Wsparcie społeczne matek dzieci niepełnosprawnych .

• Authors: Beata Szabała , Monika Parchomiuk

Title variants

Social Support for Mothers of Children with Disabilities

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Jednym z obszarów analiz sytuacji rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością jest postrzegane/otrzymywane przez nie wsparcie społeczne. Istniejące eksploracje podejmujące to zagadnienie dostarczają jednak sprzecznych wniosków. Należy też nadmienić, iż podejmowane próby analizy mają często charakter wybiórczy, np. odnoszą się jedynie do sieci wsparcia. Znaczenie wsparcia społecznego dla psychospołecznego funkcjonowania jednostki, w tym przypadku radzenia sobie rodziców z problemami wychowania dziecka niepełnosprawnego, uzasadnia potrzebę zgłębiania problemu. Artykuł ten podejmuje zagadnienie wsparcia społecznego matek dzieci niepełnosprawnych. Jego przedmiotem jest szczegółowa analiza wyników badań prowadzonych z uwzględnieniem grupy porównawczej – matek dzieci pełnosprawnych, pozwalająca ustalić sieć wsparcia społecznego respondentek, w jej aspekcie jakościowym i ilościowym, subiektywną ocenę wsparcia emocjonalnego, afirmacyjnego, pomocowego i ogólnego, ponadto stwierdzić szczegółowo rolę osób znaczących w kontekście świadczonego przez nie wsparcia. Jednym z elementów weryfikacji wsparcia matek dzieci niepełnosprawnych, dotychczas niepodejmowanym w badaniach, jest stwierdzenie powiązania ocen osób znaczących w aspekcie świadczonego przez nie, i subiektywnie ocenionego przez matki, wsparcia.

EN

One of areas for analysis of the situation of families that raise children with disabilities is the social support they perceive/receive. However, existing explorations that cover this issue supply contradictory conclusions. It should also be mentioned that analysis attempts that are being made are often selective, for example they refer only to support network. The importance of social support for an individual’s psychological functioning, in this case parents coping with problems of raising a child with disabilities, justifies the need for getting to the bottom of the problem. This article presents the issue of social support for mothers of children with disabilities. Its subject is a detailed analysis of the results of research that was conducted with consideration of a comparative group – mothers of children without disabilities. This analysis allows to establish the network of the participants’ social support with its qualitative and quantitative aspect, subjective assessment of emotional support, and support in general. Furthermore, it allows to present in detail the role of important people in the context of support they provide. One of the elements of verification of support for mothers of children with disabilities, which has not been mentioned in research until now, is the finding that there is a connection between the assessment of important people with respect to their support and the subjective opinion of mothers.

Keywords

PL

wsparcie społeczne; niepełnosprawność dziecka; wspieranie rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym.

EN

social support; child’s disability; supporting family with a child with disability

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2011
• Issue: 1(13)
• Pages: 47-67

