Nierówności społeczne jako skutek neoliberalizmu a demokratyczna wspólnota

• Authors: Piotr Wiatrowski

Title variants

EN

Social inequality as a result of neo-liberalism and the democratic community

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Gospodarka rynkowa nakłada na demokrację poważne obciążenia, prowadząc do pewnego paradoksu. Mimo że wolny rynek pomaga instytucjom demokratycznym, w krajach z gospodarką rynkową pełna równość polityczna, która byłaby demokratycznym ideałem, nie jest jednak możliwa, gdyż taka gospodarka wytwarza nierówności między obywatelami w dostępie do sfery politycznej, a co za tym idzie, ma wpływ na decyzje i działania rządu. Szczególne zagrożenie powodowane znacznym zróżnicowaniem społecznym pod względem ekonomicznym pojawia się dla rozwiniętych demokracji przez brak ograniczeń na dotacje dla partii politycznych i na reklamę wyborczą, co prowadzi często do oligarchizacji władzy. Bogatym sprzyja nie tylko system finansowania kampanii wyborczych, ale i możliwość lobbingu w parlamentach, które pomagają przeforsować korzystną dla nich politykę podatkową. Nierówności ekonomiczne powodują, że ludzie zaczynają żyć w różnych obszarach kulturowych, demokratyczna wspólnota zaś powinna bazować na wspólnym doświadczeniu opartym choćby na edukacji, służbie zdrowia czy wojsku. Do tego partie polityczne działające w istniejących demokratycznych instytucjach nie proponują programów skoncentrowanych wokół kwestii społecznie ważnych, a promują sprawy drugorzędne wywołujące jednak duże społeczne emocje. Właśnie emocje, a nie racjonalna kalkulacja w świetle badań psychologicznych, na które ogromne sumy wykładają np. republikanie w USA, decydują o skuteczności wyborczego przekazu.

EN

The market economy entails heavy burdens on democracy which leads to a paradox. Although free market on the one hand helps the democratic institutions, in countries with a market economy full political equality, which would be the democratic ideal is not possible, since such an economy produces inequalities between citizens in access to the political sphere, and thus has an impact on the decisions and actions of the government. A particular danger caused by considerable social differentiation in economic terms appears for developed democracies, through the lack of restrictions on subsidies for political parties and electoral advertising, which often leads to oligarchy of power. Rich people are favored not only by the system of campaign financing, but also the possibility of lobbying in parliament which help to push through favorable tax policies for them. Economic inequalities cause that people are starting to live in different cultural areas, and democratic community should be based on the common experience based at least on education, health or the military. Besides that political parties that operate within the existing democratic institutions do not offer programs centered on the important social issues and promote secondary issues but causing great public emotions. That emotions rather than rational calculation in the light of psychological research for which huge sums of money are spend by Republicans in the US for example, determine the efficacy of electoral transmission.

Keywords

PL

nierówności społeczne; demokracja; globalizacja; neoliberalizm; prekariat

EN

social inequality; democracy; globalization; neo-liberalism; precariat

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2016
• Volume: 158/2
• Pages: 99-117

Contributors

author

Piotr Wiatrowski

• Katedra Prawa Administracyjnego i Zamówień Publicznych Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków

References

• Bąkiewicz A., 2012, Rozwój gospodarczy na świecie – teoria i praktyka. W: M. Czerny (red.), Bieda i bogactwo we współczesnym świecie. Studia z geografii rozwoju. Warszawa.
• Chang H., 2013, 23 Rzeczy, których nie mówią ci o kapitalizmie. Warszawa.
• Canterbery R., 2011, A Brief History of Economics. Singapore.
• Cohen D., 2000, Bogactwo świata, ubóstwo narodów. Kraków.
• Dahl R., 2000, O demokracji. Kraków.
• Galbraith J., 2014, „Kapitał” na miarę XXI wieku, „Krytyka Polityczna”, 39: 76–84.
• Harney A., 2009, Chińska cena. Katowice.
• Ingham G., 2011, Kapitalizm. Warszawa.
• Jarkowiec M., 2015, Bunt McBiedaków, „Gazeta Wyborcza”, 18–19 kwietnia 2015.
• Kelly P., 2007, Liberalizm. Warszawa.
• Kieżun W., 2012, Patologia transformacji. Warszawa.
• Kołodko G., 2013, Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości. Warszawa.
• Krastew I., 2015, Dla wyborców politycy są jak pampersy, „Gazeta Wyborcza”, 10–11 listopada 2015.
• Król M., 2015, Wspólnota głupcze, „Gazeta Wyborcza”, 28 marca–1 marca 2015.
• Markowski R., 2014, Demokracja i demokratyczne innowacje. Z teorią w praktykę. Warszawa.
• Pearce N., 2014, Współczesny francuski rewolucjonista, „Krytyka Polityczna” 39: 56–62.
• Piketty T., 2014, Krótka historia nierówności, „Krytyka Polityczna” 39: 36–50.
• Pipes R., 2000, Własność a wolność. Warszawa.
• Rawls J., 1994, Teoria sprawiedliwości. Warszawa.
• Sandel M., 2013, Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku. Warszawa.
• Saward M., 2008, Demokracja. Warszawa.
• Schumpeter J., 2009, Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Warszawa.
• Sowa J., 2015, W Polsce już dzisiaj jest gorzej niż w Grecji, http://wiadomosci.wp.pl/kat,141202,title,Jan-Sowa-W-Polsce-juz-dzisiaj-jest-gorzej-niz-w-Grecji,wid,17677359,wiadomosc.html [dostęp 10.08.2015].
• Stankiewicz W., 1998, Historia myśli ekonomicznej. Warszawa.
• Stasiński M., 2015, Lagarde. Sumienie kapitalizmu, „Gazeta Wyborcza”, 27–28 czerwca 2015.
• Tracy M., 2014, Ekonomista jako gwiazda rocka, „Krytyka Polityczna” 39: 50–56.
• Westen D., 2014, Mózg polityczny. Warszawa.
• White S., 2008, Równość. Warszawa.
• Woś R., 2014, Słoń Piketty a sprawa polska, „Krytyka Polityczna” 39: 62–72.