Dialog obywatelski w Polsce jako przykład działań pozornych

• Authors: Jakub Ryszard Stempień

Title variants

EN

Civic dialogue in poland as an apparent action

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zostanie zaprezentowana analiza jakości dialogu obywatelskiego w Polsce z perspektywy koncepcji działań pozornych. Dialog ten – prowadzony między przedstawicielami administracji publicznej a organizacjami społeczeństwa cywilnego – służyć ma poprawie jakości demokratycznych rządów w krajach Unii Europejskiej (UE boryka się z problemem „deficytu demokracji”). Prowadzone w kraju rozliczne badania wskazują jednak, że proces konsultowania decyzji publicznych (będący głównym narzędziem dialogu obywatelskiego) w wielu przypadkach nabiera charakteru fasadowego; nie służy w istocie wypracowywaniu decyzji, lecz jedynie markowaniu współudziału partnera społecznego w procesie decyzyjnym. Ten stan rzeczy może zostać objaśniony przy wykorzystaniu opracowanej przez Jana Lutyńskiego koncepcji działań pozornych i typologii mechanizmów wywołujących działania pozorne [Lutyński 1977; Lutyński 1990a]. Zebrane dane wskazują, że fikcyjny charakter dialogu obywatelskiego w Polsce może się utrzymywać w dłuższym okresie czasu.

EN

The study investigates the quality of civic dialogue in Poland. Its analysis is based on the theoretical principle of the concept of ‘apparent actions’. Civic dialogue between government and civil society organisations was introduced in order to improve the quality of democracy and is currently implemented by the member states of the EU. However, a significant body of research suggests that the process of consulting and negotiating public decisions in Poland is quite ‘apparent’, in that it does not lead to true, real negotiations, but exists only in order to simulate them. This situation may be analysed and explained within the conceptual framework of apparent actions proposed by Jan Lutyński and his typology of mechanisms which cause apparent actions. Collected data suggests that the apparent condition of civic dialogue in Poland may be a permanent one.

Keywords

PL

działania pozorne; dialog obywatelski; demokracja

EN

apparent action; civic dialogue; democracy

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2009
• Volume: 58
• Issue: 1
• Pages: 107-128

