Witraże koszalińskiej katedry w świetle źródeł archiwalnych

• Authors: Rypniewska Krystyna

Title variants

EN

Stained glass windows of the cathedral in Koszalin in the light of archival sources

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ciągu wielu wieków istnienia obecny kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Koszalinie zmieniał swój kształt architektoniczny oraz charakter wnętrza. Zasadnicze zmiany w jego architekturze dokonywały się głównie w związku z szeroko zakrojonymi restauracjami budowli i licznymi pracami remontowymi o mniejszym zakresie. Z drugą ważną przedwojenną restauracją świątyni, przeprowadzoną w 1914 roku, związane było powstanie – istniejących do dziś – barwnych przeszkleń okien prezbiterium, nawy głównej i naw bocznych kościoła. Przez blisko sto lat witraże koszalińskiej katedry pozostawały anonimowe. Dopiero niedawno odnalezione w kościelnej kancelarii stuletnie akta ujawniły bezcenne, z punktu widzenia badań nad witrażownictwem Pomorza Zachodniego, fakty dotyczące procesu powstania tych interesujących dzieł sztuki. W zachowanej bogatej korespondencji z roku 1914 i początków roku 1915 odnajdujemy informacje o – dotąd nieznanym – wykonawcy katedralnych witraży, których projekt i realizację, po przeprowadzonym wcześniej konkursie, zlecono ostatecznie pracowni Ferdinanda Müllera w Quedlinburgu. Nieznane kościelne archiwalia ujawniają ponadto zleceniodawcę całości prac, fundatora okna prezbiterium oraz wiele szczegółów dotyczących samego procesu powstania projektów w zakresie ogólnej koncepcji i wykonawstwa witraży. Przede wszystkim jednak ten znaczący zespół dokumentów, przechowywany obecnie w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, istotnie uzupełnia szczegółowo opracowany przez badaczy niemieckich katalog witraży autorstwa pracowni w Quedlinburgu.

EN

During many centuries of existence, the present church under the invocation of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Koszalin changed its architectural shape and the character of the interior. The principal changes in its architecture were mainly due to the extensive restorations and numerous renovation works with a smaller scope. The second important pre-war temple restoration, carried out in 1914, was connected with the creation of colored glazed windows of the presbytery, the nave and the side naves of the church. For nearly one hundred years the stained-glass windows of the cathedral in Koszalin remained anonymous. Only recently, the hundred-year-old files found in the church’s office revealed priceless facts from the point of view of research on stained glass of West Pomerania, concerning the process of creating these interesting works of art. In the preserved rich correspondence from 1914 and the beginning of 1915, we find information about the previously unknown cathedral performers, whose design and implementation, after a previous competition, was finally commissioned by Ferdinand Müller’s studio in Quedlinburg. Unknown church archives also reveal the client of the whole work, founder of the presbytery window and many details of the process of creating projects in the field of the overall concept and execution of stained glass. Above all, however, this significant group of documents, currently stored in the Archives of the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Diocese, significantly supplements the catalog of stained glass windows drawn up by the German researchers by the studio in Quedlinburg.

Keywords

PL

katedra koszalińska; witraże; katedra pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Koszalinie; diecezja koszalińsko-kołobrzeska

EN

Koszalin cathedral; stained glass windows, cathedral; of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Koszalin; the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) diocese

• Publisher: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Journal: Rocznik Skrzatuski
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 123-132

Contributors

author

Rypniewska Krystyna

References

• Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Umbau der St. Marienkirche Köslin Fensteranlage 1914–1915. Remonty katedry 1914–1926. Sygn. 6, 1–229.
• Łoziński, Jerzy. Z. Pomniki sztuki w Polsce. T. II, cz. 1. Pomorze. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992.
• Rypniewska, Krystyna, Dionizy Rypniewski. Koszalin. Zabytki. Informacje. Okolice. Koszalin: Wydawnictwo Kadr, 1997.
• Selbach, F.W. „Zur Einweihung der erneuerten Marienkirche”. Heimatkunde und Heimatschutz in Hinterpommern. Monatsbeilage der Kösliner Zeitung 1 (1915), 28.02.1915.
• Vanselow, G. „St. Marien in Köslin”. W: Unser Pommerland. Monatsschrift für das Kulturleben der Heimat. Sonderheft Stadt und Kreis Köslin, 436. Stettin, 1931.