Rola senatorów w sejmach Rzeczypospolitej

• Authors: Stroynowski Andrzej

Title variants

EN

The Role of Senators in the Commonwealth Sejm

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

During the three centuries of the functioning of the Sejm of the Commonwealth the role of the senators continued to change. Initially, they fulfilled chiefly the function of the royal council, predominantly advising the king and forcing through approval of decisions made at nobility sejmiks. At the same time, they constituted the second chamber of the Sejm, whose legislative rights were gradually reduced in the course of the Executionist (execution-of-the-law) Movement aimed at the emancipation of the nobility and represented primarily in the Chamber of Deputies. Already at that time strivings of the senators began to change by focusing on building up their position in the nobility-dominated provinces and declaring themselves defenders against the threat of royal absolutism. As a result, the involvement of the senators in the work conducted by the seventeenth-century Sejm diminished, a process expressed in low attendance and negligible fulfilment of the duties of presenting wota (opinions and commentaries), the work performed by resident senators, and taking part in Senate councils. Not until the King Stanisław Augustus era did the Sejm revive and the role played by the senators grow. The senators now gained influence upon the then established Permanent Council, via which they could control the executive and jurisdiction. Moreover, they became the support of royal-ambassadorial rule. By the time of the Four-Year Sejm their position collapsed in the face of rising patriotic and republican attitudes in the Chamber of Deputies. As a result, it was decided to radically limit the number of senators and their impact upon legislative activity, a resolution upheld also by the last Sejm held in Grodno. These resolutions, which to a great extent limited the role played by the senators, did not come into force.

Keywords

EN

Commonwealth in the 16th–18th cc.; Polish parliamentarism in the 16th–18th cc.; Senate in the 16th–18th cc.; constitutions and constitutional rights in Poland of the 16th–18th cc.

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 6(167)
• Pages: 195–222

Contributors

author

Stroynowski Andrzej

• Prof. dr hab. Andrzej Stroynowski Jan Długosz University in Częstochowa, Faculty of Humanities, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-4747-3636