Dates

published

2009

Contributors

author

Jakub Ryszard Stempień

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bokajło W. [2001], Społeczeństwo obywatelskie: sfera publiczna jako problem teorii demokracji, [w:] Społeczeństwo obywatelskie, red. W. Bokajło, K. Dziubka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Bukowski A., Marmuszewski S. [1998], Organizacje pozarządowe a administracja publiczna, [w:] Opiekuńczość czy solidarność? red. G. Skąpska, Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji, Kraków.
• Gliński P. [2005], Aktywność aktorów społecznych – deficyt obywatelstwa wobec codziennej zaradności Polaków, [w:] Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska, Europa, świat, red. W. Wesołowski, J. Włodarek, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Gniatkowski Z. [2007], Komunikacja społeczna w UE – refleksje po odrzuceniu Traktatu Konstytucyjnego, „Studia Europejskie” nr 2.
• Herbst J. [2008], Współpraca organizacji pozarządowych i administracji publicznej w Polsce 2008 – bilans czterech lat, Stowarzyszenie KLON/JAWOR, Warszawa.
• Hernik K. [2007], Finansowe i pozafinansowe formy współpracy, [w:] Współpraca administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Monitoring funkcjonowania Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. G. Makowski et.al – opracowanie dostępne na: http://www.isp.org.pl/kompas/files/17832558960990803001202981689.pdf (data dostępu: 10.11.2008).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – tekst uchwalony w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe.
• Koźlicka R. [2003], Pozycja organizacji pozarządowych w Unii Europejskiej, [w:] Trzeci sektor w Unii Europejskiej – przewodnik dla organizacji pozarządowych, Stowarzyszenie KLON/JAWOR, Warszawa.
• Krajewska A. [2007], Konsultacje społeczne w praktyce. Studium dwóch przypadków, [w:] Organizacje pozarządowe, dialog obywatelski, polityka państwa, red. M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Kubin T. [2007a], Zagadnienie «deficytu demokracji» w UE – Część 1: Aspekty teoretyczne, „Studia Europejskie” nr 1.
• Kubin T. [2007b], Zagadnienie «deficytu demokracji» w UE – Część 2: Aspekty praktyczne związane z funkcjonowaniem systemu instytucjonalnego Wspólnot Europejskich, „Studia Europejskie” nr 2.
• Leś E. [2000], Od filantropii do pomocniczości. Studium porównawcze rozwoju i działalności organizacji społecznych, Elipsa, Warszawa.
• Lutyńska K. [1990], Nota bibliograficzna, [w:] J. Lutyński, Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa, PWI, Warszawa.
• Lutyński J. [1977], Działania pozorne, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2.
• Lutyński J. [1990a], Działania pozorne, [w:] J. Lutyński, Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa, PWI, Warszawa.
• Lutyński J. [1990b], System dogmatycznego autorytaryzmu i jego tendencje rozwojowe (ze szczególnym uwzględnieniem działań pozornych i ukrytych), [w:] J. Lutyński, Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa, PWI, Warszawa.
• Łęcki K., Witkowski M. [2007], Zamiast zakończenia, [w:] Negocjowana demokracja, czyli europejskie governance po polsku, red. K. Wódz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Mandes S. [2003], Barometr współpracy 2003, - opracowanie dostępne na: http://administracja.ngo.pl/files/administracja.ngo.pl/public/badania/barometrfrdl.pdf (data dostępu: 10.11.2008).
• Mandrysz W. [2007], Relacje pomiędzy badanymi organizacjami a władzą publiczną na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym, [w:] Negocjowana demokracja, czyli europejskie governance po polsku, red. K. Wódz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Marciniak P. [2002], Ostrożne partnerstwo. Monitoring relacji między samorządem wojewódzkim a organizacjami pozarządowymi (wstępne wyniki badań), [w:] Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: trzeci sektor, red. P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński, IFiS PAN, Warszawa.
• Napiontek O. [2006], Dialog obywatelski w Polsce – doświadczenia konsultacji Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, „Trzeci Sektor” nr 6.
• Pacześniak A. [2007], Zawłaszczanie trzeciego sektora przez polityków – patologia społeczeństwa obywatelskiego, [w:] Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, red. A. Kracher, R. Morawski Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Racibórz.
• Prędkopowicz D., Wierzchowska A. [2007], Demokratyczna legitymizacja w Unii Europejskiej, [w:] Dylematy modernizacji Unii Europejskiej, red. K.A. Wojtaszczyk, ASPRA-JR, Warszawa.
• Rymsza M. [2007], O polityce państwa wobec trzeciego sektora i instytucjonalizacji dialogu obywatelskiego, [w:] Organizacje pozarządowe, dialog obywatelski, polityka państwa, red. M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Sapieżko J. [2008], Zasada subsydiarności w stosunkach między Unią Europejską a państwami członkowskimi, „Stosunki Międzynarodowe” nr 1-2.
• Schimanek T. [2007], Stan dialogu obywatelskiego w Polsce. Kilka refleksji po lekturze studiów przypadków, [w:] Organizacje pozarządowe, dialog obywatelski, polityka państwa, red. M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Stokowska A. [2007], Rada Działalności pożytku Publicznego jako ciało konsultacyjne, [w:] Organizacje pozarządowe, dialog obywatelski, polityka państwa, red. M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie [Dz.U. 2003 r. Nr 96, poz. 873].
• Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej [Dz.U. 1999 r. Nr 82 poz. 928].
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym [Dz.U. 1998 Nr 91 poz. 578].
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa [Dz.U. 1998 nr 91 poz. 576].
• Wojtaszczyk K.A. [2007], Czy instytucje Unii Europejskiej mogą być bliższe jej obywatelom? [w:] Dylematy modernizacji Unii Europejskiej, red. K.A. Wojtaszczyk, ASPRA-JR, Warszawa.
• Woźniak Z. [2002], Między rywalizacją a partnerstwem. Bariery współpracy władz publicznych z organizacjami pozarządowymi, [w:] Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: trzeci sektor, red. P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński, IFiS PAN, Warszawa.
• Woźniak Z. [2006], Kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, [w:] Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce, red. M. Nowak, M. Nowosielski, Instytut Zachodni, Poznań.
• Wódz K., Niesporek A. [2007], Dialog i współrządzenie na poziomie regionalnym i ponadregionalnym, [w:] Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, red. A. Kracher, R. Morawski, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Racibórz.
• Wódz K., Wódz J. [2007a], Europa urzędników brukselskich czy Europa obywateli? U źródeł deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej, [w:] Negocjowana demokracja, czyli europejskie governance po polsku, red. K. Wódz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Wódz K., Wódz J. [2007b], Partnerstwo społeczne i kultura dialogu – droga do przezwyciężenia deficytu demokratycznego w UE, [w:] Negocjowana demokracja, czyli europejskie governance po polsku, red. K. Wódz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• civicpedia.ngo.pl
• nesstar.ess.nsd.uib.no

Identifiers

ISSN

0033-2356