Argumenty na rzecz naturalizmu jako epistemicznego układu odniesienia

• Authors: Kilian Krzysztof J.

Title variants

EN

Arguments for Naturalism as an Epistemic Framework

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł bada ważniejsze argumenty na rzecz naturalizmu metodologicznego. Analizy te pozwalają uznać tezę, w myśl której nie istnieją dobre powody do uznania naturalizmu metodologicznego za kamień węgielny współczesnej nauki. Ani znane fakty, ani rozumowania nie stanowią nieodpartych racji na rzecz tego naturalizmu.

EN

This paper investigates putatively plausible arguments for methodological naturalism. The analysis sets out to show that there are no good reasons for accepting methodological naturalism as a cornerstone of contemporary science. Neither any known fact, nor any line of reasoning, provides an irrefutable rationale for such a form of naturalism.

Keywords

PL

epistemiczne układy odniesienia; naturalizm; nadnaturalizm; artyficjalizm; naturalizm metodologiczny; warunek Jodkowskiego

EN

epistemic frameworks; naturalism; supernaturalism; artificialism; methodological naturalism; Jodkowski’s condition

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2018
• Volume: 15
• Pages: 7-69

Contributors

author

Kilian Krzysztof J.

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• ANDERSSON Gunnar, Criticism and the History of Science: Kuhn’s, Lakatos’s, and Feyerabend’s Criticism of Critical Rationalism, E.J. Brill, Leiden — New York — Köln 1994.
• AYALA Francisco J., „Darwin’s Revolution”, w: CAMPBELL and SCHOFF (eds.), Creative Evolution…, s. 1-18.
• BARTLETT Jonathan and HOLLOWAY Eric, „Introduction”, w: BARTLETT and HOLLOWAY (eds.), Naturalism and Its Alternatives…, s. 1-9.
• BARTLETT Jonathan and HOLLOWAY Eric (eds.), Naturalism and Its Alternatives in Scientific Methodologies: Proceedings of the 2016 Conference on Alternatives to Methodological Naturalism, Blyth Institute Press, Broken Arrow, Oklahoma 2017.
• BECKWITH Francis J., „How To Be an Anti-Intelligent Design Advocate”, University of St Thomas Journal of Law & Public Policy 2009, vol. 4, no. 1, s. 35-65, https://tiny.pl/gzpcg (20.10.2018).
• BEHE Michael J., Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu, przeł. Dariusz Sagan, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 4, Wydawnictwo MEGAS, Warszawa 2008.
• BEHE Michael J., „Filozoficzne zarzuty stawiane hipotezie inteligentnego projektu: odpowiedź na krytykę”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2004, t. 1, s. 115-139, https://tiny.pl/gt9nw (19.10.2018).
• BEHE Michael J., „Nieredukowalna złożoność: problem dla ewolucjonizmu darwinowskiego”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 115-139, https://tiny.pl/gt9nw (19.10.2018).
• BORCZYK Bartosz, CHMIELEWSKI Adam, ELŻANOWSKI Andrzej, JODKOWSKI Kazimierz, LESZCZYŃSKI Damian, LUKIERSKI Jerzy, NYSLER Łukasz i PAWŁOWSKI Bogusław, „Dyskusja”, w: LESZCZYŃSKI (red.), Ewolucja. Filozofia. Religia…, s. 155-172, https://tiny.pl/xh8gj (20.10.2018).
• BOUDRY Maarten, BLANCKE Stefaan, and BRAECKMAN Johan, „How Not to Attack Intelligent Design Creationism: Philosophical Misconceptions About Methodological Naturalism”, Foundations of Science 2010, vol. 15, no. 3, s. 227-244, https://tiny.pl/gzl4j (21.10.2018).
• BRAND Leonard, „Naturalizm i jego rola w nauce”, przeł. Paulina Korzeniewska-Nowakowska, Filozoficzne Aspekty Genezy 2016, t. 13, s. 49-74, https://tiny.pl/g2sg3 (19.10.2018).
• BUGAJAK Grzegorz, „Naturalizm nauki a działanie Boga w świecie”, w: MĄCZKA i URBAŃCZYK (red.), Teologia nauki…, s. 145-172.
• BUGAJAK Grzegorz i TOMCZYK Jacek (red.), Kontrowersje wokół początków człowieka, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2007.
• BYLICA Piotr, „Główne założenia i problemy teizmu naturalistycznego w sprawie relacji sfery nadprzyrodzonej i świata przyrodniczego”, w: DYK (red.), Sozologia systemowa. Tom IV…, s. 55-95, https://tiny.pl/q3m1d (19.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Kazimierza Jodkowskiego koncepcja epistemicznych układów odniesienia a teizm naturalistyczny Johna Polkinghorne’a”, w: BYLICA, KILIAN, PIOTROWSKI i SAGAN (red.), Filozofia — nauka — religia…, s. 191-211, http://tiny.pl/g8h4z (18.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Konflikt między teizmem i nauką bazującą na naturalizmie — w ujęciu Phillipa E. Johnsona”, Zagadnienia Naukoznawstwa 2003, nr 3-4 (157-158), s. 227-238, https://tiny.pl/xh894 (19.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Nauka światopoglądowo neutralna?”, Fronda 2012, nr 63, s. 67-80, https://tiny.pl/gkfxr (20.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Spór o naukowość teorii inteligentnego projektu”, w: JODKOWSKI (red.), Teoria inteligentnego projektu…, s. 51-78, https://tiny.pl/qzq8f (20.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Testowalność teorii inteligentnego projektu”, Filozofia Nauki 2003, r. 9, nr 2(42), s. 41-49, https://tiny.pl/q3m11 (19.10.2018).
• BYLICA Piotr, Współczesny teizm naturalistyczny z punktu widzenia modelu poziomów analizy. Problem działania sfery nadnaturalnej w przyrodzie, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 7, Instytut Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2016, http://tiny.pl/gkdv1 (16.10.2018).
