Homo Oeconomicus as the Foundation of Educational Practices

• Authors: Janina Świrko-Pilipczuk

Title variants

PL

Homo oeconomicus jako podstawa praktyk edukacyjnych

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

As a doctrine informing social change, liberalism is typically assumed to create a pedagogical context for reading and analyzing the essence and sense of educational practices. It is an official Polish transformation ideology, educational change included. This paper claims liberalism to be a mere declarative ideology; in reality the basis for social practices, also those related to education is neoliberalism. This means that the core value and aim of education (including higher education) is to shape an identity conforming to the free market system. As a result, radical market ideologies inform educational practices and procedures, a mechanism which A. Giroux calls the terror of neoliberalism and states it aims at colonizing the minds and producing people with market-determined characteristics. Such a mechanism is grounded in the conception of a human being called homo oeconomicus.

PL

Autorka przyjmuje, że liberalizm jako doktryna zaangażowana w społeczną zmianę tworzy pedagogiczny kontekst odczytywania i analizowania istoty i sensu praktyk edukacyjnych. Jest on oficjalną ideologią przemian w naszym kraju, w tym także przemian oświatowych. Należy podkreślić, że jest to jednak ideologia jedynie deklaratywna. Realnie zaś podstawą praktyk społecznych, w tym edukacyjnych, jest neoliberalizm. Oznacza to, że wartością i celem podstawowym edukacji, także edukacji uniwersyteckiej, jest kształtowanie tożsamości funkcjonalnej wobec systemu wolnorynkowego. Sprawia to, że radykalne ideologie rynkowe dokonują zawłaszczenia struktur i praktyk edukacyjnych. Zmierzają one do całkowitego sfunkcjonalizowania specyficznych dla nich sposobów myślenia i działania. Zabiegi te, które A. Giroux określił jako terror neoliberalizmu, zmierzają do całkowitego skolonizowania umysłów i wyprodukowania ludzi o określonej przez rynek jakości. Mają one swoje podstawy w określonej koncepcji człowieka – w homo oeconomicus.

Keywords

EN

homo oeconomicus; neoliberalism; pedagogical praxis

PL

homo oeconomicus; neoliberalizm; praktyka pedagogiczna

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2015
• Issue: 1(11)
• Pages: 49-57

Contributors

author

Janina Świrko-Pilipczuk

• University of Szczecin

References

• Bauman, Z. 2004. Życie na przemiał. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
• Czerepaniak-Walczak, M. 2013. Autonomia w kolorze sepii w inkrustowanej ramie KRK. In: Fabryki dyplomów czy universitas. O „nadwiślańskiej” wersji przemian w edukacji akademickiej. Ed. M. Czerepaniak-Walczak. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Dewey, J. 1963. Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania. Warszawa, Książka i Wiedza.
• Dewey, J. 2005. Szkoła a społeczeństwo. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Dewey, J. 2006. Szkoła i dziecko. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Klus-Stańska, D., Nowicka, M. 2005. Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa, WSiP.
• Koralewicz, J., Ziółkowski, M. 2003. Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988–2000. Warszawa, Wydawnictwo Scholar.
• Kwieciński, Z. 2002a. Wykluczenie. Badania dynamiczne i porównawcze nad selekcjami szkolnymi na pierwszym progu kształcenia. Toruń, Wydawnictwo UMK.
• Kwieciński, Z. 2002b. Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości. Toruń–Olsztyn, Wydawnictwo UMK.
• Kwieciński, Z. 2002c. Bezbronni. Odpad szkolny na wsi. Toruń, Edytor.
• Kwieciński, Z. 2007. Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Kwieciński, Z. 2012. Pedagogie postu. Preteksty, konteksty, podteksty. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Lewartowska-Zychowicz, M. 2010. Homo liberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Luttwak, E. 2000. Turbokapitalizm. Zwycięzcy i przegrani światowej gospodarki. Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Potulicka, E. 1994. Strategia korporacyjna i kontrakt w zmianie edukacyjnej i społecznej.In: Edukacja wobec zmiany społecznej. Ed. J. Brzeziński, L. Witkowski. Toruń, Edytor.
• Potulicka, E. 1996. Nowa Prawica a edukacja, Part II: Reforma edukacji według modelu demokracji rynkowej oraz z perspektywy demokracji liberalno-etycznej i socjaldemokratycznej. Poznań–Toruń, Wydawnictwo UMK.
• Szkudlarek, T. 2001. Ekonomia i moralność: przemieszczenia dyskursu edukacyjnego. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, special issue.
• Szkudlarek, T. 2004. Pozór i zmiana: o epistemologicznych unikach pedagogiki – dekadę i trochę później. Ars Educandi 4.
• Świrko-Pilipczuk, J. 2011. Samo-dzielność w filozoficznych poglądach i koncepcjach człowieka – implikacje pedagogiczne. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Rutkowiak, J. 2010a. Wychylenia wyobraźni. Z myślą o poneoliberalnych przemianach w edukacji. In: Neoliberalne uwikłania edukacji. Ed. E. Potulicka, J. Rutkowiak. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Rutkowiak, J. 2010b. Czy istnieje edukacyjny program ekonomii korporacyjnej? In: Neoliberalne uwikłania edukacji. Ed. E. Potulicka, J. Rutkowiak. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Witkowski, L. 1995. Podmiot jako humanistyczne wyzwanie dla pedagogiki (przeciw skrajnym podmiot owcom. In: Odmiany myślenia o edukacji. Ed. J. Rutkowiak. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Zamojski, P. 2010. Pytanie o cel kształcenia – zaproszenie do debaty. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Identifiers

DOI

10.18276/os.2015.1-04