) 825 final 2020/0361 (COD).
• Wniosek Komisji Europejskiej: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poszanowania życia prywatnego oraz ochrony danych osobowych w łączności elektronicznej i uchylające dyrektywę 2002/58/WE (rozporządzenie w sprawie prywatności i łączności elektronicznej), COM/2017/010 final 2017/03 (COD).
• Wyrok ETPC z dnia 26 kwietnia 1979 r. w sprawie Sunday Times vs. Wielka Brytania, skarga nr 6538/74.
• Wyrok ETPC z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie Cumpănă i Mazăre vs. Rumunia, skarga nr 33348/96.
• Wyrok ETPC z dnia 20 kwietnia 2006 w sprawie Raichinov vs. Bułgaria, skarga nr 47579/99.
• Wyrok ETPC z dnia 16 lipca 2009 r. w sprawie Féret vs. Belgia, skarga nr 15615/07.
• Wyrok ETPC z dnia 5 maja 2011 w sprawie Editorial Board of Pravoye Delo i Shtekel vs. Ukraina, skarga nr 33014/05.
• Wyrok ETPC z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie Mosley vs. Zjednoczone Królestwo, skarga nr 48009/08.
• Wyrok ETPC z dnia 18 grudnia 2012 w sprawie Ahmet Yıldırım vs. Turcja, skarga nr 3111/10.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. akt I CSK 690/17.
• Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 20 maja 2020 r. w sprawie Maciej Świrski vs. Facebook Ireland Limited oraz Facebook Inc, sygn. akt II C 973/16.
• Wyrok TK z dnia 28 stycznia 2003 r., sygn. akt K 2/02, OTK ZU 2003, nr 1A, poz. 4.
• Wyrok TK z dnia 5 maja 2004 r., sygn. akt P 2/03, OTK ZU 2004, nr 5A, poz. 39.
• Wyrok TK z dnia 21 września 2015 r., sygn. akt K 28/1, OTK-A 2015/8/120.
• Wyrok TSUE z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie C-131/12 Google Spain SL, Google Inc. vs. Agencia de Protección de Datos (AEPD), Mario Costeja González.
• Balkin J.M., Free speech is a triangle, “Columbia Law Review” 2011, t. 118, nr 7.
• Bartnicki A., Michałek K., Rusinowa I., Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych Ameryki, Egross Morex, Warszawa 1992.
• Benkler Y., The Wealth of Networks, Wydawnictwo Yale University Press, New Haven 2006.
• Best M.L., Can the Internet be a Human Right?, “Human Rights & Human Welfare” 2004, nr 4.
• Brol M., Czetwertyński S., Sieciowa sfera publiczna a media społecznościowe, „Studia Ekonomiczne” 2015, nr 209.
• Bruns A., Highfield T., Is Habermas on Twitter? Social media and the public sphere, [w:] The Routledge companion to social media and politics, red. G. Enli, A. Bruns, A.O. Larsson, E. Skogerbo, C. Christensen, Routledge, London 2016.
• Bygrave L.A., Internet Governance by Contract, Oxford University Press, Oxford 2015.
• Camp J., Chien Y.T., The internet as public space: concepts, issues, and implications in public policy, “ACM SIGCAS Computers and Society” 2000, nr 30(3).
• Castells M., Communication Power, Oxford University Press, Oxford 2009.
• Cela E., Social Media as a New Form of Public Sphere, “European Journal of Social Sciences Education and Research” 2015, nr 4(1).
• Czarny-Drożdżejko E., Prawnokarne ograniczenie wolności wypowiedzi w Polsce (wybrane aspekty), „Politeja” 2013, nr 3(25).
• Demarczuk A., Wolność wypowiedzi i prawo do prywatności w społeczeństwie informacyjnym – wybrane aktualne refleksje, „Polityka i Społeczeństwo” 2020, nr 1(18).
• Denham H., These are the platforms that have banned Trump and his allies, “The Washington Post”, <https://www.washingtonpost.com/technology/2021/01/11/trump-banned-social-media/>.
• Digital: The EU must set the standards for regulating online platforms, say MEPs, <https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20201016IPR89543/digital-eu-must-set-the-standards-for-regulating-online-platforms-say-meps>.
• Facebook Sorry For Blocking Eugene Delacroix Masterpiece Over Nudity, <https://www.ndtv.com/world-news/facebook-sorry-for-blocking-eugene-delacroix-masterpiece-over-nudity-1825569>.
• Fuchs C., Social Media and the Public Sphere, “tripleC” 2014, nr 12(1).
• Gillespie T., Can an Algorithm be Wrong?, “Limn” 2012, nr 1(2).
• Habermas J., Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, tłum. M. Łukasiewicz, W. Lipnik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Holub R.C., Habermas J., Critic in the Public Sphere, Routledge, London–New York 1991.
• Hooker M.P., Censorship, Free Speech & Facebook: Applying the First Amendment to Social Media Platforms via the Public Function Exception, “Washington Journal of Law, Technology & Arts” 2019, nr 36.<https://www.gov.pl/web/gov/odwolaj-sie-od-decyzji-portalu>.<http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/RegularSessions/Session32/Pages/ResDecStat.aspx>.<https://www.pewresearch.org/internet/fact-sheet/social-media/>.
• Jancic D., The European Political Order and Internet Piracy: Accidental or Paradigmatic Constitution-Shaping, “European Constitutional Law Review” 2010, nr 6.
• Kamiński I.C., Europejskie standardy dotyczące swobody wypowiedzi komercyjnej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2010, nr 6.
