Metacechy osobowości Stabilność i Plastyczność rodziców, a obierane przez nich cele wychowawcze wobec ich dzieci w wieku przedszkolnym

• Authors: Borkowska Magdalena

Title variants

EN

Stability and Plasticity metatraits of parents’ personality and the parental goals they choose for their pre-school age children

• Languages of publication: PL DE EN

Abstracts

PL

Celem zaprezentowanych w pracy badań było określenie współwystępowania metacech osobowości rodziców Stabilności i Plastyczności opisanych w Kołowym Modelu Metacech Osobowości CPM autorstwa Włodzimierza Strusa, Jana Cieciucha i Tomasza Rowińskiego, z celami wychowawczymi obieranymi przez nich wobec dzieci przedszkolnych. W pracy poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania: Jakie cele wychowawcze obierane są najczęściej przez rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, w zależności od poziomu metacechy osobowości Alfa-plus (Stabilności)? Jakie cele wychowawcze obierane są najczęściej przez rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, w zależności od poziomu metacechy osobowości Beta-plus (Plastyczności)? Badana próba to 128 osób dorosłych, rodziców dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat). Badanie zostało przeprowadzone przez Internet, przy użyciu Uniwersyteckiego Systemu Badań On-line, działającego na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Do analizy wykorzystano algorytmy: a) text-mining, b) analizę skupień oraz c) drzewa decyzyjne. Ujawniono związek pomiędzy cechami osobowości rodziców Alfa-plus (Stabilnością) i Beta-plus (Plastycznością), a obieranymi przez nich celami wychowawczymi pozytywnymi i negatywnymi. Głównym wynikiem badania było wykazanie, iż rodzice promują wystąpienie u dzieci cech osobowości podobnych do swoich, a przeciwdziałają pojawieniu się cech osobowości przeciwnych, co zaobserwowano u obu grup rodziców (posiadających najwyższe wyniki w zakresie cechy Alfa-plus, oraz posiadających najwyższe wyniki w zakresie cechy Beta-plus).

EN

The aim of the research presented in the paper was to determine the co-occurrence of the personality metatraits of the Stability and Plasticity of parents described in the Circumplex Personality Model CPM of Włodzimierz Strus, Jan Cieciuch and Tomasz Rowiński with the parental goals they set for pre-school age children. The study sought to answer the following questions: What parental goals are most often chosen by parents of pre-school children, depending on the level of parents' Alfa-plus (Stability) personality metatrait? What parental goals are most often chosen by parents of pre-school children, depending on the level of metatraits of the Beta-plus personality (Plasticity)? The research sample was 128 adults, parents of preschool children (3-6 years). The research was conducted via the Internet, using the University System of On-line Research, operating at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. The algorithms used for the analysis were: a) text-mining, b) cluster analysis and c) decision trees. The relationship between the parents' personality traits of the Alfa-plus (Stability) and Beta-plus (Plasticity) was revealed, and the positive and negative parental goals they choose. The main result of the study was that parents promote the development in children personality traits similar to theirs, and counteract the development of opposite personality traits. The effect was observed in both groups of parents (having the highest results in the Alfa-plus traits, and having the highest scores in terms of Beta-plus traits).

Keywords

PL

wychowanie; cele wychowawcze; style wychowawcze; osobowość rodziców; osobowość dzieci; Kołowy Model Osobowości; Alfa-plus; Stabilność; Beta-plus; Plastyczność; rozwój osobowości; dzieci w wieku przedszkolnym

EN

upbringing; parental goals; parenting styles; parents’ personality; children’s personality; Circumplex Personality Model; Alfa-plus; Stability; Beta-plus; Plasticity; personality development; pre-school children

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2018
• Issue: 4 (25)
• Pages: 195-235

