O potrzebie wprowadzenia ustawy referendalnej do systemu prawnego w Polsce

• Authors: Uziębło Piotr

Title variants

EN

On the need for the introduction of a referendum law into the legal system in Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The problems raised in the doctrine of constitutional law related to the implementation of a decision taken in a referendum in matters of particular importance to the state, as well as the generally marginal use of the institution of popular vote in the constitutional prac-tice, give rise to reflection on the introduction of the institution of a referendum law into the Polish constitutional system. In this article the author considers the advantages and disadvantages of such a solution, analyzing at the same time contemporary normative regulations concerning such acts in other countries. The research leads to the conclusion that despite the risks involved, the refer-endum law should appear in the Polish constitutional system in the future, as it would not only give a chance for a more complete reflection of the will of the collective subject of sovereignty without the necessity of its decoding by the parliament, but it could also be an impulse for the development of the referendum practice in the Republic of Poland. However, it is important to introduce proce-dural barriers that will prevent depreciation of this institution.

Keywords

EN

referendum; referendum law; direct democracy; legislative procedure

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 1(162)
• Pages: 127-145

Contributors

author

Uziębło Piotr

• Dr hab. Piotr Uziębło, prof. UG Uniwersytet Gdański, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Gdańsk, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-2473-9240

References

• Burkina Faso’s Constitution of 1991 with Amendments through 2012, <https://www.constituteproject.org/constitution/Burkina_Faso_2012.pdf>.
• Constitution of the Republic of Senegal, <https://urbanlex.unhabitat.org/sites/default/files/urbanlex/senegal_2009.pdf>.
• The Constitution of the Republic of the Philippines, <https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/>.
• Cote d’Ivoire Constitution, <http://www.constitutionnet.org/files/Cote D’Ivoire Constitution.pdf>.
• Konstytucja V Republiki Francuskiej, tłum. W. Skrzydło, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011.
• Konstytucja Republiki Estońskiej, tłum. A. Puu, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011.
• Konstytucja Republiki Litewskiej, tłum. H. Wisner, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Wydawnictwo Sejmo-we, Warszawa 2011.
• Konstytucja Republiki Łotewskiej, tłum. L. Gołubiec, I. Jaroszkiewicz, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Konstytucja Ukrainy, tłum. E. Toczek, tłum. zmian A. Kubik, J. Turłukowski, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2018.
• Mali’s Constitution of 1992, <https://www.constituteproject.org/constitution/Mali_1992.pdf>.
• Referendum Act (Taiwan), <https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0020050>.
• Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym, tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1444.
• Adamczewski R.K., Weto ludowe — czy mogłoby zaistnieć w polskim porządku prawnym?, „Przegląd Legislacyjny” 2020, nr 1.
• Auers D., An Electoral Tactic? Citizens’Initiatives in Post-Soviet Latvia, [w:] Citizens’Initiatives in Europe. Procedures and Consequences of Agenda-Setting by Citizens, red. M. Setälä, T. Schiller, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2012.
• Blancas Bustamante C., El referéndum en la Constitución peruana, „Elecciones” 2004, nr 3.
• Czajowski J., Koncepcja formy rządu w projektach konstytucji niepodległej Rzeczypospolitej (1917–1920), [w:] Model polskiego parlamen-tu, red. M. Grzybowski, Wydawnictwo PIT, Kraków 1996.
• Gajda A., Rytel-Warzocha A., Uziębło P., Referendum ogólnokrajowe w Polsce (wybrane zagadnienia), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2016.
• González Rissoto R., La democracia directa en Uruguay, „Revista de Derecho Electoral” 2008, nr 6.
• Granat M., Opinia w sprawie dyskontynuacji prac nad obywatelskim projektem ustawy wniesionym w danej kadencji, a nierozpatrzonym w następnej kadencji Sejmu, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 1(72).
• Gulczyński M., Zasada zwierzchnictwa narodu, [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Wydawnictwo Sejmo-we, Warszawa 1998.
• Jabłoński M., Polskie referendum akcesyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
• Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
• Jakubiak Ł, Referendum jako narzędzie polityki. Francuskie doświadczenia ustrojowe, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.
• Jarosz Z., Instytucja referendum w procesie stanowienia ustaw, [w:] Postępowanie ustawodawcze w polskim prawie konstytucyjnym, red. J. Trzciński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1993.
