Evidence-Based Practice in Fluency and Voice Disorders. The Bulgarian Experience

• Authors: Georgiewa Dobrinka

Title variants

PL

Praktyka oparta na dowodach (EBP) w przypadkach zaburzeń płynności mowy i zaburzeń głosu. Doświadczenia bułgarskie

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Logopedia była traktowana w Bułgarii przez ostatnie 60 lat jako specjalność pedagogiczna, dopiero od 2008 roku uznawana jest jako zawód związany ze zdrowiem o charakterze paramedycznym. EBP (evidence-based practice) to praktyka oparta na dowodach, w obecnym rozumieniu praktyka oparta na dostępnych badaniach naukowych, oznacza zintegrowanie fachowej wiedzy klinicznej z wynikami najnowszych badań klinicznych i eksponowanie znaczenia badań naukowych w praktyce klinicznej. Paradygmat EBP nie jest zbyt znany w Bułgarii, natomiast jest popularny w UE, USA, Kanadzie czy Australii i stanowi zasadniczy element terapii logopedycznej. Ten nowy paradygmat w opiece zdrowotnej akcentuje znaczenie badań naukowych przy podejmowaniu decyzji klinicznych. Tabela 1 przedstawia porównanie EBP w Bułgarii i krajach zachodnich w kategoriach badań nad EBP, omawiania jej na forach naukowych, oficjalnych wytycznych dotyczących efektywności leczenia zaburzeń komunikacyjnych oraz kształcenia i szkoleń logopedów w tej dziedzinie. Bez wytycznych dotyczących praktyki EBP w Bułgarii nie można było zapewnić świadczeń dla pacjentów (autorka używa słowa klient), lepszego praktycznego, klinicznego kształcenia i szkolenia studentów logopedii i logopedów, bardziej wydajnej praktyki, wiedzy o trudnych bądź wyjątkowych przypadkach zaburzeń głosu i zaburzeń płynności mowy, i lepszego leczenia każdej jednostki jąkającej się lub z zaburzeniem głosu. Przy podejmowaniu praktyki klinicznej typu EBP logopedom bułgarskim brak kwalifikacji w dziedzinie: a) identyfikowania potrzeb, zdolności, wartości i zainteresowań jednostek i ich rodzin, którym świadczą usługi kliniczne, b) nabywania i utrzymywania wiedzy i umiejętności niezbędnych, aby dostarczać wysokiej jakości usług, w tym wiedzy i umiejętności dotyczących EBP, c) oceniania profilaktyki, badań przesiewowych, procedur diagnostycznych, protokołowania, środków identyfikowania maksymalnie informacyjnych oraz wydajnych narzędzi diagnostycznych, d) oceny skuteczności, efektywności i sprawności klinicznych protokołów dla celów profilaktyki, leczenia i poprawy jakości życia przy zastosowaniu kryteriów uznanych w literaturze nt. EBP w krajach wiodących w tej dziedzinie. Autorka stwierdza, że w Bułgarii brak wytycznych dotyczących EBP – prowadzono niewiele badań, słabe jest wyszkolenie logopedów/terapeutów, nie dyskutowano tej metody na forum naukowym w kraju. Wedle autorki, wykorzystanie EBP w logopedii opiera się na zaakceptowaniu i zasadności diagnostyki i metod terapii zaburzeń płynności mowy i zaburzeń głosu w praktyce klinicznej, opracowaniu interpretacji i zastosowania EBP – logopeda musi zadawać właściwe pytania kliniczne i podejmować właściwe decyzje kliniczne. Konieczne jest zebranie jak najlepszych dowodów doświadczeń klinicznych i danych od pacjenta (klienta). Autorka postuluje, by logopedzi wykazywali się specjalistyczną wiedzą i umiejętnościami w celu zapewnienia odpowiednich diagnostyk i terapii za pomocą właściwych narzędzi, opracowali sposoby mierzenia skuteczności terapii w zakresie płynności mowy i zaburzeń głosu zarówno z punktu widzenia klinicysty, jak i osoby dotkniętej jąkaniem czy zaburzeniami głosu, a także by opracowali i stosowali w praktyce dokumentację logopedyczną w terapii zaburzeń płynności mowy i głosu. Tabele 2 i 3 pokazują metody mierzenia skuteczności terapii w jąkaniu się i zaburzeniach głosu u dzieci i dorosłych. Jednym z zasadniczych celów EBP w zaburzeniach płynności mowy i głosu jest określenie głównych czynników skuteczności terapii głosu i mowy, aby: a) ustalić, czy terapia powoduje klinicznie ważne zmiany płynności mowy i głosu, b) uogólnić zmiany w / na różne sytuacje komunikacyjne, c) udowodnić, że zmiany utrzymują się w okresie po leczeniu. Czynnik (a) obejmuje stopień jąkania się, średnie tempo i naturalność mowy oraz charakterystykę głosu. Czynnik (b) obejmuje sytuacje komunikacyjne i autoanalizę. Czynnik (c) – dowody, że zmiany utrzymują się po zakończeniu procesu leczenia (trzy, sześć miesięcy, rok, lata).