References

• Chmielowski B., Nowe Ateny albo akademia wszelkiej sciencyji pełna..., M. and J. Lipscy (eds) (Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1968).
• Dyaryusz Sejmu 1793 roku w Grodnie agitującego się, ed. J. Wisłocki (Biblioteka Kórnicka PAN, Kórnik, 1998), <http://www.bkpan.poznan.pl/projekty-zakonczone/ELITY/SEJM1793/wstep.htm>, accessed: 1 September 2021.
• Dyaryusz Sejmu Ordynaryjnego pod Związkiem Konfederacyi Generalnej Obojga Narodów w Warszawie rozpoczętego Roku Pańskiego 1788, ed. J.J. Łuszczewski, vol. 1, part 1–2 (Warszawa, [n.d.]).
• Goślicki W., O senatorze doskonałym, ed. M. Korolko, transl. T. Bieńkowski (Arcana, Kraków, 2000).
• Konstytucja 3 Maja 1791. Statut Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji, ed. J. Kowecki, foreword B. Leśnodorski (3rd edn, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1983).
• Pamiętniki Józefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego 1738–1788, ed. A. Darowski (Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Warszawa, 1891).
• Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666–1721), ed. J. Bartoszewicz (Nakład Jana Zawiszy, Warszawa, 1862).
• [Potocki I.], Projekt do formy rządu, part: Prawa Konstytucyjne, art. XVIII; part Sejmy: art. V [Warszawa, 1790].
• Radziwiłł A.S., Pamiętnik o dziejach w Polsce, vol. 3: 1647–1656, ed. A. Przyboś, R. Żelewski (PIW, Warszawa, 1980).
• Staszic S., Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, ed. S. Czarnowski (Ossolineum, Wrocław [1952]).
• Volumina Legum, ed. J. Ohryzko, vols 1–2 (Petersburg, 1859); vols 5, 7, 8 (Petersburg, 1860).
• Volumina Legum, vol. 9 (Wydawnictwo Komisji Prawniczej Akademii Umiejętności w Krakowie, Kraków, 1889).
• Volumina Legum, vol. 10, ed. J. Wąsicki (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, 1952).
• Augustyniak U., Informacja i propaganda za Zygmunta II (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1981).
• Bardach J., ‘Początki sejmu’ in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Broniarczyk M., ‘Udział kasztelanów mniejszych w pracach sejmowych na przykładzie senatorów z Wielkopolski, Kujaw i Mazowsza w czasach Władysława IV’, Echa Przeszłości, vol. 19 (2018).
• Chachaj M., ‘Wykształcenie świeckich senatorów w Wielkim Księstwie Litewskim za panowania Zygmunta III Wazy’, Acta Universitatis Wratislaviensis Historia, vol. 66 (1988).
• Chłapowski K., Elita senatorsko-dygnitarska Korony za czasów Zygmunta III i Władysława IV (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 1996).
• Choińska-Mika J., ‘Dwa parlamenty nowożytne – polski i angielski (wieki XVI i XVII)’, in J. Ekes (ed.), Dziedzictwo pierwszej Rzeczypospolitej w doświadczeniu politycznym Polski i Europy (WSB, Nowy Sącz, 2005).
• Choińska-Mika J., Dean D., ‘Representation and accountability: a comparison of early modern England and Poland’, Parliaments, Estates and Representation, vol. 21, no. 1 (2001).
• Ciara S., Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII wieku (Ossolineum, Wrocław, 1990).
• Codello A., ‘Hegemonia Paców na Litwie i ich wpływy w Rzeczypospolitej 1669–1674’, Studia Historyczne, vol. 13, no. 1 (1970).
• Czapliński W., ‘Sejm w latach 1587–1696’, in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Dąbrowski J.S., Senat koronny. Stan sejmujący w czasach Jana Kazimierza (Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica, Kraków, 2000).
• Dubas-Urwanowicz E., ‘Król i szlachta na sejmach batoriańskich. Konflikty i kompromisy’, in A. Sucheni-Grabowska (ed.), Między monarchią a demokracją. Studia z dziejów Polski XVI–XVII w. (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 1994).
• Dubas-Urwanowicz E., Mężowie stanu, awanturnicy czy zdrajcy? Dzieje rodu Zborowskich w XVI wieku (DiG, Warszawa, 2018).
• Dworzaczek W., ‘Uwagi o genezie magnaterii’, in W. Czapliński, A. Kersten (eds), Magnateria polska jako warstwa społeczna (Polskie Towarzystwo Historyczne, Toruń, 1974).
