Rola seniorów we wspieraniu swoich dorosłych dzieci w procesach autokreacji do rodzicielstwa dziecka ze spektrum autyzmu,

• Authors: Rzosińska Kamila
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie roli osób starych we wspieraniu swoich dorosłych dzieci w procesach autokreacji do rodzicielstwa dziecka ze spektrum autyzmu. Tekst ma charakter teoretyczny, poruszana problematyka postrzegana jest z perspektywy sytuacji granicznej związanej z doświadczaniem przez rodzinę autyzmu dziecka, jak również z efektywnym wspomaganiem jego rozwoju, w którym zaplanowane jest włączanie w cały proces jego rodziców oraz dziadków jako czynnik wspierający autokreację. Odnosi się również do zagadnień związanych ze wsparciem odciążeniowym i emocjonalnym, ze szczególnym uwzględnieniem uczenia się biograficznego, będącego znaczącym elementem procesów autokreacyjnych.

Keywords

PL

rodzicielstwo, sytuacja graniczna, spektrum autyzmu (ASD), wsparcie dorosłych; dzieci, autokreacja.

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB
• Journal: EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Year: 2023
• Volume: 1(24) /2023 Exlibis. Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Pages: 71-87

Dates

published

2023-09-30

Contributors

author

Rzosińska Kamila

• Centrum Psychologiczno-Pedagogiczne Futurum

References

• Bibliografia
• Akkok, F. (1994). An overview of parent training and counseling with the parents of children with mental disabilities and autism in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling (17), 129–138.
• Aksamit, D. (2021). Sztuka współpracy między rodzicami dziecka z niepełnosprawnością a środowiskiem szkolnym. W: D. Al-Khamisy, E. M. Kulesza i P. Zalewska (red.), Od integracji do inkluzji. 30 lat edukacji integracyjnej – idea i rzeczywistość (s. 351–369). Wydawnictwo
• Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
• Arnold-Saritepe, A. M., Phillips, K. J., Mudford, O. C., de Rozario, K. A., & Taylor, S. A. (2009). Generalization and maintenance. W: Applied Behavior Analysis for Children with Autism Spectrum Disorders (s. 207–224). Springer New York.
• Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Difin SA.
• Blacher, J., & McIntyre, L. L. (2006). Syndrome specificity and behavioural disorders in young adults with intellectual disability: Cultural differences in family impact. Journal of Intellectual Disability Research, 50(3), 184–198.
• Błasiak, A., & Dybowska, E. (2010). Rodzicielstwo i jego znaczenie dla procesu wychowania dziecka. W: A. Błasiak i E. Dybowska (red.), Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny (s. 105–128). Wydawnictwo WAM.
• Dryll, E., Tokarska, U., & Cierpka, A. (2017). Perspektywa czasowa a przekaz doświadczenia życiowego w okresie starości. Psychologia Wychowawcza, 54(12), 41–62.
• Dubas, E. (2011). Uczenie się z biografii Innych – wprowadzenie. W: E. Dubas, W. Świtalski (red.), Uczenie się z biografii Innych (s. 5–12). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Dubas, E. (2017). Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 4(1), 63–87.
• Dymarski, Z. (2015). Agatologiczna i aksjologiczna próba uzasadnienia wyborów etycznych. Ruch Filozoficzny, 71(2), 123–142.
• Emmerson, E. (1995). Challenging behavior: Analysis and intervention in people with learning disabilities. Cambridge University Press.
• Estes, A., Munson, J., Dawson, G., Koehler, E., Zhou, X.-H., & Abbott, R. (2009). Parenting stress and psychological functioning among mothers of preschool children with autism and developmental delay. Autism: The International Journal of Research and Practice, 13(4), 375–387.
• Golding, M., & Stacey, J. (2019). Moje dziecko ma autyzm. Opowieści matek. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• ICD-11. (2023). ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. https://icd.who.int/browse11/l -m/en#/http://id.who.int/icd/entity/437815624.
• Kolasa, D. (2010). Sytuacje możliwe a sytuacje graniczne w filozofii Jaspersa. Studia z Historii Filozofii, 1, 135–145.