• BYLICA Piotr, „Zarys modelu poziomów analizy w badaniach relacji nauki i religii”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 221-253, https://tiny.pl/xhzml (21.10.2018).
• BYLICA Piotr, GAZDA Małgorzata, JODKOWSKI Kazimierz, KILIAN Krzysztof J. i SAGAN Dariusz, „Dyskusja nad artykułem Adama Trybusa «Program badawczy SETI a teoria inteligentnego projektu»”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2016, t. 13, s. 211-242, https://tiny.pl/g8nvh (19.10.2018).
• BYLICA Piotr, JODKOWSKI Kazimierz, KILIAN Krzysztof J. i SAGAN Dariusz, „Dyskusja nad artykułem Adama Groblera, «Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu»”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2013, t. 10, s. 17-63, https://tiny.pl/q3m1m (15.10.2018).
• BYLICA Piotr, KILIAN Krzysztof J., PIOTROWSKI Robert i SAGAN Dariusz (red.), Filozofia — nauka — religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015.
• BYLICA Piotr and SAGAN Dariusz, „God, Design, and Naturalism: Implications of Methodological Naturalism in Science for Science-Religion Relation”, Pensamiento 2008, vol. 64, núm. 242, s. 621-638, https://tiny.pl/g2884 (20.10.2018).
• CAMPBELL John H. and SCHOFF J.W. (eds.), Creative Evolution!?, Jones and Bartlett, New York 1994.
• CENIAN Adam, „Wiara w naukę — jej podstawy, założenia, mocne i słabe strony kultu”, wystąpienie na Konferencji Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki: Nauka — Etyka — Wiara, Rydzyna 30.05-02.06.2013, s. 151-159, https://tiny.pl/gzlns (21.10.2018).
• CHATEAUBRIAND Oswaldo, „Ockham’s Razor”, O Que Nos Faz Pensa 1990, no. 3, s. 51-75, https://tiny.pl/gzpfr (20.10.2018).
• CLARKE Steve, „Naturalism, Science and the Supernatural”, Sophia. International Journal of Philosophy and Traditions 2009, vol. 48, s. 127-142.
• COHEN Robert S. and WARTOFSKY Marx W. (eds.), Proceedings of the Boston Colloquium for the Philosophy of Science, 1964/1966. In Memory of Norwood Russell Hanson, Boston Studies in the Philosophy of Science, vol. 3, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht 1967.
• COLODNY Robert G. (ed.), Beyond the Edge of Certainty: Essays in Contemporary Science and Philosophy, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1965.
• COYNE Jerry A., Ewolucja jest faktem, przeł. Marcin Ryszkiewicz i Wiesław Studencki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2009.
• COYNE Jerry A., „Science, Religion, and Society: The Problem of Evolution in America”, Evolution. International Journal of Organic Evolution 2012, vol. 66, no. 8, s. 2654-2663, https://tiny.pl/gzj8l (20.10.2018).
• COYNE SJ George V., „Przypadek jako metoda Boskiego stwarzania”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 39-44, https://tiny.pl/xhkgd (19.10.2018).
• CROMBIE Alistair C. (ed.), Scientific Change: Historical Studies in the Intellectual, Social and Technical Conditions for Scientific Discovery and Technical Invention, from Antiquity to the Present, Symposium on the History of Science, University of Oxford 9-15 July 1961, Heinemann, London 1963.
• CUBERBILLER Marta, „O metodach datowania radioaktywnego”, w: GAZDA (red.), Idź Pod Prąd…, s. 230-233, https://tiny.pl/gzj77 (19.10.2018).
• CURTHOYS Jean and SUCHTING Wal, „Feyerabend’s Discourse Against Method: A Marxist Critique”, Inquiry 1977, vol. 20, no. 2-3, s. 243-397.
• DARWIN Karol, Autobiografia i wybór listów. Dzieła wybrane, t. 8, przeł. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960.
• DARWIN Karol, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt. Dzieła wybrane, t. 2, przeł. Szymon Dickstein i Józef Nusbaum, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1959.
• DAWKINS Richard, Ślepy zegarmistrz, czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany, przeł. Antoni Hoffman, Biblioteka Myśli Współczesnej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994.
• DELFINO Robert A., „Naturalizm metodologiczny i ewolucja”, przeł. Rafał Lizut, w: JAROSZYŃSKI (red.), Ewolucjonizm czy kreacjonizm…, s. 137-156, https://tiny.pl/gzj7b (19.10.2018).
• DEMBSKI William A., „Becoming a Disciplined Science: Prospects, Pitfalls, and Reality Check for ID”, https://tiny.pl/gzpct (20.10.2018).
• DEMBSKI William A., „Odmiany naturalizmu. Czy któraś forma naturalizmu jest zgodna z teorią inteligentnego projektu?”, przeł. Dariusz Sagan, Na Początku… 2005, nr 1-2, s. 45-54, https://tiny.pl/xhkg8 (19.10.2018).
• DEMBSKI William A., „Śmierć i Upadek: dlaczego teistyczny ewolucjonizm nie łagodzi problemu zła”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2013, t. 10, s. 159-176, https://tiny.pl/xh2nj (19.10.2018).
• DEMBSKI William A., The Design Revolution: Answering the Toughest Questions about Intelligent Design, InterVarsity Press, Downers Grove 2004.
• DĘBOWSKI Józef i STARZYŃSKA-KOŚCIUSZKO Ewa (red.), Nauka. Racjonalność. Realizm. Między filozofią przyrody a filozofią nauki i socjologią wiedzy, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2013.
• DOSE Klaus, „The Origin of Life: More Questions Than Answers”, Interdisciplinary Science Reviews 1988, vol. 13, no. 4, s. 348-356.
• DUDEK Joanna i KONSTAŃCZAK Stefan (red.), Homo moralis — homo creativus. Prace dedykowane Profesorom Zdzisławowi Kalicie i Krzysztofowi Kaszyńskiemu, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015.