• Filipczak W., ‘Opozycja antykrólewska wobec systemu rządów Rady Nieustającej na sejmie 1786 roku’, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, no. 38 (1990).
• Gierowski J., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością. Z dziejów wewnętrznych Rzeczypospolitej w latach 1712–1715 (Ossolineum, Wrocław, 1953).
• Godlewski Ł., ‘Ewolucja poglądów Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w kwestii kształtu unii polsko-litewskiej’, Białostockie Teki Historyczne, vol. 14 (2016).
• Goźdź-Roszkowski K., ‘Z badań nad nietykalnością majątkową polskiej szlachty. Postanowienia przywilejów z lat 1386–1454’, Studia z Dziejów Państwa i Prawa, vol. 10 (2007).
• Gruszecki S., Walka o władzę w Rzeczypospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572–1573) (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1969).
• Grześkowiak-Krwawicz A., O formę rządu czy rząd dusz? Publicystyka polityczna Sejmu Czteroletniego (IBL PAN, Warszawa, 2000).
• Hołdys S., ‘Sejm polski i parlament angielski w XVI–XVIII wieku. Porównanie procedury’, Przegląd Historyczny, vol. 57, no. 3 (1980).
• Hunt W., ‘A View from the Vistula on the English Revolution’, in B.Y. Kunze, D.D. Brautigam (eds), Court, Country, and Culture: Essays on Early Modern British History in Honor of Perez Zagorin (University of Rochester Press, Rochester, 1992).
• Kamler A., Od szkoły do senatu. Wykształcenie senatorów w Koronie 1501–1586. Studia (Aspra, Warszawa, 2006).
• Kiaupa Z., ‘Konstytucje Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmach Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako wyraz życia politycznego’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Kieniewicz L., Senat za Stefana Batorego (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2000).
• Kisielewski W., Reforma książąt Czartoryskich na sejmie konwokacyjnym 1764 r. (Sambor, 1880).
• Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 2014).
• Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej (Akademia Umiejętności, Kraków, 1917).
• Korytko A., ‘„Pobierzę do Warszawy, gdy tego będzie trzeba”. Kwestia motywacji senatorów do uczestnictwa w obradach sejmowych za Władysława IV Wazy’, Echa Przeszłości, vol. 19 (2018).
• Korytko A., „Na których opierała się Rzeczpospolita”. Senatorowie koronni za Władysława IV Wazy (Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2015).
• Kriegseisen W., Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej (do 1763 roku) (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 1995).
• Kucharski T., ‘Konkluzja sejmu konwokacyjnego 1733 roku. Przyczynek do refleksji nad kryzysem staropolskiej demokracji deliberacyjnej’, Przegląd Sejmowy, no. 4 (153) 2019.
• Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia, A. Stroynowski (ed.) (DiG, Warszawa, 2013).
• Kutrzeba S., Sejm walny dawnej Rzeczypospolitej Polskiej (Polska Składnica Pomocy Szkolnych, Warszawa, 1923).
• Lepszy K., Rzeczpospolita Polska w dobie Sejmu Inkwizycyjnego (1589–1592) (Napoleon V, Oświęcim, 2015).
• Lepszy K., Walka stronnictw w pierwszych latach panowania Zygmunta III (Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Kraków, 1929).
• Leśnodorski B., Konstytucja 3 maja jako dokument oświecenia (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa, 1946).
• Litwin H., ‘Magnateria polska 1454–1648. Kształtowanie się stanu’, Przegląd Historyczny, vol. 74, no. 3 (1983).
• Łaszewski R., ‘Delegacja jako instrument ratyfikacji I i II rozbioru Polski’, Czasopismo Prawno-Historyczne, vol. 23 (1971).
• Łaszewski R., Sejm polski w latach 1764–1793. Studium historyczno-prawne (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1973).
• Łaszewski R., Salmonowicz S., Historia ustroju Polski (TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń, 2001).
• Macuk A., ‘Wybory posłów sejmowych na sejmikach powiatowych Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1758 r.’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Macuk A., ‘Wybór pisarzy Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 40. XVIII w.’, in T. Ciesielski, A. Filipczak-Kocur (eds), Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań (Wydawnictwo DiG, Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego, Warszawa–Opole, 2008).