Contributors

author

Beata Szabała

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

author

Monika Parchomiuk

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Bailey D.B., Skinner D., Correa V., Arcia E., Reyes-Blanes M.E., Rodriquez P. (1999). Needs and supports reported by Latino families of young children with developmental disabilities. American Journal of Mental Retardation, 104, 437–451.
• Barakat L.P., Linney J.A. (1992). Children with physical handicaps and their mothers: the interrelation of social support, maternal adjustment and child adjustment. Journal of Pediatric Psychology, 17, 725–739.
• Barbaro de M. (1997). Struktura rodziny. W: B. de Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. (s. 45–55). Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Ben-Zur H., Duvdevany I., Lur L. (2005). Associations of social support and hardiness with mental health among mothers of adult children with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 49, 54–62.
• Blanchard C.G., Albrecht T.L., Ruckdeschel J.C., Grant C.H. & Hemmel R.M. (1995). The role of social support in adaptation to cancer and to survival. Journal of Psychosocial Oncology, 13, 75–95.
• Borowska T. (2004). Radzenie sobie matek z ograniczeniami jakie niosą zespół Downa oraz autyzm ich dzieci. W: Z. Gajdzica, A. Klinik (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. (s. 79–90). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Buczyński F.L. (1999). Rodzina z dzieckiem chorym na białaczkę. Lublin: RW KUL.
• Chimicz D. (2004). Wsparcie matek dzieci z upośledzeniem umysłowym przez członków rodziny. W: G. Kwaśniewska, A. Wojnarska (red.), Aktualne problemy wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. (s. 173–181). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Chodkowska M. (1995). Mieć dziecko z porażeniem mózgowym. Lublin: Fundacja „Masz Szansę”.
• Wsparcie społeczne matek dzieci niepełnosprawnych 65
• Cohen S., Wills T.A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310–357.
• Czerkawski A. (2007). Wsparcie społeczne w środowisku lokalnym. W: A. Czerkawski, A. Roter, A. Radziewicz-Winnicki (red.), Zeszyt Naukowy. Wokół problematyki upośledzenia i wsparcia społecznego. (s. 15–24). Katowice: ŚWSzZ.
• Dunn M.E., Burbine T., Bower C.A. & TantlefF-Dunn S. (2001). Moderators of stress in parents of children with autism. Community Mental Health Journal, 37, 39–52.
• Dunst C.J., Trivette C.M., Cross A.H. (1986). Mediating influences of social support: personal, family and child outcomes. American Journal of Mental Deficiency, 90, 403–417.
• Fagan J., Schor D. (1993). Mothers of children with spina bifida: factors related to maternal psychosocial functioning. American Journal of Orthopsychiatry, 63, 146–152.
• Hadadian A. (1994). Stress and social support in fathers and mothers of young children with and without disabilities. Early Education and Development, 5, 226–235.
• Herman S.E., Thompson L. (1995). Families’ perception of their resources for caring for children with developmental disabilities. Mental Retardation, 33, 73–83.
• Heszen-Niejodek I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kallenbach K. (1999). Supportive social networks in families of children with very severe physical disabilities. Heilpädagogische Forschung, 25, 61–74.
• Karwowska M. (2003). Wspieranie rodziny dziecka niepełnosprawnego umysłowo (w kontekście zmian społecznych). Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
• Kawczyńska-Butrym Z. (1998). Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. Katowice: UŚ.
• Kazak A.E., Reber M., Carter A. (1988). Structural and qualitative aspects of social networks in families with chronically ill children. Journal of Pediatric Psychology, 13, 171–182.
• Kirenko J. (2000). Wsparcie społeczne rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym i jego uwarunkowania. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości. (s. 385–393). Lublin: RW KUL.
• Kościelak R. (1996). Funkcjonowanie społeczne osób niepełnosprawnych. Warszawa: WSiP.
• Kościelska M. (2000). Oblicza upośledzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kowalik S. (1999). Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Kuryłowicz J. (2006). Radzenie sobie z własną chorobą. Badania psychologiczne pacjentów z zespołem bólowym korzeniowym. Lublin: Verba.
• Lawson T.J., Fuehrer A. (1989). The role of social support in moderating the stress that first – year graduate students experience. Education, 110 (2), 186–193.
• Maciarz A. (2004). Znaczenie więzi i społecznego wsparcia w wypełnianiu rodzicielstwa wobec niepełnosprawnego dziecka. W: Z. Gajdzica, A. Klinik (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. (s. 91–94). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Nowak A. (2007). Wsparcie społeczne osób niepełnosprawnych – wybrane konteksty. W: A. Czerkawski, A. Roter, A. Radziewicz-Winnicki (red.), Zeszyt Naukowy. Wokół problematyki upośledzenia i wsparcia społecznego. (s. 25–34). Katowice: ŚWSzZ
• Ostasz J. (2002). Wsparcie społeczne osób z głębszą niepełnosprawnością umysłową i ich rodzin. W: A. Pielecki (red.), Pedagogika specjalna w okresie przemian społecznych. (s. 101–109). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Parchomiuk M. (2007). Rodzice dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym wobec sytuacji trudnych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Penning J.M. (1995). Cognitive impairment, caregiver burden and the utilization of home health services. Journal of Aging and Health, 7, 233–253.
• Pisula E. (2007). Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwa UW.
• 66 Beata Szabała, Monika Parchomiuk
• Pommersbach J. (1988). Wsparcie społeczne a choroba. Przegląd Psychologiczny, 2, 503–525.
• Poprawa R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Rola J. (1995). Niepełnosprawność dziecka jako czynnik ryzyka depresji u matki – uwarunkowania osobowe i środowiskowe. W: M. Chodkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Socjalizacja i rehabilitacja. (s. 33–44). Lublin: UMCS.
• Sekułowicz M. (2000). Matki dzieci niepełnosprawnych wobec problemów życiowych. Wrocław: UW.
• Sęk H. (1986). Wsparcie społeczne – co zrobić, aby stało się pojęciem naukowym. Przegląd Psychologiczny, 3, 791–800.
• Sęk H. (2003). Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów. W: Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. (s. 17–32). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Sęk H., (1991). Life stress in various domains and perceived effectiveness of social support. Polish Psychological Bulletin, 22(1), 150–161.
• Sęk H., Cieślak R. (2005). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. (s. 11–28). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Shin J., Nhan N.V., Crittenden K.S., Hong H.T.D., Flory M., Ladinsky J. (2006). Parenting stress of mothers and fathers of young children with cognitive delays in Vietnam. Journal of Intellectual Disability Research, 50, 748–760.
• Skok A., Harvey D., Reddihough D. (2006). Perceived stress, perceived social support and wellbeing among mothers of school-aged children with cerebral plasy. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 31, 53–57.
• Terelak J.F. (red.) (1997). Studia z psychologii stresu. Warszawa: ATK.
• Timko C., Stovel K.W., Moos R.H. (1992). Functioning among mothers and fathers of children with juvenile rheumatic disease. A longitudinal study. Journal of Pediatric Psychology, 17, 705–724.
• Tröster H. (2001). Sources of stress in mothers of young children with visual impairments. Journal of Visual Impairment and Blindness, 95(10), 623–637.
• Wanamaker C.E., Glenwick D.S. (1998). Stress, coping and perceptions of child behaviour in parents of preschoolers with cerebral palsy. Rehabilitation Psychology, 43, 207–213.
• Wyczesany J. (2004). Problemy rodzin dzieci niepełnosprawnych intelektualnie i sposoby radzenia sobie z sytuacją trudną. W: Z. Gajdzica, A. Klinik (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji