Wychowanie religijne w polskiej myśli pedagogicznej XIX wieku

• Authors: Wnęk Jan

Title variants

EN

Religious education in polish pedagogical tought of the 19 th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

EN

The article presents the development of the Polish catholic pedagogical thought in the 19th century. In this century there appeared many works which popularized reli-gious pedagogical ideas and provided the readers with practical educational direc-tions. The most renowned representatives of Polish pedagogical thought of the era of national bondage, such as Klementyna Tańska Hoffmanowa, Bronisław Trentowski and Ewaryst Estkowski wrote about the necessity of religious education.

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2012
• Volume: 118
• Pages: 171-182

Contributors

author

Wnęk Jan

References

• Andrukowicz W., Szlachetny pożytek: o filozoficznej pedagogice Bronisława F. Trentowskiego, Szczecin 2006.
• Bochwic F., Pomysły o wychowaniu człowieka, Wilno 1847.
• Bychowiec J., Rady dobrej matce, która pragnie usposobić swych synów do wychowania dobrego i wyższego oświecenia, Wilno 1827.
• Chmielowski P., Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno? Wskazówki postępowania z dziećmi na doświadczeniu i nauce oparte, Warszawa 1874.
• Chodecki W., O niemoralności młodzieży, „Przegląd Pedagogiczny” 1904, nr 4, s. 38 – 39.
• Chorowszewski M., O ukształceniu duszy czyli wychowaniu moralnym, Wilno 1841.
• Choynacki W. I., Zasady pierwiastkowe pedagogiki i metodyki, Warszawa 1815.
• Chwalibóg J., Uwagi nad dziełem Bochwica, - Obraz myśli mojej, [w:] idem, Pisma, Lwów 1849, s. 435-462.
• Dawid J.W., Program spostrzeżeń psychologiczno-wychowawczych nad dzieckiem od urodzenia do 20. roku życia. Przewodnik ułatwiający poznanie dziecka, Warszawa 1887.
• Dawid J.W., Zasób umysłowy dziecka. Przyczynek do psychologii doświadczalnej, Warszawa 1896.
• Dłuska E., Kłamstwo i upór, „Przegląd Pedagogiczny” 1904, nr 23, s. 269.
• Dutkiewicz S., Opieka duszpasterska nad młodzieżą męską w parafiach miejskich i wiejskich, „Gazeta Kościelna” 1911, nr 2, s. 14-15.
• Dybiec J., Michał Wiszniewski. Życie i twórczość, Wrocław – Warszawa – Kraków 1970.
• Dybiec J., Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795 – 1918, Kraków 2004.
• Dziekoński T., Nauka moralna o powinnościach względem bliźniego, Warszawa 1831.
• Dziekoński T., O wychowaniu dzieci ze szczególniejszym do płci żeńskiej zastosowaniem, Warszawa 1828.
• Estkowski E., Kilka wstępnych słów o najpierwszej nauce elementarnej, „Szkoła Polska”, t. 1, 1849, s. 69-73.
• Estkowski E., Ku poczciwemu żywotowi dziecię chowane być ma, „Szkoła Polska”, t. 1, 1849, s. 535.
• Estkowski E., Wychowanie Polek, „Szkoła Polska”, t. 2, 1850, s. 356.
• Gabryl F., Polska filozofia religijna w wieku XIX, t. 2, Warszawa 1914.
• Haraszkiewicz M., Kłamstwo, „Rodzina i Szkoła” 1903, nr 5, s. 2.
• Hellwig J., Ewaryst Estkowski (1820 – 1856). Prekursor nowatorstwa pedagogicznego w Polsce, Poznań 1984.
• Hoffmanowa K. z Tańskich, Pamiątka po dobrej matce, czyli ostatnie jej rady dla córki, Warszawa 1819.
• Hulewicz J., Dziekoński Tomasz Sylwester (1790 – 1875), PSB, s. 136-137
• Jedynak S., Etyka w Polsce. Słownik pisarzy, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1986.
• Kaniowska – Lewańska I., Pisarze dla młodego pokolenia w powstaniu listopadowym. Klementyna Hoffmanowa i Stanisław Jachowicz, [w:] Dziedzictwo powstania listopadowego w literaturze polskiej, Warszawa 1986.
• Kremer J., O zadaniu młodzieży kształcącej się w Uniwersytecie Jagiellońskim, [w:] Pisma pomniejsze, t. 12, Warszawa 1879, s. 480-483.
• Kula E., Działalność oświatowa Teodozego Sierocińskiego. Przyczynek do dziejów szkolnictwa w okresie międzypowstaniowym w Królestwie Polskim, „Kieleckie Studia Historyczne”, t. 14, 1996, s.47-58.
• Leśniewski P. E., Wychowaniec dziewiętnastego wieku czyli przepisy przystojności i dobrego tonu w pożyciu towarzyskim, Warszawa 1843.