• Malec J., ‘Z badań nad urzędem marszałkowskim koronnym w Rzeczypospolitej szlacheckiej’, in H. Olszewski (ed.), Studia z historii ustroju i prawa. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi (Printer, Poznań, 2002).
• Markiewicz M., Rady senatorskie Augusta II (1697–1733 (Ossolineum, Wrocław–Łódź, 1988).
• Markiewicz M., ‘Senat jako organ władzy wykonawczej w epoce saskiej’, in K. Matwijowski, J. Pietrzak (eds), Senat w Polsce. Dzieje i teraźniejszość. Sesja Naukowa, Kraków 25 i 26 maja 1993 (Kancelaria Senatu RP, Warszawa, 1993).
• Matuszewski J., Przywileje i polityka podatkowa Ludwika Węgierskiego w Polsce (UŁ, Łódź, 1983).
• Michalski J. (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Michalski J., ‘Plan Czartoryskich naprawy Rzeczypospolitej’, Kwartalnik Historyczny, vol. 63, no. 4–5 (1956).
• Michalski J., ‘Poniatowski Stanisław’, in Polski Słownik Biograficzny, vol. 27 (1982).
• Michalski J., ‘Rejtan i dylematy Polaków w dobie pierwszego rozbioru’, in J. Michalski (ed.), Studia historyczne z XVIII i XIX wieku, vol. 1 (Stentor, Warszawa, 2007).
• Michalski J., ‘Sejm w czasach panowania Stanisława Augusta’, in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Michalski J., ‘Sejm w czasach saskich’, in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Mikulski K., ‘Senat I Rzeczypospolitej – geneza, skład, kompetencje’, in M. Narożna, R. Stawicki (eds), Senat w tradycji i praktyce ustrojowej Rzeczypospolitej (Kancelaria Senatu, Warszawa, 2013).
• Olszewski H., Doktryny prawno-ustrojowe czasów saskich (1697–1740) (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1961).
• Olszewski H., ‘Porządek sejmowania w Grodnie w 1793 roku’, in K. Iwanicka, M. Skowronek, K. Stembrowicz (eds), Parlament, prawo, ludzie. Studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćdziesięciolecie pracy twórczej (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 1996).
• Olszewski H., Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii (1652–1763). Prawo, praktyka, teoria, programy (Printer, Poznań, 2002).
• Opaliński E., ‘Problem uczestnictwa w obradach sejmu 1607. Kwestia autorytetu parlamentu w opinii szlacheckiej’, Echa Przeszłości, vol. 19 (2018).
• Opaliński E., ‘Próby reform parlamentu za Wazów’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Opaliński E., Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III. Podstawy karier (DiG, Warszawa, 2007).
• Opaliński E., Sejm srebrnego wieku 1587–1652. Między głosowaniem większościowym a liberum veto (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2001).
• Opaliński E., ‘Zygmunt III wobec Habsburgów i Jana Zamoyskiego’, Kwartalnik Historyczny, vol. 123, no. 4 (2016).
• Poraziński J., ‘Funkcje publiczne i ustrojowe rad senatu w latach 1697–1717’, Kwartalnik Historyczny, 91, no. 1 (1984).
• Poraziński J., ‘Rady senatu za Augusta III’, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 614, no. 77 (1985).
• Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki 1640–1673 (Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław 1984).
• Rachuba A., ‘Litwa wobec projektu zwołania sejmu konnego w 1695 r. i walki Sapiehów z biskupem Brzostowskim’, Zapiski Historyczne, vol. 51, no. 1 (1986).
• Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763 (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2002).
• Rodkiewicz W., ‘Kariery posłów koronnych na sejmy Stefana Batorego’, Przegląd Historyczny, vol. 75, no. 2 (1987).
• Rolnik D., ‘Dylematy posłów czasów stanisławowskich – między realiami politycznymi a ideami wolności szlacheckich’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Rostworowski E., ‘„Marzenie dobrego obywatela”, czyli królewski projekt Konstytucji’, in E. Rostworowski (ed.), Legendy i fakty XVIII w. (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1963).
