Językowy obraz śmierci na Słowacji

• Authors: Profantová Zuzana

Title variants

EN

THE LINGUISTIC PICTURE OF DEATH IN SLOVAKIA

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tradycyjny obraz śmierci jest w ludowej kulturze słowackiej odmienny od obrazu naukowego, opiera się bowiem na podstawach religijnych i mitologicznych. Jego korzenie sięgają tradycji prasłowiańskich (śmierć personifikowana jako postać kobiety w bieli) oraz chrześcijańskiej kultury okresu baroku. Obraz śmierci jest kształtowany środkami językowymi w wielogatunkowych tekstach folkloru, a także uobecniany poprzez obrzędy (topienie na wiosnę kukły zwanej Marzanną) i wierzenia (postać demoniczna zwana Smrtką, zoomorficzne przedstawienia śmierci w postaci kota, zająca, kozy itp.). W pieśniach pogrzebowych i balladach śmierć występuje jako postać ukształtowana hiperbolicznie, akcentowana jest jej brzydota i nieprzekupność. Słowackie przysłowia i frazeologizmy kształtują wizję śmierci w zgodzie z tradycją ogólnoeuropejską, o źródłach łacińskich i chrześcijańskich.

EN

Because it is based on religious and mythological foundations, the traditional picture of death in Slovakian culture is different from the scientific one. Its roots go back to pre-Slavonic traditions (death personified as a woman in white) and the Christian culture of the Baroque. The picture of death is shaped through linguistic means in multi-genre folk texts and incarnated through customs (the spring drowning of the doll called Marzanna, the name being derived form mary 'bier') and beliefs (a demonic figure known as Smrlka, the root of the name being the same as that of the word meaning 'death', or zoomorphic representations of death as a cat, hare, goat etc.). In ballads and funeral songs death is portrayed hyperbolically with the stress on its ugliness and indifference to attempts of bribery. Slovakian proverbs and phraseological units shape the image of death in accordance with the European tradition built on Latin and Christian foundations.

Keywords

PL

folklor słowacki; obraz śmierci; kobieta w bieli; Marzanna; Śmiertka; pieśni pogrzebowe; ballada; hiperbola; przysłowia; frazeologizmy

EN

Slovakian folklore; the image of death; the woman in white; Marzanna; Smrtka; funeral songs; ballad; hyperbole; proverbs; phrasemes

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1997-1998
• Volume: 9-10
• Pages: 111– 120

Contributors

author

Profantová Zuzana

References

• Burlasová S., Katalóg slovenských l’udových balád (rękopis).
• Feglová V., 1991, Čas radosti veselosti, Bratislava.
• Horváthová E., 1986, Rok vo zvykoch náško l’uda, Bratislava.