• DYK Wiesław (red.), Sozologia systemowa. Tom IV. Biosfera. Człowiek i jego środowisko w aspekcie przyrodniczym, filozoficznym i teologicznym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2012.
• EINSTEIN Albert, The World As I See It, London 1949.
• ELDREDGE Niles, The Monkey Business: A Scientist Looks at Creationism, Washington Square Press, New York 1982.
• ELDREDGE Niles, The Triumph of Evolution and the Failure of Creationism, W.H. Freeman and Company, New York 2001.
• ELSBERRY Wesley R., „«Tańczący z Popperem». Dembski o sprawdzalności”, przeł. Joanna Popek, Filozoficzne Aspekty Genezy 2011, t. 8, s. 179-188, https://tiny.pl/xh81g (21.10.2018).
• FERNGREN Gary B. (ed.), History of Science and Religion in the Western Tradition. An Encyclopedia, Garland Publishing, Inc., New York & London 2000.
• FEYERABEND Paul K., Against Method: Outline of an Anarchistic Theory of Knowledge, Verso, London 1975.
• FEYERABEND Paul K., „Dialectical Materialism and the Quantum Theory”, Slavic Review 1966, vol. 25, no. 3, s. 414-417.
• FEYERABEND Paul K., Dialogi o wiedzy, przeł. Justyna Nowotniak, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
• FEYERABEND Paul K., „Fantazje platońskie”, w: FEYERABEND, Dialogi o wiedzy…, s. 5-76.
• FEYERABEND Paul K., Farewell to Reason, Verso, New York 1996.
• FEYERABEND Paul K., Jak być dobrym empirystą, przeł. Krystyna Zamiara, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
• FEYERABEND Paul K., „Jak być dobrym empirystą? Wezwanie do tolerancji w kwestiach epistemologicznych”, w: FEYERABEND, Jak być dobrym empirystą…, s. 23-61.
• FEYERABEND Paul K., „Ku pocieszeniu specjalisty”, w: FEYERABEND, Jak być dobrym empirystą…, s. 200-250.
• FEYERABEND Paul K., „Linguistic Arguments and Scientific Method”, w: FEYERABEND, Philosophical Papers. Vol. 1…, s. 146-160.
• FEYERABEND Paul K., „Mit «Nauki» i jego rola w społeczeństwie”, przeł. Janusz Jusiak, w: JODKOWSKI (red.), Czy sprzeczność może być racjonalna…, s. 292-307, https://tiny.pl/gz5b1 (18.10.2018).
• FEYERABEND Paul K., „On the Improvement of the Sciences and the Arts and the Possible Identity of the Two”, w: COHEN and WARTOFSKY (eds.), Proceedings…, s. 387-415.
• FEYERABEND Paul K., „Outline of a Pluralistic Theory of Knowledge and Action”, w: FEYERABEND, Philosophical Papers. Vol. 3…, s. 104-111.
• FEYERABEND Paul K., Philosophical Papers. Vol. 1. Realism, Rationalism & Scientific Method, Cambridge University Press, Cambridge — New York — Portchester — Melbourne — Sydney 1981.
• FEYERABEND Paul K., Philosophical Papers. Vol. 3. Knowledge, Science and Relativism, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
• FEYERABEND Paul K., „Podsumowująca niefilozoficzna leśna przechadzka”, w: FEYERABEND, Dialogi o wiedzy…, s. 77-142.
• FEYERABEND Paul K., „Preface to the Second Edition”, w: FEYERABEND, Farewell to Reason…, s. v-viii.
• FEYERABEND Paul K., „Problems of Empiricism”, w: COLODNY (ed.), Beyond the Edge of Certainty…, s. 145-260.
• FEYERABEND Paul K., Przeciw metodzie, przeł. Stefan Wiertlewski, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1996.
• FEYERABEND Paul K., „«Racjonalność» badania”, przeł. Zdzisław Kowalski, w: JODKOWSKI (red.), Czy sprzeczność może być racjonalna…, s. 271-289.
• FEYERABEND Paul K., „Realizm i instrumentalizm. Uwagi o logice potwierdzania przez fakty”, w: FEYERABEND, Jak być dobrym empirystą…, s. 152-193.
• FEYERABEND Paul K., The Tyranny of Science, Polity Press, Cambridge UK — Malden USA 2012.
• FEYERABEND Paul K., „Wyjaśnianie, redukcja i empiryzm”, w: FEYERABEND, Jak być dobrym empirystą…, s. 62-151.
• FEYERABEND Paul K., Zabijanie czasu, przeł. Tomasz Bieroń, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
• FRANK Phillip G., The Validation of Scientific Theories, The Beacon Press, Boston 1956.
• FRANK Phillip G., „The Variety of Reasons for the Acceptance of Scientific Theories”, w: FRANK, The Validation of Scientific Theories…, s. 3-28.
• FUCHS Stephan and SPEAR Joseph H., „The Social Conditions of Cumulation”, The American Sociologist 1999, vol. 30, no. 2, s. 1-40.
• FUTUYMA Douglas J., „Cuda a molekuły”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2004, t. 1, s. 65-69, https://tiny.pl/xhzmf (21.10.2018).
• GAZDA Małgorzata (red.), Idź Pod Prąd w sporze ewolucjonizm-kreacjonizm, Wydawnictwo POD PRĄD, Lublin 2017.
• GAZDA Małgorzata, „Stephena C. Meyera argument na rzecz projektu w przyrodzie a warunek Jodkowskiego”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2015, t. 12, s. 287-301, https://tiny.pl/g16k4 (21.10.2018).
• GILSON Tom, „Naturalizm metodologiczny, teizm metodologiczny i regularyzm”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 89-98, https://tiny.pl/gz879 (21.10.2018).
• GOULD Stephen J., „Ewolucja jako fakt i teoria”, w: GOULD, Niewczesny pogrzeb Darwina…, s. 129-140.
• GOULD Stephen J., Niewczesny pogrzeb Darwina. Wybór esejów, przeł. Nina Kancewicz-Hoffman, Biblioteka Myśli Współczesnej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991.
• GRIZZLE Raymond E., „Some Comments on the «Godless» Nature of Darwinian Evolution, And a Plea to the Philosophers Among Us”, Perspectives on Science and Christian Faith 1992, vol. 43, s. 175-177, https://tiny.pl/gzj7d (19.10.2018).
• GROBLER Adam, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2013, t. 10, s. 7-16, https://tiny.pl/xh8ls (20.10.2018).