• Rostworowski E., Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja (Wiedza Powszechna, Warszawa, 1966).
• Sawicki M., ‘„Wojna” parlamentarna i sądowa Sapiehów z Kryszpinami Kirszenszteinami w latach 90 XVII wieku’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Seredyka J., ‘Senatorowie wielkopolscy na sejmach panowania Zygmunta III i Władysława IV Wazów’, in M. Kosman (ed.), Kultura polityczna w Polsce, vol. 5: Elity dawne i nowe (UAM, Poznań, 2005).
• Sobolewski L., Uruszczak W., ‘Artykuły mielnickie z 1501 roku’, Czasopismo Prawno-Historyczne, vol. 42, nos. 1–2 (1990).
• Sobotka R., ‘Między monarchią stanową a demokracją szlachecką. Znaczenie przywilejów nieszawskich w periodyzacji dziejów Polski’, Zeszyty Prawnicze UKSW, vol. 11, no. 4 (2011).
• Staszewski J., ‘Reformowanie Rzeczypospolitej przed Sejmem Wielkim’, in A. Grześkowiak-Krwawicz, Konstytucja 3 Maja. Prawo – polityka – symbol. Materiały z sesji Polskiego Towarzystwa Historycznego na Zamku Królewskim w Warszawie 6–7 maja 1791 (Polskie Towarzystwo Historyczne, Warszawa, 1992).
• Stroynowski A., ‘Adam Poniński – marszałek sejmu 1773–1775’, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne, vol. 15 (2016).
• Stroynowski A., ‘Adam Poniński w obradach delegacji sejmu 1773–1775’, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne, vol. 17 (2018).
• Stroynowski A., ‘Kultura obrad sejmu Rzeczypospolitej w XVIII wieku’, in Ramunė Šmigelskytė-Stukienė (ed.), Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė: tarp tradicijų ir naujovių, Series: ‘XVIII amžiaus studijos’, 1 (Lietuvos istorijos institutas leidykla, Vilnius, 2014).
• Stroynowski A., Obrady sejmu grodzieńskiego 1784 roku. Studium z dziejów kultury parlamentarnej (UJD, Częstochowa, 2020).
• Stroynowski A., ‘Od szlacheckiej równości do arystokratycznych tytułów w epoce stanisławowskiej’, in A. Barciak (ed.), Rola arystokracji w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska (Studio Noa, Katowice–Zabrze, 2017).
• Stroynowski A., Opozycja sejmowa w dobie rządów Rady Nieustającej. Studium z dziejów kultury polityczne (WSSM, Łódź, 2005).
• Stroynowski A., ‘Rola biskupów w obradach sejmów lat 1778–1786’, in L. Harc, G. Wąs (eds), Religia i polityka. Kwestie wyznaniowe i polityczne w Europie w XVIII wieku. W 300. rocznicę konwencji w Altranstädt, Series: ‘Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia’, 178 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009).
• Stroynowski A., ‘Zmiany pozycji senatu Rzeczypospolitej w XVIII wieku’, in D. Kupisz, W. Uruszczak (eds), Sejm Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów a europejskie reprezentacje stanowe (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2019).
• Sucheni-Grabowska A., ‘Sejm w latach 1540–1587’, in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Szczygielski W., ‘O nową ustawę sejmikową. Rezultaty głosowania sejmowego z 24 marca 1791 r.’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Szczygielski W., ‘Polskie formacje oświeceniowe czasów stanisławowskich’, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, Series I, no. 4 (1976).
• Szczygielski W., ‘Rola sesji prowincjonalnych w początkach obrad Sejmu Wielkiego’, in J. Daszyńska (ed.), Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki – reminiscencje w 220 rocznicę uchwalenia, 1787–2007 (UŁ, Łódź, 2009).
• Szczygielski W., ‘Sejm nieustający. Batalia parlamentarna o jego urzeczywistnienie i rola w życiu politycznym Rzeczypospolitej u schyłku XVIII wieku’, Przegląd Nauk Historycznych, vol. 1, no. 1 (2002).
• Szczygielski W., Sejm Wielki (1788–1792). Studium z dziejów łagodnej rewolucji (ŁTN, Łódź, 2015).
• Szczygielski W., ‘Wkład Puławian w obrady Sejmu Wielkiego (1788–1792)’, Przegląd Nauk Historycznych, vol. 4, no. 1(7) (2005).
• Szczygielski W., ‘Ze studiów nad postawami politycznymi posłów drugiej kadencji Sejmu Wielkiego w początkach 1791 roku’, in M. Mikołajczyk (ed.), O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu (Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok–Katowice, 2010).
