Education in the Perspective of the ‘Inner Image’

• Authors: Jeziorański Marek

Title variants

PL

Wychowanie w perspektywie „wewnętrznego obrazu”

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article fits into the field of anthropology and pedagogical teleology. It identifies three basic anthropological models. The basis for the distinction of the an-thropological models described is the category of the ‘inner image’ of the pupil, un-derstood as the deepest truth about the human being; a reality revealed through re-flection and at the same time containing elements of mystery, which is why it cannot be unambiguously identified and fully defined but requires an effort to be discovered and then pursued. The three models proposed are as follows: 1. A pedagogy based on the ‘inner image;’ 2. A pedagogy that excludes the ‘inner image;’ 3. A pedagogy of the tacit ‘inner image.’ The theoretical proposals presented are justified by the ideological trends present in pedagogy and their exemplary consequences for educational prac-tice are shown.

PL

Artykuł wpisuje się w obszar antropologii i teleologii pedagogicznej. Wska-zuje się w nim trzy podstawowe modele antropologiczne. Za podstawę rozróżnienia opisanych modeli antropologicznych przyjęto kategorię „wewnętrznego obrazu” wy-chowanka, rozumianą jako najgłębsza prawda o człowieku; rzeczywistość ujawniająca się na drodze refleksji, a zarazem zawierająca w sobie elementy tajemnicy, dlatego nie może być ona jednoznacznie określona i do końca zdefiniowana, ale wymaga wy-siłku odkrywania, a następnie realizowania. Trzy zaproponowane modele to: 1. Pe-dagogia oparta na „wewnętrznym obrazie”; 2. Pedagogia wykluczająca „wewnętrzny obraz”; 3. Pedagogia milczącego „wewnętrznego obrazu”. Przedstawione propozycje teoretyczne uzasadniono obecnymi w pedagogice trendami ideowymi oraz ukazano ich przykładowe konsekwencje dla praktyki wychowawczej.

Keywords

EN

inner image; trashumanism; homo absconditus; upbringing; pedagogical anthropology; goal of upbringing

PL

wewnętrzny obraz; trashumanizm; homo absconditus; wychowanie; antropologia pedagogiczna; cel wychowania

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2024
• Volume: 1/53
• Pages: 59-81