• Jaskiernia J., Prawnoustrojowe i społeczno-polityczne doświadczenia referendum z 29 listopada 1987 r., [w:] Referendum w Polsce współczesnej, red. D. Waniek, M.T. Staszewski, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1995.
• Kryszeń G., Kodeks dobrej praktyki referendalnej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXI.
• Kuciński J., Obywatelska inicjatywa ustawodawcza jako instytucja ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Studium prawno-politologiczne, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2018.
• Kużelewska E., Referendum w procesie integracji europejskiej, Oficyna Wydawnicza Aspra, Warszawa 2006.
• La ley de iniciativa popular deberá ir a referéndum si el Parlamento la rechaza, <http://www.lr21.com.uy/politica/39541-la-ley-de-iniciativa-popular-debera-ir-a-referendum-si-el-parlamento-la-rechaza>.
• Marczewska-Rytko M., Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001.
• Marmola M., Społeczne postrzeganie instytucji recall i weta ludowego w warunkach polskich, „Political Preferences” 2015, nr 10.
• Mołdawa T., Referendum w projektach konstytucyjnych lat 1989–1995, [w:] Referendum w Polsce i w Europie Wschodniej, red. M.T. Staszewski, D. Waniek, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1996.
• Mordwiłko J., Opinia w sprawie dyskontynuacji prac nad obywatelskim projektem ustawy wniesionym w danej kadencji, a nierozpatrzo-nym w następnej kadencji Sejmu, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 1(72).
• Odrowąż-Sypniewski W., Opinia w sprawie dyskontynuacji prac nad obywatelskim projektem ustawy wniesionym w danej kadencji, a nierozpatrzonym w następnej kadencji Sejmu, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 1(72).
• Patrzałek A., Referendum na świecie. Problemy konstytucyjnoprawne, [w:] Referendum w Polsce współczesnej, red. D. Waniek, M.T. Staszewski, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1995.
• Podolak M., Instytucja referendum w wybranych państwach Europy Środkowej i Wschodniej (1989–2012), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014.
• Rachwał M., Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
• Rost A., Prawne formy udziału obywateli w rządzeniu państwem, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Po-znań 1993.
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011.
• Sobrado González L.A., Primera experiencia de referéndum en Costa Rica: Regulación y alcances, „Revista de Derecho Electoral” 2007, nr 4.
• Szmyt A., Akty ustawodawcze w konstytucyjnym systemie źródeł prawa, [w:] Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, red. E. Zwierzchowski, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• Szmyt A., Opinia w sprawie dyskontynuacji prac nad obywatelskim projektem ustawy wniesionym w danej kadencji, a nierozpatrzonym w następnej kadencji Sejmu, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 1(72).
• Szmyt A., Ustawa referendalna, [w:] Prawo, źródła prawa i gwarancje jego zgodności z ustawą zasadniczą w projektach Konstytucji RP, red. K. Działocha, A. Preisner, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995.
• Szymanek J., Filozofia ustroju politycznego w konstytucji V Republiki Francuskiej, [w:] Ustrój polityczny Francji współczesnej, red. J. Szy-manek, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013.
• Uziębło P., Demokracja partycypacyjna. Wprowadzenie, Wydawnictwo Centrum Badań Społecznych, Gdańsk 2009.
• Uziębło P., Inicjatywa ustawodawcza obywateli w Polsce na tle rozwiązań ustrojowych państw obcych, Wydawnictwo Sejmowe, War-szawa 2006.
• Uziębło P., Referendum i co dalej? O wyniku referendum ogólnokrajowego i jego skutkach, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2020, nr 2, https://doi.org/10.15804/ppk.2020.02.02.
• Wellings B., Vines E., Populism and Sovereignty: The EU Act and the In-Out Referendum, 2010–2015, „Parliamentary Affairs” 2015, vol. 69, nr 2, https://doi.org/10.1093/pa/gsv045.
• Wiszowaty M.M., Referenda dla obywateli — rekomendacje dotyczące zmian w polskiej regulacji prawnej instytucji referendów zapropo-nowane przez organizacje społeczne skupione wokół Instytutu Spraw Obywatelskich, [w:] Aktualne problemy referendum, red. B. Tokaj, A. Feja-Paszkiewicz, B. Banaszak, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2016.
• Witkowski Z., Serowaniec M., Klasa polityczna wobec instytucji referendum ogólnokrajowego w Polsce, [w:] Aktualne problemy referen-dum, red. B. Tokaj, A. Feja-Paszkiewicz, B. Banaszak, Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2016.
• Wójtowicz A., Model władzy państwowej Marsyliusza z Padwy, Uniwersytet Śląski, Katowice 1977.
• Zieliński E., Referendum w świecie współczesnym, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Kraków 1968.
• Zovatto D., Las instituciones de democracia directa, [w:] Tratado de derecho electoral comparado de América Latina, red. D. Nohlen, D. Zovatto, J. Orozco, J. Thompson, Fondo de Cultura Económica, México 2007.
• Zwierzchowski K., Amerykańskie instytucje demokracji bezpośredniej, Temida2, Białystok 2005.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.07