• Kościelska, M. (1998). Trudne macierzyństwo. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Lewicka, M. (2021). Rekonstrukcje życia współczesnych matek. W: M. Lewicka & M. Nawrot- Borowska (red.), Dziecko – rodzicielstwo – rodzina. Wybrane konteksty badań (s. 121–139). Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
• Lowe, K., Felce, D. (1995). How do carers assess the severity of challenging behavior? A total population study. Journal of Intellectual Disability Research, 39, 117–129.
• Margetts, J. K., Le Couteur, A., & Croom, S. (2006), Families in a state of flux: the experience of grandparents in autism spectrum disorder. Child: Care, Health and Development, 32(5), 565–574.
• McTiernan, A., Leader, G., Healy, O., & Mannion, A. (2011). Analysis of risk factors and early predictors of challenging behavior for children with autism spectrum disorder. Autism Spectrum Disorders, 5(3), 1215–1222.
• Maryniarczyk, A. (2001). Dobro. W: A. Maryniarczyk, M. J. Gonder, T. Zawojska & A. Szymaniak (red.), Powszechna Encyklopedia Filozofii (vol. 2, s. 614–626). Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Medavarapu, S., Marella, L. L., Sangem, A., & Kairam, R. (2019). Where is the Evidence? A Narrative Literature Review of the Treatment Modalities for Autism Spectrum Disorders. Cureus, 11(1), 1–12.
• Pietrasiński, Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego. PW „Wiedza Powszechna”.
• Pisula, E. (2012). Rodzice dzieci z autyzmem. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pomorska, K. (2015). Wybrane zagadnienia dotyczące metod i narzędzi używanych w skutecznej terapii autyzmu. W: D. Opozda, M. L. Opiela, D. Bis & E. Świdrak (red.), Rodzina miejscem integralnego rozwoju i wychowania (s. 321–333). Wydawnictwo Episteme.
• Prokopiak, A. (2014). Wychowanie dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia, XXVII (sectio J), 51–59.
• Sieroń-Galusek, D. (2014). Świadectwo, wyznanie, wyzwanie dla pedagogii? O doświadczeniach formacyjnych Jerzego Stempowskiego, Józefa Czapskiego, Czesława Miłosza. W: E. Dubas & J. Stelamaszczyk (red.), Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty (vol. 3, s. 123–130). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Stokes, T. F., & Baer, D. M. (1977). An implicit technology of generalization. Journal of Applied Behavior Analysis, 10(2), 349–367.
• Suchowierska, M., Ostaszewski, P., & Bąbel, P. (2019). Terapia behawioralna dzieci z autyzmem. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tischner, J. (2012). Filozofia dramatu. Wydawnictwo Znak.
• Tornstam, L. (2011). Maturing into gerotranscendence. The Journal of Transpersonal Psychology, 43(2), 166–180.
• Tunali, B., & Power, T. G. (2002). Coping by redefinition: Cognitive appraisals in mothers of children with autism and children without autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32(1), 25–34.
• Twardowski, A. (1991). Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (s. 18–54).Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Wajsprych, D. (2011). Pedagogia agatologiczna. Studium hermeneutyczno-krytyczne projektu etycznego Józefa Tischnera. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Wąsiński, A. (2018). Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wąsiński, A. (2020). Biografie małżeńskie i rodzinne rozpatrywane w perspektywie autokreacji do rodzicielstwa. Roczniki Pedagogiczne, 12, 48(3), 47–66.
• WHO. (2022). International Classification of Diseases-ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics.
• Wierzbicki, A. (2008). Karola Wojtyły filozofia osoby ludzkiej jako podstawa obrony praw człowieka. Roczniki Filozoficzne, LVI (1), 315–328.
• Wnuk, W. (2008). Idea rozwoju jako czynnik profilaktyki starzenia się. Biblioteka Gerontologii Społecznej, 1(1), 145–150.
• Wojciechowska, A. (2021). Rola dziadków w życiu dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu. Horyzonty Wychowania, 20(55), 147–156.
• Wojtyła, K. (1975). Rodzicielstwo a “communio personarum”. Ateneum Kapłańskie, 67(84), 17–31.
• Wyderski, M. (2017). Marginalizacja społeczna ludzi starszych. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 30, 11–22.
• Zawidniak, N. (2012). Krakowski model terapii dzieci z autyzmem w oparciu o stosowaną analizę zachowania. Sztuka Leczenia, 3–4, 69–84.

Identifiers

DOI

10.57655/EXLIBRIS_1_2023_4