• HAROLD Franklin M., The Way of the Cell: Molecules, Organisms, and the Order of Life, Oxford University Press, Oxford 2001.
• HARTNETT John G., „The Problem with Science Is That So Much of It Simply Isn’t”, Journal of Creation 2017, vol. 13, no. 2, s. 6-7.
• HELLER Michał, „Nie za bardzo inteligentny projekt”, Copernicus Center 24 grudnia 2014, https://tiny.pl/gzj65 (20.10.2018).
• HELLER Michał, Sens życia i sens Wszechświata. Studia z teologii współczesnej, Biblos, Tarnów 2002.
• HILBERT Martin, „Darwinowskie podziały. Papież, kardynał, jezuita i ewoluująca debata nad pochodzeniem”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 45-63, https://tiny.pl/gzj8m (20.10.2018).
• HOFFMAN Antoni, „Wstęp”, w: DAWKINS, Ślepy zegarmistrz…, s. 5-10.
• ISAAC Randy, „Assessing the RATE Project”, Perspectives on Science and Christian Faith 2007, vol. 59, no. 2, s. 143-146, https://tiny.pl/gzj7g (19.10.2018).
• JANECZEK Stanisław, STAROŚCIC Anna, DĄBEK Dariusz i HERDA Justyna (red.), Filozofia przyrody, Dydaktyka Filozofii, t. III, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2013.
• JAROSZYŃSKI Piotr (red.), Ewolucjonizm czy kreacjonizm, Przyszłość Cywilizacji Zachodu, Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, Lublin 2008.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Antynaturalizm teorii inteligentnego projektu”, Roczniki Filozoficzne 2006, t. 54, nr 2, s. 63-76, http://tiny.pl/qzq86 (12.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Curriculum Vitae”, http://tiny.pl/gkfxf (18.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz (red.), Czy sprzeczność może być racjonalna?, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 4, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1986.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Czy teoria inteligentnego projektu posiada konsekwencje, dotyczące istnienia nadnaturalnego projektanta? Polemika z Elliottem Soberem”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2007/2008, t. 6/7, s. 41-49, https://tiny.pl/qzq85 (20.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Darwinowska teoria ewolucji jako teoria filozoficzna”, w: KONSTAŃCZAK i TUROWSKI (red.), Filozofia jako mądrość bycia…, s. 17-23, https://tiny.pl/q3m56 (21.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Epistemiczne układy odniesienia i «warunek Jodkowskiego»”, w: LATAWIEC i BUGAJAK (red.), Filozoficzne i naukowo-przyrodnicze elementy…, s. 108-123, http://tiny.pl/g28sn (15.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Eskapizm teologii i filozofii katolickiej w sprawie «nauka a religia»”, Na Początku… 2005, nr 7-8 (196-197), s. 261-284, https://tiny.pl/gztl8 (21.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Filozofia nauki Paula K. Feyerabenda. Stadium umiarkowane”, Studia Filozoficzne 1979, nr 11(168), s. 59-75.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Filozofia przyrody a nauki przyrodnicze”, Colloquia Communia 2007, nr 1-2 (82-83), s. 15-22.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Filozoficzna natura sporu ewolucjonizm-kreacjonizm. Refleksje po lekturze tekstu Phillipa E. Johnsona”, Na Początku… 2000, nr 7-8 (131-132), s. 211-217, https://tiny.pl/gzpcc (20.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Interpretacje Kuhnowskiej tezy o niewspółmierności”, Roczniki Filozoficzne 1984, t. 32, z. 3, s. 173-198, https://tiny.pl/gzpcj (20.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Kłopoty teistycznego ewolucjonizmu”, w: BUGAJAK i TOMCZYK (red.), Kontrowersje…, s. 209-224, https://tiny.pl/xhkgl (19.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Kreacjonizm a naturalizm nauk przyrodniczych”, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio I, Lublin-Polonia 1996/1997, vol. 21-22, s. 11-26, https://tiny.pl/gp1q8 (19.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Metafizyczne opowieści nauki jako fundament pluralizmu naukowego”, w: JOHNSON, Wielka metafizyczna opowieść nauki…, s. 74-85, http://tiny.pl/q3m5p (18.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 35, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998.
• JODKOWSKI Kazimierz (red.), Na czym polega racjonalność nauki?, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 7, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1991.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Naturalizm ewolucjonizmu a wiara religijna. Przypadek Darwina”, Przegląd Religioznawczy 1999, nr 1(191), s. 17-34, https://tiny.pl/q3m5c (20.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Nauka w oczach Feyerabenda”, w: JODKOWSKI (red.), Czy sprzeczność może być racjonalna…, s. 227-270.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Nienaukowy fundament nauki”, w: PIETRZAK (red.), Granice nauki…, s. 59-108, http://tiny.pl/q3m1q (15.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Od krytycznego racjonalizmu do anarchizmu metodologicznego”, w: ZACHARIASZ (red.), Profile racjonalności…, s. 135-158.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Przedmowa”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2004, t. 1, s. 5-6, http://tiny.pl/g8kn6 (02.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Radykalna epistemologia”, Studia Filozoficzne 1984, nr 11-12, s. 179-187, https://tiny.pl/gz5z1 (18.