Contributors

author

Borkowska Magdalena

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Baley, S., Psychologia wychowawcza w zarysie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
• Begum, T., Huque, A.U., Parents’ Personality and Their Expectations about Child’s Development, w: Universal Journal of Psychology, 2016, nr 4(5).
• Bokus, B. i.in., The dialogical self’s round table: who sits at it and where?, w: Psychology of Language and Communication, 2017 nr 21(1).
• Bornstein, M. H, i.in., Contributors to Self-Perceived Competence, Satisfaction, Investment, and Role Balance in Maternal Parenting: A Multivariate Ecological Analysis. w: Parenting: Science and Practice, 2003 nr 3.
• Costa, P. T. J., McCrae, R. R., Inwentarz Osobowości NEO-PI-R, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa (2006).
• de Haan, A. D., Deković, M., Prinzie, P., Longitudinal impact of parental and adolescent personality on parenting, w: Journal of Personality and Social Psychology, 2012, 102(1).
• de Haan, A. D., Prinzie, P., Deković, M. Mothers’ and Fathers’ Personality and Parenting: The Mediating Role of Sense of Competence, w: Developmental Psychology, 2009 nr 45(6).
• DeYoung, C. G., i.in., Externalizing Behavior and the Higher Order Factors of the Big Five. w: Journal of Abnormal Psychology, 2008 nr 117(4).
• DeYoung, C. G., Peterson, J. B., Higgins, D. D., Sources of Openness/Intellect: Cognitive and Neuropsychological Correlates of the Fifth Factor of Personality, w: Journal of Personality, 2005 tom 73 (3).
• Digman, J. M., Higher order factors of the Big Five, w: Journal of Personality and Social Psychology, 1997 nr 73(6).
• Drop, E., Mackiewicz, M., Młoda psychologia. Liberi Libri, Warszawa 2012
• Gasiul, H., Psychologia osobowości - nurty, teorie, koncepcje, Difin, Warszawa 2006.
• Glaveanu, V., On culture and human development : Interview with Barbara Rogoff. Europe’s Journal of Psychology, 2011, nr 7(3).
• Grusec, J. E., Goodnow, J., & Kuczyński, L., New directions in analyses of parenting contributions to children’s acquisition of values, w: Child Development, 2000 nr 71.
• Gurycka A., Struktura i dynamika procesu wychowawczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1979.
• Gurycka, A., Błąd w wychowaniu, WSiP, Warszawa1990.
• Hall, C. S., Gardner, L., Campbell, J. B., Teorie Osobowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Jarmuż S., Zastosowanie Modelu “Wielkiej Piątki” w doborze i ocenie personelu, w: (red.) T. Witkowski, Nowoczesne metody doboru i oceny personelu, PSB, Kraków 1998.
• Jung, C. G., The Development of Personality, Princeton University Press, Princeton 1954.
• Koczkodaj, W. W. i.in. How to reduce the number of rating scale items without predictability loss?, w: Scientometrics, 2017 nr 111(2).
• Kwiatkowska, M. M., Kwiatkowska, K., Cechy osobowości, jako zmienne warunkujące motywy zostania rodzicami, w: Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2016 nr 28(4).
• Loughlin-Presnal, J., Bierman, K. L., How Do Parent Expectations Promote Child Academic Achievement in Early Elementary School? A Test of Three Mediators, w: Developmental Psychology, 2017 nr 53.
• Makselon, J., Psychologia dla teologów, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 1990.
• Manson, J. H., Are extraversion and openness indicators of a slow life history strategy?, w: Evolution and Human Behavior, 2017 nr 38(4)
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation, w: “Psychological Review”, 1991, nr 98(2).
• McDonnel, T. E., Beck, M., Temperament and psycho-social development, w: Education, 2001 nr 106(4).
• Metsäpelto, R. L., Pulkkinen, L., The moderating effect of extraversion on the relation between self-reported and observed parenting, w: Applied Developmental Psychology, 2005 nr 26.
• Oliveira, L. A., i.in., The relation between parent personality traits and children psychopathology: A pilot study, w: European Psychiatry, 2017 nr 41.