• Kaplan A.M., Haenlein M., Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media, “Business Horizons” 2010, t. 53, z. 1.
• Krüger Z., Lex Facebook. Ochrona wolności słowa, czy bat na wolne media?, <https://www.rp.pl/opinie-prawne/art18984791-zbigniew-krueger-lex-facebook-ochrona-wolnosci-slowa-czy-bat-na-wolne-media>.
• Kukliński P., Swoboda wypowiedzi artystycznej w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Przegląd Konstytucyjny” 2019, nr 3.
• Ma A., Facebook banned a user from posting a photo of a 30,000-year-old statue of a naked woman — and people are furious, <https://www.businessinsider.com/facebook-bans-venus-of-willendorf-photos-over-nudity-policy-2018-3?IR=T>.
• Milczarek E., Odpowiedzialność za udostępnianie hiperłączy, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2017, nr 2.
• Milczarek E., Prywatność wirtualna. Unijne standardy ochrony prawa do prywatności w Internecie, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2020.
• Mojski W., Konstytucyjna ochrona wolności wypowiedzi w Polsce, Towarzystwo Wydawnictw Naukowych Libropolis, Lublin 2014.
• Nożewski J., Profil użytkownika mediów społecznościowych – osobisty newsroom 2.0?, „Studia Medioznawcze” 2015, nr 63(4).
• Ochman A., Medialna sfera publiczna według Jürgena Habermasa, „Studia Paradyskie” 2015, t. 25.
• Office of The High Commissioner For Human Rightspalais Des Nations, Mandate of the Special Rapporteur on the promotion and protection of the right to freedom of opinion and expression, Reference: OL DEU 1/2017.
• Ojczyk J., Sewastianowicz M., Rojek-Socha P., Kary do 50 mln zł i ślepe pozwy – mają utemperować dyskurs w sieci, <https://www.prawo.pl/prawo/ochrona-wolnosci-slowa-w-internecie-jest-projekt-ms,510915.html>.
• Pollicino O., The Right to Internet Access: Quid Iuris?, [w:] The Cambridge Handbook of New Human Rights: Recognition, Novelty, Rhetoric, red. A. Von Arnauld, K. Von der Decken, M. Susi, Cambridge University Press, Cambridge 2020.
• Prawo prasowe między wymogami prawa, nakazami etyki a oczekiwaniami rynku, red. J. Sobczak, K. Chałubińska-Jentkiewicz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016.
• Rutkowska E., Iluzoryczne korzyści z regulowania Facebooka, <https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/8262017,ustawa-o-ochronie-wolnosci-slowa-w-internetowych-serwisach-spolecznosciowych.html>.
• Shirky C., The Political Power of Social Media: Technology, the Public Sphere, and Political Change, “Foreign Affairs” 2011, t. 90, nr 1.
• Sismondo S., Post-truth?, “Social Studies of Science” 2017, nr 47(1).
• Skwara B., W obronie bezpośredniego horyzontalnego obowiązywania praw człowieka, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 1(138).
• Sobczak J., Czy wolność słowa i wolność prasy są rzeczywiście potrzebne społeczeństwu i państwu?, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, R. 80, z. 1.
• Sobczak J., Prawo do wizerunku, prywatności i godności wobec wolności słowa, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K: Politologia” 2008, t. 15, nr 1.
• Sobczak J., Wolność wyrażania opinii w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, [w:] Klinika dziennikarstwa – informacja czy mizeria informacji, red. K. Wolny-Zmorzyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2021.
• Stair R.M., Reynolds G.W., Fundamental of information systems, wyd. 9, Cengage, Boston 2018.
• Standardy społeczności, <https://www.facebook.com/communitystandards/>.
• Stanowisko RPO dla SN: dostawca internetu może ujawniać dane abonenta na potrzeby procesu o ochronę dóbr osobistych, <https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dostawca-internetu-moze-ujawnic-dane-abonenta-na-potrzeby-procesu-cywilnego>.
• Stjernfelt F., Lauritzen A.M., Facebook and Google as Offices of Censorship, [w:] Your Post has been Removed, red. F. Stjernfelt, A.M. Lauritzen, Springer, Cham [Szwajcaria] 2020.
• Szoszkiewicz Ł., Internet Access as a New Human Right? State of the Art on the Threshold of 2020, “Adam Mickiewicz University Law Review” 2018, nr 8.
• Szułdrzyński M., Facebook: Nie ma u nas miejsca dla ONR, <https://www.rp.pl/Polityka/180429483-Facebook-Nie-ma-u-nas-miejsca-dla-ONR.html>.
• Thomas K., Grier C., Adapting Social Spam Infrastructure for Political Censorship, LEET’12: Proceedings of the 5th USENIX conference on Large-Scale Exploits and Emergent Threats, 2012.
• Voinea D.V., Social Media and Freedom of Speech Protection in Romanian Legislation, [w:] Creativity in social sciences, red. C.M. Bunăiașu, E.R. Opran, D.V. Voinea, Sitech, Craiova 2015.
• Wells C., Thorson K., Combining big data and survey techniques to model effects of political content flows in Facebook, “Social Science Computer Review” 2017, nr 35(1).
• Wheaton O., Facebook apologises for flagging Declaration of Independence as hate speech, <https://www.independent.co.uk/news/world/americas/facebook-declaration-of-independence-hate-speech-4th-july-us-indian-savages-post-removed-a8434191.html>.
• Zieliński M., Dostęp do Internetu jako prawo człowieka? W sprawie potrzeby nowej wolności w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 4(117).

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2022.114