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Rozpoznawanie genezy: istota sporu ewolucjonizm-kreacjonizm”, Roczniki Filozoficzne 2002, t. 50, z. 3, s. 187-198, http://tiny.pl/xh2bp (11.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Ruch kreacjonistyczny jest elementem pluralizmu naukowego”, Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria 2001, R. X, nr 1(37), s. 241-253, https://tiny.pl/gdw95 (20.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Spisek Darwina”, w: LESZCZYŃSKI (red.), Ewolucja. Filozofia. Religia…, s. 265-227, https://tiny.pl/q3m53 (21.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem. Podstawowe pojęcia i poglądy, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 1, Wydawnictwo MEGAS, Warszawa 2007, https://tiny.pl/qzq8j (21.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz (red.), Teoria inteligentnego projektu — nowe rozumienie naukowości?, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 2, Wydawnictwo MEGAS, Warszawa 2007.
• JODKOWSKI Kazimierz, „Twarde jądro ewolucjonizmu”, Roczniki Filozoficzne 2003, t. 51, z. 3, s. 77-117, https://tiny.pl/q3m5j (19.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „Uczony w ciemnym budynku. Na marginesie metafory Elżbiety Kałuszyńskiej”, w: DĘBOWSKI i STARZYŃSKA-KOŚCIUSZKO (red.), Nauka. Racjonalność. Realizm…, s. 55-67, https://tiny.pl/q3m1x (18.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, „W poszukiwaniu twardego jądra ewolucjonizmu”, Filozofia Nauki 2001, nr 2(34), s. 7-18, https://tiny.pl/xh81h (21.10.2018).
• JODKOWSKI Kazimierz, Wspólnoty uczonych, paradygmaty i rewolucje naukowe, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 22, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1990.
• JODKOWSKI Kazimierz, „«Wszystko ujdzie». Anarchizm epistemologiczny Paula K. Feyerabenda”, Akcent 1982, nr 2(8), s. 127-134.
• JODKOWSKI Kazimierz i KILIAN Krzysztof J., „Feyerabendowskie rozwiązanie problemu psychofizycznego”, w: DYK (red.), Sozologia systemowa. Tom IV…, s. 61-76, https://tiny.pl/gqkds (20.10.2018).
• JOHNSON Phillip E., Wielka metafizyczna opowieść nauki (z posłowiem Kazimierza Jodkowskiego), przeł. Piotr Bylica, Archiwum Na Początku…, z. 13, Polskie Towarzystwo Kreacjonistyczne, Warszawa 2003.
• JUNG Joachim, „Paul K. Feyerabend: Last Interview”, w: PRESTON, MUNÉVAR, and LAMB (eds.), The Worst Enemy of Science…, s. 159-168.
• KAZIBUT Radosław, „Potentia absoluta i epistemiczny układ odniesienia Roberta Boyle’a”, Filo-Sofija 2015, vol. 15, nr 30, s. 111-122, https://tiny.pl/gzntk (21.10.2018).
• KENNEDY Donald, ALBERTS Bruce, EZELL Danine, GOLDSMITH Tim, HAZEN Robert, LEDERMAN Norman, MCINERNEY Joseph, MOORE John, SCOTT Eugenie, SINGER Maxine, SMITH Mike, SUITER Marilyn, and WOOD Rachel (eds.), Teaching About Evolution and the Nature of Science, National Academy Press, Washington, DC. 1999.
• KENYON Dean H., „Kreacjonistyczne ujęcie pochodzenia życia”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: JODKOWSKI, Metodologiczne aspekty…, s. 482-495.
• KIERUL Jerzy, Izaak Newton. Bóg, światło i świat, Oficyna Wydawnicza Quadrivium, Wrocław 1996.
• KILIAN Krzysztof J., „Czym są epistemiczne układy odniesienia?”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 191-236, https://tiny.pl/g8xqp (08.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 1”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 237-280, https://tiny.pl/gzx3s (08.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „Epistemiczne układy odniesienia a problem interteoretycznej niewspółmierności — część 2”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 281-325, https://tiny.pl/gzx3v (08.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „Feyerabend i Lenin a zasada partyjności”, Sofia. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich 2013, nr 13, s. 139-154, https://tiny.pl/gzpdb (20.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „Geneza idei epistemicznych układów odniesienia i ich odmiany”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 137-190, https://tiny.pl/gzx34 (08.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „O fałszowaniu historii swoich własnych odkryć. Newton i Kant”, w: DUDEK i KONSTAŃCZAK (red.), Homo moralis…, s. 87-95.
• KILIAN Krzysztof J., Poglądy filozoficzne Paula K. Feyerabenda. Część I. Program metodologiczny, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2014.
• KILIAN Krzysztof J., „Proliferacja jako narzędzie podtrzymujące ewolucję człowieka w świetle poglądów Paula K. Feyerabenda z okresu umiarkowanego”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2013, t. 13, s. 179-202, https://tiny.pl/xhzd3 (18.10.2018).
• KILIAN Krzysztof J., „Wzrost wiedzy a zasada tolerancji”, w: MICHALCZENIA, MIZIŃSKA i OSSOWSKA (red.), Poszukiwania filozoficzne. Tom I…, s. 155-173.
• KOJONEN Erkki V.R., „Methodological Naturalism and the Truth Seeking Objection”, International Journal for Philosophy of Religion 2016, vol. 79, no. 3, s. 1-26, https://tiny.pl/gkfxk (21.10.2018).
• KONSTAŃCZAK Stefan i TUROWSKI Tomasz (red.), Filozofia jako mądrość bycia, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2009.
• KOTERSKI Artur, Weryfikacjonistyczne kryteria demarkacji w filozofii nauki Koła Wiedeńskiego, Centrum Nauki Języka Angielskiego Metodą Allana, Akces, Spółka z o.o., Poznań 2002.
