Od pamięci pochodzenia do budowania wspólnoty. Kształtowanie relacji polskich Tatarów z Tatarami Krymskimi po 2014 roku

• Authors: Łyszczarz Michał

Title variants

EN

From Origin Memory to Community Building. Shaping Relations Between Polish Tatars and Crimean Tatars After 2014

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia wzajemne relacje, łączące polskich Tatarów z Tatarami Krymskimi po aneksji Półwyspu Krymskiego przez Rosję w 2014 roku. Tekst składa się z trzech punktów poprzedzonych wprowadzeniem, w którym opisany został kontekst historyczny omawianego problemu. W zasadniczej części artykułu wskazano podstawowe kwestie związane z liczebnością i położeniem społecznym Tatarów Krymskich, tworzących w Polsce diasporę migracyjną. Następnie – na podstawie badań empirycznych – omówiona została specyfika postrzegania Tatarów Krymskich przez polskich Tatarów. Szczególną uwagę zwrócono przy tym na zestawienie różnic dzielących oba etnosy tatarskie. Klasyfikacja ta pozwoliła odnieść się do wzajemnych kontaktów i płaszczyzn współpracy Tatarów polskich i Krymskich. We wnioskach końcowych autor stwierdza, że proces ewolucji relacji od wyobrażonej i wyidealizowanej pamięci pochodzenia do budowania realnie istniejącej wspólnoty nie jest – jak dotąd – zakończony.

EN

The article presents the mutual relations linking the Polish Tatars with the Crimean Tatars after the annexation of the Crimean peninsula by Russia in 2014. The text consists of three parts preceded by an introduction, which describes the historical context of the problem at hand. The main part of the article identifies the basic issues related to the number and social position of Crimean Tatars, forming a migrant diaspora in Poland. Then, on the basis of empirical research, the specifics of the perception of Crimean Tatars by Polish Tatars were discussed. In doing so, special attention was paid to a classification of the differences separating the two Tatar ethnises. This classification made it possible to refer to mutual contacts and levels of cooperation between Polish and Crimean Tatars. In the final conclusions, the author states that the process of evolution of relations from the imagined and idealized memory of origin to the building of a real existing community is not yet completed.

Keywords

PL

polscy Tatarzy; Krymscy Tatarzy; diaspora migracyjna; procesy adaptacji i integracji społecznej uchodźców; islam

EN

Polish Tatars; Crimean Tatars; migrant diaspora; processes of adaptation and social integration of refugees; Islam