• Szpaczyński P., Mocarstwowe dążenia Zygmunta III w latach 1587–1618 (Universitas, Kraków, 2013).
• Tomaszek A., ‘Sejm 1638 r. w obronie szlacheckiej wolności’, Czasopismo Prawno-Historyczne, vol. 39, no. 2 (1987).
• Uruszczak W., ‘Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku’, in K. Iwanicka, M. Skowronek, K. Stembrowicz (eds), Parlament, prawo, ludzie. Studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćdziesięciolecie pracy twórczej (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 1996).
• Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego, vol. 1 (Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa, 2013).
• Uruszczak W., ‘Konstytucja Nihil novi z 1505 roku i jej znaczenie’, in A. Ajnenkiel (ed.), W pięćsetlecie Konstytucji „Nihil novi”. Z dziejów stanowienia prawa w Polsce (Oficyna Wydawnicza WSHiP, Warszawa, 2006).
• Uruszczak W., ‘Najstarszy sejm walny koronny „dwuizbowy” w Piotrkowie 1468 r.’, in W. Bukowski, T. Jurek (eds), Narodziny Rzeczypospolitej. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnośredniowiecznych, vol. 2 (Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, Kraków, 2012).
• Uruszczak W., ‘Sejm w latach 1506–1540’, in J. Michalski (ed.), Historia sejmu polskiego, vol. 1 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1984).
• Uruszczak W., ‘„Sejm walny wszystkich państw naszych”. Sejm w Radomiu z 1505 roku i konstytucja Nihil novi’, Czasopismo Prawno-Historyczne, vol. 57, no. 1 (2005).
• Uruszczak W., ‘Ustawy okołokonstytucyjne Sejmu Wielkiego z 1791 i 1792 roku’, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, vol. 6, no. 3 (2013).
• Uruszczak W., ‘Zasady ustrojowe Rzeczypospolitej Obojga Narodów’, Czasopismo Prawno-Historyczne, vol. 60, no. 2 (2008).
• Uruszczak W., ‘Zasady ustroju społecznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów a Trybunał Koronny’, in A. Dębiński, W. Bednaruk, M. Lipska (eds), Trybunał Koronny w kulturze prawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej (Wydawnictwo KUL, Lublin, 2009).
• Vitsko D., ‘Stanowisko Wiśniowieckich wobec sporów o sejm konny w 1698 r.’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Wąsicki J., Konfederacja targowicka i ostatni sejm z 1793 roku (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, 1952).
• Wereszycka H., ‘Opacki Chryzanty’, in Polski Słownik Biograficzny, vol. 24 (1979).
• Wierzbicki L.A., ‘Senatorowie obecni na sejmach i zjazdach w czasie panowania króla Michała (1669–1673)’, Wschodni Rocznik Humanistyczny, vol. 6 (2009).
• Wierzbicki L.A., ‘Waśnie senatorskie na sejmach za panowania króla Michała’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Wójciuk M.T., ‘Przedstawiciele rodzin magnackich w reprezentacji sejmowej powiatów brzeskiego i pińskiego w dobie saskiej’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Wroniszewski Ł., ‘Wzrost znaczenia sejmików w czasach Stefana Batorego na przykładzie sejmu 1578 roku’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Wyczański A., Polska – rzeczą pospolitą szlachecką 1454–1764 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1965).
• Zahorski A., Stanisław August polityk (KiW, Warszawa, 1959).
• Zakrzewski A.B., ‘O niektórych aspektach kultury politycznej sejmików litewskich XVIII wieku’, in A. Stroynowski (ed.), Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia (DiG, Warszawa, 2013).
• Zakrzewski A.B., Wielkie Księstwo Litewskie (XVI–XVIII w.). Prawo – ustrój – społeczeństwo (Campidoglio, Warszawa, 2013).
• Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej (Ossolineum, Wrocław–Gdańsk, 1977).
• Zielińska Z., ‘Potocki Roman Ignacy Franciszek’, in Polski Słownik Biograficzny, vol. 28 (1984).
• Zielińska Z., Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752 (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1983).
• Ziółek E., Biskupi senatorowie wobec reform Sejmu Czteroletniego (TN KUL, Lublin, 2002).

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.79