Contributors

author

Jeziorański Marek

• John Paul II Catholic University of Lublin

• https://orcid.org/0000-0002-9770-835X

References

• Archer, M. S. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Kraków: Nomos.
• Benner, D. & Brügger, F. (2010). Bildsamkeit / Bildung. In D. Benner & J. Oel-kers (Eds.), Historisches Wörterbuch der Pädagogik (pp. 174–215). Weinheim: Beltz.
• Bieri, P. (2001). Das Handwerk der Freiheit. Über die Entdeckung des eigenen Willens. München: Carl Hanser Verlag.
• Böhm, W. & Seichter, S. (2018). Wörterbuch der Pädagogik. Paderborn–Stutt-gart: Ferdinand Schöningh; UTB.
• Cencini, A. (2006). Drzewo życia. Ku modelowi formacji początkowej i perma-nentnej. Kraków: Salwator.
• Fichte, J. G. (1845). Die Anweisung zum seligen Leben oder auch die Religions-lehre. Berlin.
• Frankl, V. E. (1984). Homo Patiens. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Gabriel, M. (2015). Ich ist nicht Gehirn. Philosophie des Geistes für das 21. Jahr-hundert. Berlin: Ullstein Buchverlag GmbH.
• Gnitecki, J. (1999). Zarys pedagogiki ogólnej. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny.
• Herbart, J. F. (2007). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania. Wa r-szawa: Wydawnictwo Akademickie ‘Żak.’
• Jeziorański, M. (2022). Relacja wychowawcza: Rozumienie, modele, propozycja. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kamiński, S. (1998a). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lub-lin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kamiński, S. (1998b). Światopogląd, religia, teologia. Zagadnienia filozoficzne i metodologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Key, E. (1905). Das Jahrhundert des Kindes. Berlin: S. Fischer Verlag.
• Key, E. (2005). Stulecie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ‘Żak.’
• Krąpiec, M. (1995). Człowiek bez celu? Człowiek w Kulturze, 6–7, 5–36.
• Kron, F. W. (2012). Pedagogika – kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Krüger, H.-H. (2007). Metody badań w pedagogice. Gdańsk: Gdańskie Wydaw-nictwo Psychologiczne.
• Kunowski, S. (2004). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydaw-nictwo Salezjańskie.
• Lichtenstein, E. (1966). Zur Entwicklung des Bildungsbegriffs von Meister Eck-hart bis Hegel. Heidelberg: Quelle & Meyer.
• Liessmann, K. P. (2019). Bildung als Provokation. München: Piper.
• Lipowicz, M. (2017). Wychowanie czy ulepszenie? O antychrześcijańskich ko-rzeniach i pedagogicznych implikacjach transhumanizmu. Paedagogia Christiana, 2, 69–87. http://dx.doi.org/10.12775/PCh.2017.026.
• Maliszewska, A. (2019). W stronę antropologii inkluzywnej. Głęboka niepełnosprawność intelektualna a człowieczeństwo: studium z zakresu katolickiej teolo-gii niepełnosprawności. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Marotzki, W., Nohl, A.-M. & Ortlepp, W. (2006). Einführung in die Erziehungs-wissenschaft. Opladen i Farmington Hills: Verlag Barbara Budrich.
• Maryniarczyk, A. (2006). Antropologiczne źródła pedagogiki rodziny w ujęciu Księdza Józefa Wilka. In B. Kiereś, M. Nowak & D. Opozda (Eds.), Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogiki rodziny. Pamięci Księdza Profesora Józefa Wilka SDB (1937–2003) (pp. 65–77). Lublin: Poligrafia Inspektoratu To-warzystwa Salezjańskiego.
• März, F. (1965). Einführung in die Pädagogik. Sechs Kapitel zur Orientierung in der pädagogischen Wirklichkeit. München: Kösel-Verlag.
• Meyer-Drawe, K. (1999). Zum metaphorischen Gehalt von ‘Bildung’ und ‘Er-ziehung.’ Zeitschrift für Pädagogik, 45(2), 161–175.
• Mojsisch, B. (1997). ‘Dieses Ich’: Meister Eckharts Ich-Konception. In K. Flasch & U. R. Jeck (Eds.), Das Licht der Vernunft. Die Anfänge der Auf klärung im Mittelalter (pp. 100–109). München: Verlag C.H. Beck.
• Nowak, M. (1999). Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Nowak, M. (2005). Pedagogika personalistyczna. In Z. Kwieciński & B. Śliwerski (Eds.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (Vol. 1, pp. 232–247). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stępkowski, D. (2019). (Wy)kształcenie w polskiej pedagogice ogólnej. Prole-gomena do historii pojęcia. In K. Maliszewski, D. Stępkowski & B. Śliwerski, Istota, sens i uwarunkowania (wy)kształcenia (pp. 13–72). Kraków: Impuls.
• Suchodolski, B. (1996). Pedagogika. In W. Pomykało (Ed.), Encyklopedia peda-gogiczna (pp. 539–542). Warszawa: Fundacja Innowacja.
• Szacki, J. (2012). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Na-ukowe PWN.
• Szymona, W. (2008). Tauler Jan. In A. Maryniarczyk (Ed.), Powszechna ency-klopedia filozofii ( Vo l .9, pp. 378–379). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Śliwerski, B. (2010). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Impuls.
• Tarnowski, K. (1989). Gabriela Marcela filozofia wiary. Analecta Cracoviensia, 21–22, 99 –114 .
• Watson, J. B. (1990). Behawioryzm oraz Psychologia, jak ją widzi behawiorysta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wielecki, K. (2015). Socjologia na rozstaju dróg: znaczenie teorii Margaret S. Archer. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 10, 47–59.
• Wojtyła, K. (2011). Osoba i czyn. In T. Styczeń (Ed.), Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne (pp. 43–344). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wulf, C. (2016). Antropologia. Historia – kultura – filozofia. Warszawa: Wy-dawnictwo IFiS PAN.
• Zirfas, J. (2021). Pädagogische Anthropologie. Paderborn: Ferdinand Schö-ningh.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2024.003