Jürgen Mittelstrass: nauki humanistyczne w świetle idei jedności nauki

• Authors: Czerniak Stanisław

Title variants

EN

Jürgen Mittelstrass: The Humanities in the Context of the Unity of Science Conception

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor rekonstruuje w tekście główne wątki filozofii nauk humanistycznych Jürgena Mittelstrassa. Niemiecki filozof wychodząc od krytyki tzw. funkcjonalistycznej, dualistycznej koncepcji humanistyki autorstwa J. Rittera-O. Marquarda, staje na stanowisku metodologicznego monizmu zakładającego jedność wszystkich nauk na gruncie uniwersalnych reguł racjonalności. Szuka przy tym symptomów tej jedności zarówno w tendencjach transdyscyplinarnych współczesnej nauki, jak i w pewnych wspólnych założeniach epistemologicznych oraz podobieństwach praktyk badawczych nauk. Autor zwraca uwagę na inspiracje kantowskie Mittelstrassa, który adaptuje interesująco dla potrzeb swej argumentacji kategorię „władzy sądzenia”. W podsumowaniu rozważań pojawiają się obok pozytywnej ogólnej oceny omawianej koncepcji także pewne uwagi krytyczne autora pod jej adresem.

EN

The author recounts the main threads of Jürgen Mittelstrass’s philosophy of the humanities. In it, the German philosopher starts out with the critique of J. Ritter’s and O. Maquard’s so-called functionalistic and dualistic conception of the human sciences, stating preference for methodological monism, which sees all sciences united by the universal rules of rationality. Mittelstrass seeks this unity both in the trans-disciplinary trends in contemporary science, as well as in certain epistemological similarities and similarities in research praxis between scientific disciplines. The author also points to Mittelstrass’s Kantian inspirations, and his clever adaptation of the “power of judgement” concept for the purposes of his own argumentation. In a final resume, he passes a generally positive opinion about the discussed conception with some critical comments.

Keywords

PL

nauki humanistyczne; funkcje kompensacyjne humanistyki; racjonalność; władza sądzenia; transdyscyplinarność; praktyka badawcza

EN

The humanities/the human sciences; rationality; the compensatory functions of the humanities; power of judgement; trans-disciplinary; research; praxis

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 27-50

Contributors

author

Czerniak Stanisław

• Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, 00-330 Warszawa, ul. Nowy Świat 72.