Biżuteria słowiańska w basenie Morza Bałtyckiego we wczesnym średniowieczu

• Authors: Czonstke Karolina

Title variants

EN

Slavic jewellery in the Baltic Sea region in the early Middle Ages

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W powyższym artykule został opisany szczególny rodzaj biżuterii wczesnośredniowiecznej, jaką są ozdoby słowiańskie odkrywane w skarbach i na cmentarzyskach na obszarze Skandynawii, zwłaszcza w rejonie południowego Bałtyku. Jest to ważny rodzaj źródła archeologicznego, który po za nielicznymi wzmiankami w źródłach pisanych oraz ceramiką, pozwala na bliższe przyjrzenie się wzajemnym słowiańsko-skandynawskim relacjom. Biżuteria słowiańska w skarbach i na cmentarzyskach skandynawskich z południowej części Morza Bałtyckiego pojawia się od drugiej połowy X w. do pierwszej polowy XII w. Apogeum jej występowania przypada na pierwszą połowę XI w. Ozdoby te wystąpiły przede wszystkim w skarbach na terenie wysp duńskich, ale także Jutlandii i południowej Szwecji (regiony Skania i Blekinge). Natomiast znaczna ich koncentracja odnotowana została na Bornholmie, który znajdował się na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Znane są również przykłady ozdób odkrytych na cmentarzyskach. Analogie dla biżuterii możemy odnaleźć na terenach Słowiańszczyzny Zachodniej (Wielkopolska, Małopolska, Śląsk, Meklemburgia i Pomorze). Pewne podobieństwa zauważalne są także w kompozycji skarbów srebrnych odkrywanych na wyżej wymienionych obszarach. Może to sugerować istnienie pewnych relacji ekonomiczno-społecznych funkcjonujących w regionie Morza Bałtyckiego.

EN

In the article a unique type of early medieval jewellery from Scandinavian (especially south Baltic Sea region) silver hoards and cemeteries - Slavic jewellery was presented. This is an important type of archaeological sources, which allows for a closer look at mutual Slavic-Scandinavian relations. Slavic jewellery appeared in silver hoards and cemeteries from southern Scandinavia between the second half of the 10th century and the first half of the 12th century. The apogee took place during the first half of the 11th century. These jewellery items occurred mainly in the silver hoards discovered on Danish islands, but also Jutland and southern Sweden (the regions of Skåne and Blekinge). However, their considerable concentration was noticed on Bornholm, which was at the crossroads of trade routes. There are also examples of Slavic jewellery discovered in cemeteries. Analogies for Slavic jewellery from southern Scandinavia can be found on Western Slavs territories (Greater Poland, Lesser Poland, Silesia, Mecklenburg and Pomerania). Some similarities are also noticeable in the composition of silver hoards discovered in the above-mentioned areas. This may suggest the existence of certain economic and social relations which functioned in the Baltic Sea region.

Keywords

PL

biżuteria wczesnośredniowieczna; biżuteria słowiańska w Skandynawii; relacje słowiańsko-skandynawskie

EN

early medieval jewellery; Slavic jewellery in Scandinavia; Slavic-Scandinavian relations

• Publisher: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
• Journal: Pomorania Antiqua
• Year: 2018
• Volume: Tom XXVII
• Pages: s. 95-108

Contributors

author

Czonstke Karolina

• Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, ul. Mariacka 25/26, 80-833 Gdańsk
• Instytut Archeologii i Etnologii, Uniwersytet Gdański, ul. Bielańska 5, 80-001 Gdańsk