• Ortiz, R. M. R., Barnes, J., Temperament, parental personality and parenting stress in relation to socio-emotional development at 51 months. Early Child Development and Care, 2018, https://doi.org/10.1080/03004430.2018.1425297.
• Panasiuk-Chodnicka, A., Strategie rozwoju i kształtowania osobowości (próba rekonstrukcji technologii wychowania), w: „Studia Gdańskie - Wizje i Rzeczywistość”, 2008 nr 5, 44–66.
• Pervin, L. A., Psychologia osobowości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
• Prinzie, P., i.in., The Relations Between Parents’ Big Five Personality Factors and Parenting: A Meta-Analytic Review, Journal of Personality and Social Psychology, 2009 nr 97(2).
• Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z., Psychologia wychowawcza - tom 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
• Reale, G., Historia filozofii starożytnej, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2000.
• Rowe, M. L., Casillas, A., Parental Goals and Talk with Toddlers, w: “Infant and Child Development” 2011 nr 20
• Ryś, M., SYSTEMY RODZINNE. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-pedagogicznej, Warszawa 2001.
• Rzechowska, E. Szymańska, A., Wykorzystanie strategii Rekonstrukcji Transformacji Procesu do budowy skali psychologicznej, w: Diagnozowanie Wyzwania i konteksty. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM., Poznań 2003.
• Sośnicki, K., Istota i cele wychowania, Instytut Wydawniczy “Nasza Księgarnia” Warszawa (1967).
• Strelau, J., Psychologia. Podręcznik akademicki. Część 2 - Psychologia ogólna, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2006
• Strus, W., Cieciuch, J., Poza Wielką Piątkę - przegląd nowych modeli struktury osobowości, Polskie Forum Psychologiczne, 2014 nr 19(1).
• Strus, W., Cieciuch, J., Rowiński, T., The circumplex of personality metatraits: A synthesizing model of personality based on the Big Five, w: Review of General Psychology, 2014 nr 18(4).
• Szuman, S., Psychologia wychowawcza wieku szkolnego, Nasza Księgarnia, Kraków 1947.
• Szymańska, A., Aranowska, E., Błąd w wychowaniu. W stronę weryfikacji teorii Antoniny Guryckiej, Liberi Libri, Warszawa 2016.
• Szymańska, A., Dobrenko, K. A., The ways parents cope with stress in difficult parenting situations: the structural equation modeling approach, PeerJ, 2017, nr 5.
• Szymańska, A., Doświadczanie trudności w sytuacji wychowawczej a reprezentacja dziecka w umyśle rodzica – model zjawiska. w: Psychologia Rozwojowa, 2012, nr 17(4).
• Szymańska, A., i.in Błędy wychowawcze popełniane przez rodziców, a rozwój kompetencji emocjonalnych dzieci w wieku wczesnoszkolnym, w: “Studia z Teorii Wychowania”, Warszawa 2017 4(4).
• Szymańska, A., Parental directiveness as a predictor of children’s behavior at kindergarten, Psychology of Language and Communication, 2012 nr 16(3).
• Szymańska, A., Parental Stress in an Upbringing Situation and Giving Children Help: A Model of the Phenomenon, w: “The Journal of Interdisciplinary Social Sciences”, 2011 nr 6(3).
• Szymańska, A., The Child Rearing Problems and Parental Control. w: “The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 2010, nr 5.
• Szymańska, A., Wykorzystanie algorytmów Text Mining do analizy danych tekstowych w psychologii, Socjolingwistyka, 2017 nr 33, 99–116.
• Szymańska, A., Wykorzystanie Analizy Skupień Metodą Data Mining Do Wykreślania Profili Osób Badanych w Badaniach Psychologicznych, w: Studia Psychologiczne, 2017 nr 55.
• Śliwerski, B., Samowychowanie jako odrodzenie moralne, „Przegląd Pedagogiczny”, 2007nr 1, s. 15–34.
• Thurstone, L. L.. The vectors of mind. w: Psychological Review, 1934 nr. 41(1),
• Trentacosta, C. J., i.in., Adolescent Personality as a Prospective Predictor of Parenting: An Interactionist Perspective. w: Journal of Family Psychology, 2010 nr 24(6).
• Zaborowski, Z., Stosunki międzyludzkie a wychowanie, Instytut Wydawniczy “Nasza Księgarnia”, Warszawa 1972.