Historia powstania tekstu/ów Biblii hebrajskiej - szkic

• Authors: Jakub Slawik

Title variants

EN

History of Hebrew Bible Text(s) – an overview

RU

История создания текста/ов еврейской Библии – очерк

DE

Die Entstehungsgeschichte von Texten der Hebräischen Bibel – eine Skizze

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Historia sporu Abrahama z Bogiem o Sodomę i Gomorę (Rdz 18,16-33) traktowana jest nierzadko jako przykład skuteczności modlitwy wstawienniczej. Artykuł pokazuje, że opowiadanie o zniszczeniu Sodomy i Gomory należy rozumieć jako pochwałę Bożej sprawiedliwości. Boże działanie determinowane jest przez jego miłosierdzie, a karanie wynika z troski o pokrzywdzonych i z pragnienia położenia kresu popełnianej niesprawiedliwości. Artykuł omawia także historię redakcji perykopy oraz przedstawia jej podstawowe żydowskie i chrześcijańskie interpretacje.

EN

The paper offers an overview of the history of Hebrew text(s) of the Old Testament from oral beginnings to medieval manuscripts (so called Masoretic Text). Following stages are listed: oral tradition – (first) writing down – collecting, supplementing and editing – coping – canonizing – uniforming of the consonantal texts – standardizing (vocalization etc.). All the stages were long processes, partly running simultaneously and non-linearly. The paper calls for a necessity of text criticism and literary criticism in exegetical work of theologians and historians.

Keywords

PL

przekazy ustne; spisanie przekazów; redagowanie tekstów; kopiowanie; kanonizacja; ujednolicanie tradycji tekstowych; standaryzacja; krytyka tekstu; krytyka literacka

EN

oral tradition; writing down; collecting; editing; coping; canonizing; uniforming of the consonantal texts; standardizing; textual criticism; literal criticism

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2013
• Volume: 55
• Issue: 1-2
• Pages: 5-16

Contributors

author

Jakub Slawik

• Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie

References

• Aejmelaeus A., Die Septuaginta als Kanon, [w:] Kanon in Konstruktion und Dekonstruktion. Kanonisierungsprozesse religiöser Texte von der Antike bis zur Gegenwart. Ein Handbuch, Berlin – Boston 2012
• Blum E., Gibt es die Endgestalt des Pentateuch, [w:] Congress Volume Leuven 1989 (Vetus Testamentum, Supplementum 43), red. J.A. Emerton, Leiden-New York-København-Köln 1991
• Blum E., Notwendigkeit und Grenzen historischer Exegese. Plädoyer für eine alttestamentliche „Exegetik“, [w:] Theologie und Exegese des Alten Testaments/Hebräischen Bibel. Zwischenbilanz und Zukunftperspektiven (Stuttgarter Bibelstudien 200), red. B. Janowski, Stuttgart 2005
• Braulik G., Die Theorien über das Deuteronomistische Geschichtswerk (»DtrG«), [w:] E. Zenger i in., Einleitung in das Alte Testament, Stuttgart-Berlin-Köln 42001
• Crüsemann F., Die Tora. Theologie und Sozialgeschichte des alttestamentlichen Gesetzes, Gütersloh 21997
• Culley R.C., Oral Formulaic Language in the Biblical Psalms (Near and Middle East Series, Vol. 5), Toronto 1967
• Culley R.C., Oral Tradition and the OT, [w:] Semeia 5, 1976
• Davis C.W., Oral Biblical Criticism. The Influence of the Principles of Orality on Literary Structure of Paul’s Epistle to the Philippians (=Journal for the Study of the New Testament, Supplementum, 172), Sheffield 1999
• Eissfeldt O., Einleitung in das Alte Testament. Entstehungsgeschichte des Alten Testaments (Neue Theologische Grundrisse), Tübingen 31964
• Goody J., Mit, rytuał i oralność (Communicare), przł. O. Kaczmarek, Warszawa 2012
• Havelock E.A., Przedmowa do Platona [Communicare], Warszawa 2007
• Homerski J. (red.), Wstęp ogólny do Pisma św., Poznań-Warszawa 1973
• Kaiser O., Einleitung in das Alte Testament. Eine Einführung in ihre Ergebnisse und Probleme, Gütersloh 31975
• Kluczyński A.P., Dodatek I: Historia tekstu Starego Testamentu, [w:] J. Slawik, Egzegeza Starego Testamentu. Wprowadzenie do metod egzegetycznych, Warszawa 2004
• Kreuzer S., Entstehung und Entwicklung der Septuaginta im Kontext alexandrinischer und frühjüdischer Kultur und Bildung, [w:] Septuaginta Deutsch. Erläuterungen und Kommentare zum griechischen Alten Testament, red. M. Karrer, W. Kraus, Bd.1, Stuttgart 2011
• Muchowski P., Rękopisy znad Morza Martwego: Qumran, Wadi Murabba(at, Masada, Nachel Chewer (Biblioteka zwojów. Tło Nowego Testamentu 5), Kraków 22000
• Müller M., Die Septuaginta als Teil des christlichen Kanons, [w:] Die Septuaginta – Texte, Kontexte, Lebenswelten (Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament, 219), red. M. Karrer, W. Kraus, Tübingen 2008
• Niditch S., Oral World and Written Word. Orality and Literacy in Ancient Israel, Louisville 1996
• Noth M., Schmidt W.H., Wprowadzenie do Starego Testamentu, przł. P. Matthäeus, Bielsko-Biała 1997
• Ong W.J., Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii (Communicare), przeł. J. Japola, Warszawa 22011
• O’Connor M., Hebrew Verse Structure, Winona Lake 1980
• Rösel M., Die graphe gewinnt Kontur. Die Stellung der Septuaginta in der Theologiegeschichte des Alten Testaments, [w:] Theologische Literaturzeitung, 135, 2010
• Rüger H.-P., Oral Tradition in the Old Testament, [w]: Jesus and the Oral Gospel Tradition (=Journal for the Study of the New Testament.Suppl. 64), red. H. Wansbrough, Sheffield 1991
• Schaper J., Exilic and Post-exilic Prophecy and the Orality/Literality Problem, [w:] Vetus Testamentum 55, 2005
• Slawik J., Egzegeza Starego Testamentu. Wprowadzenie do metod egzegetycznych, Warszawa 2004
• Tov E., Der Text der Hebräischen Bibel. Handbuch der Textkritik, Stuttgart-Berlin-Köln 1997 [hebrajskie wydanie 1989]
• Utzschneider H., Text – Leser – Autor. Bestandaufnahme und Prolegomena zu einer Theorie der Exegese, [w:] Biblische Zeitschrift, 43, 1999
• Ziemmer B., Mündlichkeit: I. Alttestamentlich, [w]: Lexikon der Bibelhermeneutik. Begriffe – Methoden – Theorien – Konzepte, Berlin 2009
• Young I.M., Israelite Literacy: Interpreting the Evidence: Part I, [w:] Vetus Testamentum, 48/2, 1998
• Young I.M., Israelite Literacy: Interpreting the Evidence: Part II, [w:] Vetus Testamentum, 48/3, 1998
• Witte M., Der ‘Kanon’ heiliger Schriften des antiken Judemtums im Spiegel des Buches Ben Sira/Jesus Sirach, [w:] Kanon in Konstruktion und Dekonstruktion. Kanonisierungsprozesse religiöser Texte von der Antike bis Gegenwart. Ein Handbuch, red. E.-M. Becker, S. Scholz, Berlin-New York 2012
• Würthwein E., Der Text des Alten Testaments. Eine Einführung in die Biblia Hebraica, Stuttgart 41973