• Lubicz Czerwiński I., Cenzor w ojcu czyli wykład cnót i wystawa wad, Lwów 1810.
• Łossowska I., Tradycja i nowoczesność dydaktycznej powieści oświecenia w Polsce. Studia i szkice, Warszawa 2002.
• Majorek Cz., Myśl pedagogiczna na ziemiach polskich pod zaborem austriackim 1772 – 1918, [w:] Nauki pedagogiczne w Polsce. Tradycje, współczesność, przyszłość, red. S. Michalski, Bydgoszcz 1994, s. 161 – 186.
• Markiewicz A., Moralność w wykładzie prawa przyrodzonego stosownie do przepisów Komisji Edukacyjnej w kl. VI szkół przygłównych krakowskich podczas przerwania bytu Polski dawana, Kraków 1809.
• Markiewicz A., Nauka obyczajowa o obrzydzeniu występków, wad i przesądów, a zamiłowaniu prawdy, cnoty i przymiotów towarzyskich, Kraków 1810.
• Muklanowiczówna Z., Zaufanie wychowańca, „Dziecko” 1913, nr 1, s. 13-15.
• Nawroczyński B., Polska myśl pedagogiczna. Jej główne linie rozwojowe, stan współczesny i cechy charakterystyczne, Lwów – Warszawa 1938.
• Osiński A., Nauka ojca dana synowi jadącemu do Akademii, Warszawa 1801.
• Ostaszewski S., Ojciec córkom, t. 1 – 2, Kijów 1851.
• Poznański K., Polska myśl pedagogiczna pod zaborem rosyjskim – do powstania styczniowego (1795 – 1863), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1992, nr 1 – 2, s. 9-31.
• Przybył J., Wychowanie religijne w polskich koncepcjach pedagogicznych w XIX wieku, [w:] Elementy pedagogiki religijnej, praca zbiorowa pod red. B. Milerskiego, Warszawa 1998, s. 93-118.
• Rowid H., Podstawy i zasady wychowania, Warszawa 1946.
• Smołalski A., Ideały wychowawcze w polskiej myśli pedagogicznej od XVI w. do końca II Rzeczypospolitej, Opole 1964.
• Rowid H., Podstawy pedagogiki Trentowskiego, Lwów-Warszawa 1920.
• S…, Rady i przestrogi dla dzieci czyli nauka, jak się kiedy zachować mają, aby u wszystkich za grzeczne i obyczajne uchodziły, 1808, [w:] Źródła do dziejów wychowania i szkolnictwa w Polsce w dobie Izby Edukacji Publicznej 1807 – 1812, zebrał i wstępem poprzedził Z. Kukulski, Lublin 1931, s. 334.
• Seredyński W., Pedagogia polska w zarysie, Lwów 1868.
• Sękowski M., Spencer i pozytywizm warszawski, Lublin 1986.
• Sierociński T., Pedagogika czyli nauka wychowania, Warszawa 1846.
• Skotnicki M., Nauka życia czyli zasady cnót i moralności dla młodzieży, Warszawa 1849.
• Służewski S., Wychowanie środek uszczęśliwienia człowieka i społeczeństwa, Kraków 1833.
• Spencer H., O wychowaniu umysłowym, moralnym i fizycznym, tł. A. Peretiatkowicz, Warszawa 2002.
• Szycówna A., Rozwój pojęciowy dziecka w okresie lat 6-12, Warszawa 1899.
• Szymczak-Hoff J., Drukowane kodeksy obyczajowe na ziemiach polskich w XIX wieku (studium źródłoznawcze), Rzeszów 1982.
• Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
• Trentowski B. F., Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, wstępem i komentarzem opatrzył A. Walicki, t. 2, Wrocław 1970.
• Wiszniewski M., Myśli o ukształceniu siebie samego, Warszawa 1873.
• Wiszniewski M., Pamiątka po dobrym ojcu, z rękopisma bezimiennego przerobiona, pomnożona i wydana przez T. Sierocińskiego, Warszawa 1825.
• Wnęk J., Polska myśl pedagogiczna 1795 – 1863, Kraków 2007.
• Wnęk J., Problematyka pedagogiczna w „Filozofii serca” Józefa Żochowskiego, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych PAN” 2008, s. 5-20.
• Wnęk J., Problemy edukacyjne w utworze Józefa Bychowca pt. Rady dobrey matce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2011, s. 209-222.
• Wroczyński R., Myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1955.
• Żelazny M., Józef Władysław Bychowiec. Nota bio – i biograficzna, [w:] Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, praca zbiorowa pod red. R. Jadczaka i J. Pawlaka, Toruń 1997, s. 43 – 50.
• Żochowski J., Filozofia serca czyli mądrość praktyczna, Warszawa 1845.
• Żulińska B., O kształceniu uczuć religijnych w wieku przedszkolnym, „Dziecko” 1913, nr 2, s. 80.