• KUHN Thomas S., Droga po Strukturze. Eseje filozoficzne z lat 1970-1993 i wywiad-rzeka z autorem słynnej „Struktury rewolucji naukowych”, wyd. James Conant i John Haugeland, przeł. Stefan Amsterdamski, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2003.
• KUHN Thomas S., „Odpowiedź moim krytykom”, w: KUHN, Droga po Strukturze…, s. 117-162.
• KUHN Thomas S., „Postscriptum (1969)”, w: KUHN, Struktura rewolucji naukowych…, s. 301-360.
• KUHN Thomas S., Struktura rewolucji naukowych, przeł. Helena Ostromęcka i Justyna Nowotniak, Aletheia, Warszawa 2001.
• KUHN Thomas S., „The Function of Dogma in Scientific Research”, w: CROMBIE (ed.), Scientific Change…, s. 347-369.
• LARSON Ronald G., „O argumencie z Boga w lukach wiedzy raz jeszcze”, przeł. Joanna Popek, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 199-220, https://tiny.pl/xhzg7 (20.10.2018).
• LATAWIEC Anna i BUGAJAK Grzegorz (red.), Filozoficzne i naukowo-przyrodnicze elementy obrazu świata 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2008.
• LESZCZYŃSKI Damian (red.), Ewolucja. Filozofia. Religia, Lectiones & Acroases Philosophicae 2010, vol. 3.
• LEWONTIN Richard, „Billions and Billions of Demons”, New York Review of Books 1997, vol. 44, no. 1, https://tiny.pl/gz1b9 (19.10.2018).
• LLOYD Steven, „«God of the Gaps»: A Valid Objection?”, Origins 2006, vol. 42, s. 7-10, https://tiny.pl/gzlgr (21.10.2018).
• LUKIERSKI Jerzy, „Nauka i religia — czy można pogodzić?”, s. 1-5, https://tiny.pl/gzpd2 (20.10.2018).
• MALEC Grzegorz, „Naturalizm metodologiczny w sporze ewolucjonizmu z kreacjonizmem w świetle poglądów Paula K. Feyerabenda”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 131-154, https://tiny.pl/xhzfm (19.10.2018).
• MALEC Grzegorz, „Teologiczne dylematy Karola Darwina”, Roczniki Filozoficzne 2012, t. 60, nr 1, s. 67-85, http://tiny.pl/g4751 (13.10.2018).
• MĄCZKA Janusz i URBAŃCZYK Piotr (red.), Teologia nauki, Copernicus Center Press, Kraków 2015.
• MCMULLIN Ernan, „Odmiany naturalizmu metodologicznego”, przeł. Ewelina Topolska, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 109-129, https://tiny.pl/xh8pf (20.10.2018).
• METALLMANN Joachim, „Nauka, pogląd na świat, filozofia”, odbitka z Przeglądu Współczesnego 1939, nr 5-7, s. 1-49, https://tiny.pl/gzn7n (18.10.2018).
• METALLMANN Joachim, Zasada ekonomii myślenia. Jej historia i krytyka, E. Wende i S-ka, Warszawa, L. Anczyc i S-ka, Kraków 1914.
• MEYER Stephen C., „DNA a pochodzenie życia. Informacja, specyfikacja i wyjaśnienie”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 133-215, https://tiny.pl/q3m1b (21.10.2018).
• MICHALCZENIA Jakub, MIZIŃSKA Jadwiga i OSSOWSKA Katarzyna (red.), Poszukiwania filozoficzne. Tom I: Nauka, Prawda. Panu Profesorowi Józefowi Dębowskiemu w darze, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2014.
• MIGNEA Arminius, „Methodological Naturalism and Its Creation Story”, w: BARTLETT and HOLLOWAY (eds.), Naturalism and Its Alternatives…, s. 129-162.
• MILLER Keith B., „The Misguided Attack on Methodological Naturalism”, w: SCHNEIDERMAN and ALLMON (eds.), For the Rock Record…, s. 117-140.
• MILLER Kenneth R., „Odpowiedź na biochemiczny argument z projektu”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 97-119, https://tiny.pl/qzq8l (21.10.2018).
• MONOD Jacques, Konieczność i przypadek, przeł. Jędrzej Bukowski, Biblioteka Głosu, Warszawa 1979.
• MONTON Bradley, Seeking God in Science: An Atheist Defends Intelligent Design, Broadview Press Inc., Toronto 2009.
• MUNÉVAR Gonzalo (ed.), Beyond Reason: Essays on the Philosophy of Paul K. Feyerabend, Boston Studies in the Philosophy of Science, vol. 132, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht — Boston — London 1991.
• MUSGRAVE Alan E., „Wpływ Einsteina na filozofię”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: JODKOWSKI (red.), Na czym polega racjonalność nauki…, s. 79-105.
• NAGEL Thomas, „Public Education and Intelligent Design”, Philosophy & Public Affairs 2008, vol. 36, no. 2, s. 209-219, https://tiny.pl/gz5b3 (18.10.2018).
• NEWTON Isaac, Four Letters from Sir Isaac Newton to Doctor Bentley Containing Some Arguments in Proof of a Deity, London 1756, https://tiny.pl/gzlmz (21.10.2018).
• NEWTON Isaac, Matematyczne zasady filozofii przyrody, przeł. Jarosław Wawrzycki, Copernicus Center Press, Kraków 2011.
• NIETZSCHE Fryderyk, Jutrzenka. Myśli o przesądach moralnych, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
• O’CONNOR Robert C., „Nauka przed sądem: analiza racjonalności naturalizmu metodologicznego”, przeł. Joanna Popek i Grzegorz Rogula, Filozoficzne Aspekty Genezy 2014, t. 11, s. 95-131, https://tiny.pl/xh8tq (21.10.2018).
• O’CONNOR Robert C., „Science on Trial: Exploring the Rationality of Methodological Naturalism”, Perspectives on Science and Christian Faith 1997, vol. 49, s. 15-30, https://tiny.pl/gzlng (21.10.2018).
• ORR H. Allen, „Ponownie darwinizm kontra inteligentny projekt”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2004, t. 1, s. 33-48, https://tiny.pl/gzlkt (21.10.2018).
• PARASCANDALO Renato and HÖSLE Vittorio, „Three Interviews with Paul K. Feyerabend”, Teleos. A Quarterly Journal of Critical Thought 1995, no. 102, s. 115-148.