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2009
• Volume: 38
• Pages: 57-69

Dates

published

2009-01-01

Contributors

author

Georgiewa Dobrinka

• South-West University Błagojewgrad, Bułgaria Department of Logopedie

References

• Boone D. R., McFarlane S. C. , 1994, The Voice and Voice Therapy, Englewood Cliffs, New Jersy: Prentice-Hall.
• Boone, D. R., 1993, The Boone Voice Program for Children. Second edition. Voice evaluation forms, Austin Texas: Pro-ed.
• Bothe A. K., 2004, Evidence-Based Treatment of Stuttering. Empirical Bases and Clinical Implications, London: Lawrence Erlbaum Associates, p. 3–13.
• Cordes A. K., 1998, Current Status of the Stuttering Treatment Literature, [in:] Treatment Efficacy For Stuttering – A Search for Empirical Bases, ed. by A. K. Cordes and R. J. Ingham. San Diego: Singular Publ. Group, p. 213–239.
• Craig A., 1998, Treating Stuttering in Older Children, Adolescents and Adults, Sydney, UTS, p. 1–7.
• Craig A., 2000, The Developmental nature and effective treatment of stuttering in children and adolescents, „Journal of Developmental and Physical Disabilities”, vol. 12., p. 3.
• Crowe T. A., Di Lollo A., Crowe B. T., 2000, Crowe’s Protocols: A Comprehensive Guide to Stuttering Assessment, San Antonio, Texas: The Psychological Corporation.
• Георгиева Д., 2002, Австралийска програма на Крейг за корекция на заекването, „Сп. Специална педагогика”, септември, с. 9–20.
• Георгиева Д., 2005, Ефективност на логопедичната работа: проблеми на оценяванетой, „Югозападни листи” 2, c. 3–16.
• Георгиева Д., 2009, Гласови нарушения, Благоевград.
• Georgieva D., 2003a, The Effectiveness of Treatment for Stuttering: a Critical Review. 5th European Congress in Speech Therapy, Edinburgh, UK.
• Georgieva D., 2003b, The Treatment of Childhood Stuttering through Fluency Shaping Approach. 5th European Congress in Speech Therapy, Edinburgh. UK, September.
• Georgieva, D., 2006, Evidence-based practice in stuttering in Bulgaria: First steps, „Bulgarian Journal of Communication Disorders”, vol. 1, n. 1, p. 55–65.
• Georgieva D., Goranova E., 2005, The Treatment of Fluency Disorders: Experience in Bulgaria. VIIth Oxford Dysfluency Conference.
• Hirano, M., 1981, Structure of the vocal fold in normal and diseased states: Anatomical and physical studies, [in:] Proceedings of the Conference on the Assessment of Vocal Pathology, (ASHA Reports 11), Rockville, MD, p. 11.
• Ingham, J. C., 2003, Evidence-based treatment of stuttering: I. Definition and application. „Journal of Fluency Disorders”, 28, p. 197–207.
• Ingham, R. J., Cordes, A. K., 1997, Self-Measurement and Evaluating Stuttering Treatment Efficacy, [in:] Nature and Treatment of Stuttering: New Directions, ed. by R. F. Curlee, G. M. Siegal, Allynand Bacon, p. 413–421.
• Kent, R. D., 2006, Evidence-based practice in communication disorders: progress not reflection, LSHSS, vol. 37, p. 368–270.
• Kully, D., Langevin M., 2005, Evidence – based practice in fluency disorders, „The ASHA Leader”, vol. 10, n. 14, 10–11, 14.
• Langevin, M., Kully D., 2003, Evidence – based treatment of stuttering: III. Evidence-based practice in a clinical setting, „Journal of Fluency Disorders”, 28, p. 219–236.
• Ma M. E. P., Yiu E. M., Verdolini A. K., 2007, Application of the ICF in Voice Disorders, „Seminars in Speech and Language”, vol. 28 (4), p. 343–350.
• Онслоу М., 2004, Лидкомб програма за интервенция на ранно заекване: клинични методи и данни за ефективността, [в:] Нарушения на плавността на речта – нови изследователски перспективи, под ред. на Д. Георгиева, Графис, София, c. 193–208.
• Pindzola R. H., 1987, A Voice Assessment Protocol For Children and Adults, (Manual), Texas: Austin – Pro-ed.
• Ramig L.O., Verdolini K., 1998, Treatment efficacy: voice disorders „J. Speech Lang Hear Res” 41, p. 101–116.
• Rilley G. D., 1994, Stuttering Severity Instrument (SSI), Austin, Texas: Pro-ed.
• Rosen C. A., Lee A. S., Osborne J., Zullo T., Murry T., 2004, Development and validation of the Voice Handicap Index-10, „Laryngoscope”, 114, p. 1549–1556.
• Sacket D. L., Rosenberg W. M. C., Muir-Gray J. A., Haynes R. B., Richardson W. S., 1996, Evidence-based Medicine: What It Is and What It Isn’t, „British Medical Journal”, 312, p. 71–72.
• World Health Organization, 1999, International Classification of Functioning and Disability. ICIDH-2, Beta-2 draft, Short version, Geneva.
• World Health Organization, 2001, International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF), Geneva.
• Wright L., Ayre A., 2000, The Wright & Ayre Stuttering Self Rating Profile (WASSP), Winslow Press, Bicester.
• Yaruss J. S., 1998, Treatment Outcomes in Stuttering: Finding Value in Clinical Data, [in:] Treatment Efficacy for Stuttering – A Search for Empirical Bases, ed. by A. K. Cordes and R. J. Ingham, Singular Publ. Group, San Diego p. 213–239.
• Yaruss J. S., Quesal R. W., 2004, Stuttering and International Classification of Functioning, Disability, and Health (ICF): An update, „Journal of Communication Disorders”, 37, issue 1, p. 35–52.
• Yaruss J. S., 2005a, Measuring Multiple Outcomes in Stuttering Treatment. VIIth Oxford Dysfluency Conference, p. 5–11.
• Yaruss J. S., 2005b, Theoretical and Clinical Implications of a Multifactorial Approach to Stuttering. VIIth Oxford Dysfluency Conference.