Die Spuren des Pruzzischen in ausgewählten deutschen Namen der polnischen Flüsse und Ortschaften von Ermland-Masuren

• Authors: Piotr Owsiński

Title variants

PL

Ślady języka pruskiego w wybranych niemieckich nazwach polskich rzek oraz miejscowości Warmii i Mazur

EN

Traces of the Prussian Language in certain German names of Polish rivers and places in Warmia-Masuria

• Languages of publication: DE

Abstracts

DE

In der vorliegenden Arbeit wurden sowohl das Phänomen der preussischen Entlehnungen ins Deutsche, als auch der Versuch der Auslegung von ausgewählten Namen der Flüsse und Ortschaften in Ermland-Masuren dargestellt. Untersucht wurde das sprachliche Material aus der Zeit vor der Standarisierung, die nach dem 2. Weltkrieg von der Kommission für Festlegung von Ortsnamen und physiographischen Objekten (Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Objektów Fizjograficznych, der Name von P.O. übersetzt) durchgeführt wurde. In der Einleitung wurden die preussischen Stämme kurz und bündig geschildert. Der Autor berichtet ebenfalls über die Arbeit der Kommission für Festlegung von Ortsnamen und physiographischen Objekten, die die topographischen Namen Polens nach 1945 vereinheitlichte. Im ersten Kapitel des Artikels liest man über die preussischen Spuren in den deutschen Namen von Flüssen, die doch recht häufig zu dem ältesten Wortschatz einer Sprache gehören. Im zweiten Teil der Arbeit konzentriert sich der Autor auf die Bezeichnungen polnischer Ortschaften, deren deutsche Namen die preussischen Teile tarnen. Das Ziel des Artikels, der auch als eine Einleitung in weitere Untersuchungen betrachtet werden kann, ist also der Versuch, dem Leser der vorliegenden Arbeit das Problem der „Tarnung“ von preussischen Wörtern, bzw. in ihren Teilen, zu verdeutlichen, obwohl die Etymologie mancher noch eine strittige Frage bleibt und sich nicht eindeutig erläutern lässt.

PL

W artykule przedstawiono fenomen pruskich zapożyczeń do języka niemieckiego, jak również próbę interpretacji wybranych nazw rzek i miejscowości Warmii oraz Mazur. Analizowano materiał językowy sprzed prac komisji mającej za zadanie dokonać standaryzacji polskiego nazewnictwa obiektów geograficznych po II wojnie światowej. We wstępie autor przedstawia krótko i zwięźle pruskie plemiona oraz wspomina o pracy Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, która po 1945 r. nadawała polskie nazwy obiektom geograficznym w Polsce. W pierwszej części pracy czytamy o pruskich śladach w niemieckich nazwach rzek, które nierzadko należą do najstarszych określeń w danym języku na danym terenie. W drugiej części artykułu autor skoncentrował się na nazwach polskich miejscowości, w nazwach których można dostrzec pruskie nawiązania. Celem artykułu jest zatem przeprowadzenie dowodu na to, że język pruski po dzień dzisiejszy pozostaje żywy i jest obecny w polskich i niemieckich nazwach geograficznych, mimo że nie ma już mieszkańców Prus posługujących się tym językiem.

EN

In the above article the author wanted to show the phenomenon of loaning Prussian words into the German language. He also tried to interpret some of the names of rivers and places in Ermland-Masuria. The language substance, that was analysed, comes from the times before standardization, which was the aim of the work of the Commission for the Determination of Place Names (Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Objektów Fizjograficznych, the name translated by P.O.) after the end of World War II. The introduction provides some information about the Prussian tribes and the results of the work of the Commission for the Determination of Place Names after 1945. In the first chapter of the article the author writes about the traces of the Prussian language in the German rivers’ names, which are often a part of the oldest vocabulary in a language. The second part is concentrated on the names of the Polish places which German names camouflage the Prussian elements. The aim of the article, which can also be considered as an introduction to further research,, is an illustration, that the Prussian language did not become extinct. It is an attempt to explain the camouflage of the Prussian words or their parts, although the etymology of some of them is not clear and cannot be explained unambiguously.

Keywords

DE

Etymologie; Preussen; Fluss; Stadt; Tarnung; preussisch

PL

etymologia; starzy Prusowie; rzeka; miejsce; kamuflaż; język

EN

etymology; the Old Prussians; river; place; camouflage; language

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Studia Warmińskie
• Year: 2013
• Issue: 50
• Pages: 271-281

Contributors

author

Piotr Owsiński

• Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Jagielloński, ul. Czapskich 4, 31-110 Kraków