• PASZEWSKI Andrzej, „Co zdeterminowane, a co przypadkowe w systemach biologicznych — gdzie zaczyna się wolność?”, Nauka 2005, nr 1, s. 53-66, https://tiny.pl/gzj78 (19.10.2018).
• PENNOCK Robert T., „Bóg w lukach wiedzy: argument z niewiedzy i ograniczenia naturalizmu metodologicznego”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 155-185, https://tiny.pl/xhnvt (19.10.2018).
• PENNOCK Robert T., Tower of Babel: The Evidence against the New Creationism, MIT Press, Cambridge 1999.
• PERAKH Mark, „Nieredukowalna sprzeczność”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2004, t. 1, s. 71-113, https://tiny.pl/xh8pl (21.10.2018).
• PETRICH Loren, „Artefakty zwierzęce i pozaziemskie — inteligentnie zaprojektowane?”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2009/2010, t. 6/7, s. 139-153, https://tiny.pl/xh8hp (21.10.2018).
• PIETRZAK Zbigniew (red.), Granice nauki, Lectiones & Acroases Philosophicae 2013, vol. 6, nr 1.
• PIGLIUCCI Massimo, Denying Evolution: Creationism, Scientism and the Nature of Science, Sinauer Associates, Sunderland, Massachusetts 2002.
• PIGLIUCCI Massimo, Tales of the Rational: Skeptical Essays About Nature and Science, Freethought Press, Atlanta, Georgia 2000.
• PINE Ronald H., „But Some of Them Are Scientists, Aren’t They?”, Creation/Evolution 1984, no. 14, s. 6-18, https://tiny.pl/g2vxk (19.10.2018).
• PLANTINGA Alvin, „Naturalizm metodologiczny?”, przeł. Radosław Plato, Filozoficzne Aspekty Genezy 2014, t. 11, s. 37-93, https://tiny.pl/xh89b (19.10.2018).
• PLANTINGA Alvin, „When Faith and Reason Clash: Evolution and the Bible”, Christian Scholar’s Review 1991, vol. 21, no. 1, s. 8-33, https://tiny.pl/gzln9 (21.10.2018).
• POE Harry Lee i MYTYK Chelsea Rose, „Od metody naukowej do naturalizmu metodologicznego. Ewolucja idei”, przeł. Bartosz Błaszczak, Gerard Dmuch, Ewa Komorowska, Iwona Kumiszcze, Izabela Obłaczyńska, Katarzyna Piłka, Radosław Plato, Marika Poprawska, Dariusz Sagan, Karolina Stencel, Katarzyna Szot i Piotr Wróblewski, Filozoficzne Aspekty Genezy 2011, t. 8, s. 137-151, https://tiny.pl/xh8gd (19.10.2018).
• POINCARÉ Henri, Nauka i Hypoteza, przeł. Mieczysław Horwitz, Nakład Jakóba Mortkowicza, Warszawa — Lwów 1908.
• PRESTON John, MUNÉVAR Gonzalo, and LAMB David (eds.), The Worst Enemy of Science?: Essays in Memory of Paul Feyerabend, Oxford University Press, New York, Oxford 2000.
• PROVINE William B., „Projekt? Tak! Ale czy inteligentny?”, przeł. Sławomir Piechaczek, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 217-237, https://tiny.pl/xh8rs (21.10.2018).
• RENNIE John, „15 odpowiedzi na nonsensowne tezy kreacjonistów”, przeł. Karol Sabath, Świat Nauki 2002, nr 9, s. 66-72, https://tiny.pl/gzpws (20.10.2018).
• Report of British Association for the Advancement of Science: Report of the Ninety-Seventh Meeting (Ninety-Ninth Year. South Africa — 1929 July 22 — August 3), London 1930.
• ROSKAL Zenon E., „Eksperyment MacDougalla w epistemicznym układzie odniesienia naturalizmu”, w: BYLICA, KILIAN, PIOTROWSKI i SAGAN (red.), Filozofia — nauka — religia…, s. 165-172, http://tiny.pl/g28sj (15.10.2018).
• RUSSELL Colin A., „Views of Nature”, w: FERNGREN (ed.), History of Science and Religion…, s. 43-55.
• RUSSELL Denise, „Anything Goes”, Social Studies of Science 1983, vol. 13, no. 3, s. 437-464.
• SADY Wojciech, „Czego Kazimierz Jodkowski nie dostrzega, jeśli o odkrycia naukowe chodzi?”, w: BYLICA, KILIAN, PIOTROWSKI i SAGAN (red.), Filozofia — nauka — religia…, s. 59-64, https://tiny.pl/g268h (19.10.2018).
• SADY Wojciech, „Dlaczego kreacjonizm «naukowy» nie jest naukowy i dlaczego nie prowadzi do teizmu?”, Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria 2001, nr 1(37), s. 213-228, https://tiny.pl/gdw91 (21.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Ewaluacja ewolucjonistycznych rozwiązań problemu nieredukowalnej złożoności”, Otwarte Referarium Filozoficzne 2009, t. 2, s. 89-116, https://tiny.pl/q3mjg (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Filtr eksplanacyjny: wykrywanie inteligentnego projektu na gruncie nauk przyrodniczych”, Roczniki Filozoficzne 2009, t. 76, nr 1, s. 157-193, https://tiny.pl/q3m15 (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, Metodologiczno-filozoficzne aspekty teorii inteligentnego projektu, Biblioteka Filozoficznych Aspektów Genezy, t. 6, Instytut Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015, https://tiny.pl/g7m72 (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Molekularny «zegar Paleya» a darwinowska ewolucja”, Ruch Filozoficzny 2005, t. 67, nr 2, s. 289-304, https://tiny.pl/xh8tk (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Naturalizm metodologiczny — konieczny warunek naukowości?”, Roczniki Filozoficzne 2013, t. 69, nr 1, s. 73-91, https://tiny.pl/q33sb (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Naturalizm metodologiczny a zagadnienie prawdy w nauce”, w: ZACHARIASZ (red.), Poznanie a prawda…, s. 167-173, https://tiny.pl/q33sv (18.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Problem religijnego charakteru teorii inteligentnego projektu”, Studia Philosophica Wratislaviensia 2011, vol. 6, fasc. 4, s. 55-74, https://tiny.pl/q336q (20.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Spór o możliwość wykrywania projektu w naukach przyrodniczych”, Scientia et Fides 2015, vol. 3, nr 1, s. 87-113, https://tiny.pl/gz16f (19.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Spór o użyteczność teorii inteligentnego projektu dla nauki”, Kultura i Edukacja 2013, nr 3(96), s. 28-49, https://tiny.pl/xhhg3 (21.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Teoria inteligentnego projektu — argumenty za i przeciw”, w: JANECZEK, STAROŚCIC, DĄBEK i HERDA (red.), Filozofia przyrody…, s. 335-383, https://tiny.pl/q336w (13.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Teoria inteligentnego projektu a naukowa debata nad pochodzeniem”, w: JODKOWSKI (red.), Teoria inteligentnego projektu…, s. 79-122, https://tiny.pl/qzq8f (20.10.2018).
