From Mesocosmos To Cosmos: Man In Search Of His Oikos

• Authors: Łepko Zbigniew

Title variants

PL

Od mesokosmosu do kosmosu: człowiek w poszukiwaniu swojego oikos

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

This study draws on the cybernetic concept of living beings’ presence in the natural environment formulated by Jakob von Uexküll, which points to the cognitive basis for the presence of a living being in its surroundings. In this perspective, living beings are perceived as subjects, since they transform their surroundings into an environment which is optimal for their survival in the world of average measurements, called mesocosmos. Thus understood, mesocosmos is synonymous with both the ecological and cognitive niche of a living being. Consequently, we can say that living beings, in the course of their characteristic pursuit of a better world, find only such a world that matches their cognitive and behavioral abilities. This, in turn, means that the basic level of knowledge about the reality achieved by living beings expresses the utilitarian nature of that knowledge; in this respect, it is genetically determined and is, therefore, a function of a species’ aspiration to survive in the mesocosmic environment. In this context, the uniqueness of man, who due to his remarkable cognitive abilities is able to transcend the mesocosmos, becomes clearly evident. This transcendence is achieved, in particular, through scientific knowledge which is, in a sense, unlimited and points to the fact that human environment comprises (can comprise), in fact, the whole universe

PL

Niniejsze opracowanie nawiązuje do stworzonej przez Jakoba von Uexkülla cybernetycznej koncepcji obecności istoty żywej w środowisku naturalnym. Wskazuje ona na poznawcze podstawy obecności istoty żywej w otoczeniu. W tym ujęciu istota żywa jest podmiotem. Przekształca ona bowiem swoje otoczenie w swoje środowisko, czyli w optymalny dla swojego przetrwania świat średnich miar, zwany mesokosmosem. Tak rozumiany mesokosmos jest utożsamiany zarówno z niszą ekologiczną istoty żywej, jak i z jej niszą kognitywną. Można więc powiedzieć, że w charakterystycznym dla istot żywych dążeniu do świata coraz lepszego, znajdują one tylko taki świat, który odpowiada ich zdolnościom poznawczym i zdolnościom behawioralnym. Oznacza to, że podstawowy zakres poznania rzeczywistości przez istoty żywe wyraża jego utylitarny charakter; w tym zakresie jest ono uwarunkowane genetycznie, a więc jest funkcją dążenia gatunku do przetrwania w środowisku mesokosmicznym. Na tym tle ukazuje się wyjątkowość człowieka, który dzięki niezwykłym zdolnościom poznawczym jest w stanie przekraczać mesokosmos. W szczególności dokonuje się to dzięki poznaniu naukowemu, które w pewnym sensie jest nieograniczone i świadczy o tym, że środowiskiem człowieka jest (może być) cały wszechświat.

Keywords

EN

man;; mesocosmos;; cosmos;; oikos;; Jakob von Uexküll;

PL

człowiek;; mesokosmos;; kosmos;; oikos;; Jakob von Uexküll;

• Publisher: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
• Journal: Seminare. Poszukiwania naukowe
• Year: 2016
• Volume: 37
• Issue: 4
• Pages: 45-54

Dates

published

2016-12-31

Contributors

author

Łepko Zbigniew

• Institute of Ecology and Bioethics Cardinal Stefan Wyszynski University, Warsaw

References

• Eibl-Eibesfeldt Irenäus. 1980.Grundriß der vergleichenden Verhaltensforschung. Ethologie. Sechste und überarbeitete und erweiterte Auflage. München-Zürich. R. Piper & Co. Verlag.
• Eibl-Eibesfeldt Irenäus. 1995. Wider die Mißtrauensgesellschaft. Streitschrift für eine bessere Zukunft. München-Zürich: R. Piper & Co. Verlag.
• Gibson James J. 1986. The Senses Considered as Perceptual Systems. London: George Allen and Unwin Limited.
• Gould Steven Jay. 1991. Niewczesny pogrzeb Darwina. Wybór esejów. Wybrał oraz przedmową i przypisami opatrzył Antoni Hoffman. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy
• Kreuzer Franz, Festetics Antal.1984. Das „Du” zwischen Mensch und Tier. W Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre und ihre Folgen.69-98. Piper & Co. Verlag.
• Lorenz Konrad.1977. Odwrotna strona zwierciadła. Próba historii naturalnej ludzkiego poznania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lorenz Konrad. 1983. Der Abbau des Menschlichen. München-Zürich: Piper & Co. Verlag,
• Lorenz Konrad. 1984. Die acht Todsünden der zivilisierten Menschheit, München-Zürich: R. Piper & Co. Verlag.
• Lorenz Konrad, Lorenz Konrad. 1984.Vorwort. W Über tierisches und menschliches Verhalten. Aus dem Werdegang der Verhaltenslehre. Gesammelte Abhandlungen, Band I. 9-12. R. Piper & Co. Verlag.
• Lorenz Konrad, Wuketits Franz M., Vollmer Gerhard. 1983. Mesokosmos und objektive Erkenntnis – Über Probleme, die von der evolutionären Erkenntnistheorie gelöst werden, W Die Evolution des Denkens. 29-93. R. Piper & Co. Verlag.
• Łepko Zbigniew. 2013. „Od etologii zwierząt do ekologii człowieka”, Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW 11(3): 9-27.
• Meyer-Abich Klaus Michael. 1993. From the Environment to the Connatural World. Cambridge: The White Horse Press.
• Markl Hubert. 1986. Natur als Kulturaufgabe. Über die Beziehung des Menschen zur lebendigen Natur. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt.
• Pobojewska Aldona.1998. Istota żywa jako podmiot. Łódź: Studio Wydawnicze KARTA.
• Popper Karl. 1984. Auf der Suche nach einer besseren Welt. Vorträge und Aufsätze aus dreißig Jahren. München-Zürich: R. Piper / Co. Verlag.
• Popper Karl, Lorenz Konrad. 1985. Die Zukunft ist offen. Das Altenberger Gespräch. Mit den Texten des Wiener Popper-Symposiums, München-Zürich:
• R. Piper GmbH & Co. KG.
• Smith Barry. 1998. „Ontologie des Mesokosmos“. Zeitschrift für Philosophische Forschung 52 (1): 521–540.
• Sut Anna. 2015. „Paradygmat poznawczy etologicznej Szkoły Lorenza –Tinbergena”, Seminare 36(2): 61-71.
• Uexküll Jakob von, Kriszat Georg, Streifzüge durch die Umwelten von Tieren und Menschen. Ein Bilderbuch unsichtbarer Welten (Sammlung: Verständliche Wissenschaft, Bd. 21.), J. Springer Verlag, Berlin 1963.
• Uexküll Jakob von. 1928. Theoretische Biologie. Berlin: J. Springer Verlag.
• Uexküll Jakob von. 1909.Umwelt und Innenwelt der Tiere. Berlin: Springer Verlag.
• Winkler Eike, Schweinkhardt Josef. 1982. Expedition Mensch. Streifzüge durch die Anthropologie. Mit einem Vorwort von Konrad Lorenz. Wien: Karl Ueberreuter Verlag.
• Wuketits Franz M. 2012. Zivilisation in der Sackgasse. Plädoyer für eine artgerechte Menschenhaltung. Murnau a. Staffelsee: Mankau Verlag GmbH.

Identifiers

DOI

http://doi.org/10.21852/sem.2016.4.04