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 363-383

Dates

published

2023-06-30

Contributors

author

Łyszczarz Michał

References

• Altyn Terek Susana Tukhiel, 2022 [on-line], https://www.owg.pl/ceidg/altyn_terek_susana_tukhiel_9,74,879271,8792714942 [dostęp: 12.10.2022].
• Azima Izzetdinova, 2022 [on-line], https://www.owg.pl/ceidg/azima_izzetdinova_ 9,74,957111,9571115333 [dostęp: 12.10.2022].
• Borowik I., 2013, Jak w witrażach. Tożsamość a religia w biografiach Tatarów Krymskich, Rosjan i Polaków na Krymie, Nomos, Kraków.
• Chazbijewicz S., 1990a, Krym – pamięci Dżafara Seydameta, Akcent, t. 39-40, nr 1-2, s. 9-10.
• Chazbijewicz S., 1990b, Krym i Wilno, [b.w.], Gdańsk.
• Chazbijewicz S., 2001, Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej, UWM, Olsztyn.
• Chazbijewicz S., 2018, Tatarzy polscy w ruchu prometejskim, Nowy Prometeusz, nr 12, s. 199-212.
• Czerwonnaja S. i Chazbijewicz S., 2014, Tatarzy krymscy – Tatarzy polskolitewscy, UMK, Toruń.
• Ejsmont P., 2021, Susanna Izzetdinova. Tatarska moc kobieca, Cukiernictwo i Piekarstwo, nr 7-8 [on-line], https://dlaspecjalistow.pl/pl/p/file/2824ff1699da9d3f91df72bace 80b724/14-17.pdf [dostęp: 12.10.2022].
• Grygajtis K., 2003, Osadnictwo Tatarów hospodarskich w Wielkim Księstwie Litewskim XIV-XVIII w., Rocznik Tatarów Polskich, nr 8, 280 s.
• Gudaszewski G., 2015, Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa.
• Hlebowicz P., 2005, Wydział Wschodni „Solidarności Walczącej”. Referat wygłoszony na konferencji naukowej w Ełku 15 grudnia 2005 roku w filii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego [on-line], https://sw.org.pl/index.php/wschod2/ [dostęp: 5.10.2022].
• Junko J., 2022, Lider Tatarów krymskich: wściekły potwór nie nadaje się do leczenia [on-line], https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1439508%2Clider-tatarow-krymskich-wscieklypotwor-nie-nadaje-sie-do-leczenia.html [dostęp: 6.10.2022].
• Kirimal E., 2006, Narodowa wojna Tatarów krymskich, RC ZTRP, Gdańsk.
• Łabenda M., 2003, Hizb ut-Tahrir, czyli Partia Wyzwolenia, w: Parzymies A. (red.), Islam a terroryzm, Dialog, Warszawa, s. 167-193.
• Łyszczarz M., 2013, Młode pokolenie polskich Tatarów. Studium przemian generacyjnych młodzieży w kontekście religijności muzułmańskiej oraz tożsamości etnicznej, UWM, MZR, Olsztyn-Białystok.
• Łyszczarz M., 2015a, Społeczny wymiar współczesnej poezji polskich Tatarów, w: Czerwiński G. i Konopacki A. (red.), Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI w.), KBF „Wschód-Zachód”, UwB, ZTRP, Białystok, s. 183-202.
• Łyszczarz M., 2015b, Znaczenie młodzieżowego zespołu pieśni i tańca „Buńczuk” dla kultywowania tatarskiej tożsamości etnicznej, w: Ickiewicz-Sawicka M. (red.), Kultura – naród – etniczność na pograniczach Europy i świata, SMKL w Czeremsze, Czeremcha, s. 65-81.
• Łyszczarz M., 2022, Gdańsk pamięta o deportacji Tatarów Krymskich, Przegląd Tatarski, t. 55, nr 3, s. 4-5.
• Maj I., 2007, Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, ISP PAN, Rytm, Fundacja „Historia i Kultura”, Warszawa.
• Mickiewicz M., 2013 Sonety krymskie. Qirim sonetleri, tłum. Selim S., NK MZR, Białystok.
• Miśkiewicz A., 2017, Sulkiewicz Hoźmian-Mirza Aleksander, w: Miśkiewicz A. (red.), Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku, NKM MZR, Białystok, s. 164-166.
• Nauka języka tatarskiego, 2012 [on-line], https://mzr.pl/nauka-jezykatatarskiego/[dostęp: 14.10.2022].
• Nauka języka tatarskiego, 2016 [on-line], https://ztrp.pl/nauka-jezykatatarskiego-2/ [dostęp: 14.10.2022].
• Nauka języka tatarskiego. Ogłoszenie, 2013 [on-line], https://ztrp.pl/nauka-jezyka-tatarskiego/ [dostęp: 14.10.2022].
• Oberlan M., 2019, Kuchnia tatarska w Toruniu! Gotują Tatarzy, którzy uciekli z Krymu. Jakie menu i ceny?, Nowości. Dziennik Toruński, 16 listopada [on-line], https://nowosci.com.pl/kuchniatatarska-w-toruniu-gotuja-tatarzy-ktorzy-uciekli-z-krymu-jakie-menu-i-ceny/ga/c1-14582993/zd/40063073 [dostęp: 12.10.2022].
• Pawlic-Miśkiewicz B., 2022, Pomoc uchodźcom z Ukrainy, Przegląd Tatarski, t. 54, nr 2, s. 8-9.
• Perła Zeyneb Lavrishcheva, 2022 [on-line], https://www.owg.pl/ceidg/perla_zeyneb_lavrishcheva_9,74,542327,5423275422 [dostęp: 12.10.2022].
• Sejdamet Dż., 1990, Krym, Życie Muzułmańskie, nr 2-3, s. 114.
• Sobczak J., 1984, Położenie prawne ludności tatarskiej w Wielkim Księstwie Litewskim, Ossolineum, Warszawa-Poznań.
• Tyszkiewicz J., 1989, Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejów XIIIXVIII w., PWN, Warszawa.
• Tyszkiewicz J., 2002, Z historii Tatarów polskich 1794-1944, WSH im. A. Gieysztora, Pułtusk.
• Vatanym A., 2015, II Światowy Kongres Tatarów Krymskich 31 lipca-2 sierpnia 2015, Ankara. Relacja, Nowy Prometeusz, nr 8, s. 71-79.
• Voytyuk O., 2018, Tatarzy Krymscy. Sytuacja narodu w warunkach zmieniających się państwowości, IBDKE, Białystok.
• Warmińska K., 1999, Tatarzy polscy. Tożsamość religijna i etniczna, Universitas, Kraków.
• Wendland W., 2013, „Trzy czoła proroków z matki obcej”. Myśl historyczna Tatarów polskich w II Rzeczypospolitej, Universitas, Kraków.
• Ząbek M., 2002, Wstęp. Problemy adaptacji kulturowej migrantów, w: Ząbek M. (red.), Między piekłem a rajem. Problemy adaptacji kulturowej uchodźców i migrantów w Polsce, Trio, IEiAK Wydziału Historycznego UW, Warszawa, s. 7-19.

Identifiers

ISSN

1233-9717