• SAGAN Dariusz, „Zarzut nietestowalności teorii inteligentnego projektu”, Studia Philosophica Wratislaviensia 2013, vol. 8, fasc. 3, s. 43-59, https://tiny.pl/q33s3 (19.10.2018).
• SCHNEIDERMAN Jill S. and ALLMON Warren D. (eds.), For the Rock Record: Geologists on Intelligent Design, University of California Press, Berkeley — London 2009.
• SCOTT Eugenie C., „Darwin Prosecuted: Review of Johnson’s Darwin on Trial”, Creation/Evolution Journal 1993, vol. 13, no. 2, s. 36-47, https://tiny.pl/g28vq (18.10.2018).
• SCOTT Eugenie C., Evolution vs. Creationism: An Introduction, 2nd ed., Greenwood Press, Westport, Connecticut, London 2009.
• SELLARS Wilfrid, „Empiricism and the Philosophy of Mind”, w: SELLARS, Science, Perception and Reality…, s. 127-196.
• SELLARS Wilfrid, Science, Perception and Reality, Ridgeview Publishing Company, Atascadero, California 1991.
• ŠEŠELJA Dunja, „Scientific Pluralism and Inconsistency Toleration”, Humana. Mente Journal of Philosophical Studies 2017, vol. 32, s. 1-29, https://tiny.pl/gzjgc (19.10.2018).
• SHANKS Niall, God, the Devil, and Darwin: A Critique of Intelligent Design Theory, Oxford University Press, New York 2004.
• SHAPIRO Robert, Origins. A Skeptic’s Guide to the Creation of Life on Earth, Toronto 1987.
• SKOCZNY Włodzimierz, „Dziedzictwo fizykoteologii we współczesnej myśli chrześcijańskiej”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 1991, vol. 13, s. 79-85, https://tiny.pl/gzlm6 (21.10.2018).
• SKOOG Gerald, CIELEN Randy, JORDAN Linda, LARIVIERE Janis, SCHARMANN Larry, and SCOTT Eugenie, „A NSTA (National Science Teachers Association) Position Statement on the Teaching of Evolution”, w: KENNEDY, ALBERTS, EZELL, GOLDSMITH, HAZEN, LEDERMAN, MCINERNEY, MOORE, SCOTT, SINGER, SMITH, SUITER, and WOOD (eds.), Teaching About Evolution…, s. 124-126, https://tiny.pl/gzj6m (20.10.2018).
• SOBER Elliott, „Teoria inteligentnego projektu a nadnaturalizm — o tezie, że projektantem może być Bóg lub istoty pozaziemskie”, przeł. Sławomir Piechaczek, Filozoficzne Aspekty Genezy 2007/2008, t. 6/7, s. 21-39, https://tiny.pl/xhn85 (19.10.2018).
• „Sprawozdanie z dyskusji o nauczaniu etyki w szkołach wyższych”, Etyka 1966, nr 1, s. 134-136, https://tiny.pl/gzj7l (19.10.2018).
• STILWELL Phil, „The Status of Methodological Naturalism as Justified by Precedent”, Studies in Liberal Arts and Sciences 2009, no. 41, s. 229-247, https://tiny.pl/gzjsx (20.10.2018).
• STRAHLER Arthur N., Understanding Science: An Introduction to Concepts and Issues, Buffalo, New York 1992.
• THORNHILL Richard, „Historyczny związek między darwinizmem a argumentem z biologicznego projektu”, przeł. Anna Droś, Natalia Górska, Mateusz Krzyżanowski, Renata Merda, Zofia Sadowska i Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 79-105, https://tiny.pl/gzlnb (21.10.2018).
• TODD Scott C., „A View from Kansas on That Evolution Debate”, Nature 1999, no. 6752, s. 423, https://tiny.pl/gz5bs (18.10.2018).
• VAN DER MEER Jitse M., „Przekonania towarzyszące, ideologia i nauka”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2016, t. 13, s. 153-194, https://tiny.pl/gzjrs (19.10.2018).
• VIHALEMM Rein, „The Kuhn-Loss Thesis and the Case of Phlogiston Theory”, Science Studies 2000, vol. 13, no. 1, s. 68-78.
• WARTOFSKY Marx W., „How to Be a Good Realist”, w: MUNÉVAR (ed.), Beyond Reason…, s. 25-40.
• WATSON David M.S., „Adaptation”, w: Report of British Association for the Advancement of Science…, s. 88-99, https://tiny.pl/gzpfk (20.10.2018).
• WEINBERG Steven, Sen o teorii ostatecznej, przeł. Piotr Amsterdamski, Alkazar, Warszawa 1994.
• WEINER January, „Hipotezy o powstaniu i wczesnej ewolucji życia. Historia dociekań (od Darwina do Millera)”, Kosmos 2009, t. 58, nr 3-4, s. 501-528, https://tiny.pl/gzpdr (20.10.2018).
• WOODWARD Thomas, „Istota sporu darwinizmu z teorią inteligentnego projektu: przyrodnicza symfonia makroewolucji”, przeł. Dariusz Sagan, Filozoficzne Aspekty Genezy 2007/2008, t. 6/7, s. 7-20, https://tiny.pl/xhnkv (21.10.2018).
• WRÓBLEWSKI Andrzej K., „Posłowie”, w: NEWTON, Matematyczne zasady…, s. 715-722.
• ZABOŁOTNY Andrzej, „Naturalizm metodologiczny w nauce — dylemat teisty”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2016, t. 13, s. 25-48, https://tiny.pl/gzp1f (20.10.2018).
• ZACHARIASZ Andrzej L. (red.), Poznanie a prawda, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009.
• ZACHARIASZ Andrzej L. (red.), Profile racjonalności, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1988.
• ŻYCIŃSKI Józef, „Ewolucyjna wizja przyrody a XIX-wieczny teizm”, Studia Philosophiae Christianae 1996, t. 32, nr 1, s. 73-98, https://tiny.pl/gzjr1 (19.10.2018).