Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2013 | 2(5) | 75-92

Article title

Postsekularne konstelacje nowoczesności. O historycznych związkach religii i nauk społecznych

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Postsecular Constellations in Modernity. On the Historical Links Between Religion and Social Sciences

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Epokę nowoczesną postrzega się zwykle jako obszar permanentnego konfliktu między religią i sekularyzmem, wiarą i rozumem, teologią i nauką. W tym kontekście pojęcie „postsekularyzm” może być swego rodzaju światełkiem w tunelu – nadzieją nie tyle na ominięcie tego sporu (dziś coraz bardziej już jałowego), ile na pewną modyfikację pojęć w nim używanych i inne spojrzenie na uczestniczące w nim strony. Postsekularyzm” to pojęcie historyczne ułatwiające nową interpretację. Niniejszy tekst stanowi skromną próbę tego rodzaju interpretacji, która zwraca uwagę na nowoczesne zjawiska przekraczające granice między wrogimi obozami religii i sekularyzmu. Zjawiska te nazywam postsekularnymi „konstelacjami”, jako że są to w istocie konstelacje autorów i idei. Pierwszą z nich jest romantyzm w swej wczesnej, najbardziej twórczej fazie: w Niemczech zwany frühe Romantik, a w Wielkiej Brytanii – High Romanticism. Druga postsekularna konstelacja pojawia się w okresie modernizmu, a składają się na nią: socjologiczny dyskurs na temat religii Maxa Webera, pragmatyczna obrona wiary religijnej Williama Jamesa oraz mocno idiosynkratyczna reinterpretacja tradycji żydowskiej dokonana przez Hermanna Cohena, Franza Rosenzweiga i Waltera Benjamina.
EN
Modernity has usually been regarded as a war zone between religion and secularism, faith and reason, theology and ”science”. In this context the concept of postsecularism appears as some sort of a light in the tunnel: the possibility not so much to pass over that debate (more and more sterile today) as to change its terms and look at its protagonists from the new perspective. Postsecularism is a historical concept which enables the new interpretation of modernity. My paper is a modest contribution to this new interpretation stressing those phenomena in the historical development of modern discourse which cross over the entrenched oppositions of secularity and religion. These phenomena I propose to call postsecular ”moments” or ”constellations” – as they are indeed constellations of both ideas and particular authors. The first constellation of this kind is Romanticism – esp. so called frühe Romantik in Germany and High Romanticism in Great Britain. The second constellation appears in the period of modernism. It consists of three elements, two of which at least are closely related to the social sciences: the sociological discourse on religion represented by Max Weber, the pragmatic defense of faith by William James, and, finally, the idiosyncratic re-discovery of their own religious heritage by the Jewish philosophers such as: Hermann Cohen, Franz Rosenzweig and Walter Benjamin

Journal

Year

Issue

Pages

75-92

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie; Wydział Humanistyczny; Instytut Filozofii i Socjologii

References

  • Abrams M.H. 1971. Natural Supernaturalism. Tradition and Revolution in Romantic Literature, Norton, New York.
  • Adorno T.W. 2007. Rozum i objawienie, tłum. A. Lipszyc, „Kronos” 2007, nr 1, s. 28–33.
  • Aron R. 1967. Les étapes de la pensée sociologique, Gallimard, Paris.
  • Benjamin W. 2007. Fragment teologiczno-polityczny, tłum. A. Lipszyc, „Kronos” 2007, nr 1, s. 34–35.
  • Bloom H. 1971. The Visionary Company, Cornell University Press, Ithaca & London.
  • Bloom H. 1973. The Ringers in the Tower. Studies in Romantic Tradition, Chicago University Press, Chicago & London.
  • Durkheim E. 1990. Elementarne formy życia religijnego, tłum. A. Zadrożyńska, PWN, Warszawa.
  • Durkheim E. 2006. Samobójstwo, tłum. K. Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Gauchet M. 2005. Le désenchantement du monde. Une histoire politique de la religion, Gallimard, Paris.
  • Habermas J. 2000. Filozoficzny dyskurs nowoczesności, tłum. M. Łukasiewicz, Universitas, Kraków.
  • Habermas J. 2002. Wierzyć i wiedzieć, tłum. M. Łukasiewicz, „Znak” 2002, nr 9(568), s. 8–21.
  • Habermas J. 2008. Notes on a post-secular society, www.signandsight.com; dostęp: 30.03.2012.
  • Hartman G. 1971. Wordsworth’s Poetry 1787–1814, Yale University Press, New Haven & London.
  • Heidegger M. 1977. Czas światoobrazu, tłum. K. Wolicki, [w:] Idem. Budować, mieszkać, myśleć, Czytelnik, Warszawa, s. 128–167.
  • Heidegger M. 1995. List o „humanizmie”, tłum. J. Tischner, [w:] Idem. Znaki drogi, Aletheia, Warszawa, s.129–168.
  • James W. 2000. Doświadczenia religijne, tłum. J. Hempel, Nomos, Kraków.
  • Lepenies W. 1997. Trzy kultury. Socjologia między literaturą a nauką, tłum. K. Krzemieniowa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Lessing G.E. 1959. Wychowanie rodzaju ludzkiego, [w:] Idem. Dzieła, t. II, red. A. Sowiński, PIW, Warszawa.
  • Lipszyc A. 2011. Inne źródło. Racjonalność i objawienie w ostatniej książce Hermanna Cohena, tekst niepublikowany.
  • Löwith K. 2002. Historia powszechna i dzieje zbawienia, tłum. J. Marzęcki, Antyk, Kęty.
  • Radkau J. 2009. Max Weber – a biography, tłum. P. Camiller, Polity Press, Cambridge.
  • Rosenzweig F. 1998. Gwiazda zbawienia, tłum. T. Gadacz, Znak, Kraków.
  • Schmitt C. 2000. Teologia polityczna, tłum. M. Cichocki, [w:] Idem. Teologia polityczna i inne pisma, Znak–Fundacja Batorego, Kraków–Warszawa, s. 33–83.
  • Strauss L. 1953. Natural Right and History, University of Chicago Press, Chicago & London.
  • Voegelin E. 1992. Nowa nauka polityki, tłum. P. Śpiewak, Aletheia, Warszawa.
  • Weber M. 1984. Szkice z socjologii religii, tłum. J. Prokopiuk i H. Wandowski, Książka i Wiedza, Warszawa.
  • Weber M. 1998. Nauka jako zawód i powołanie, tłum. P. Dybel, [w:] Idem. Polityka jako zawód i powołanie, Znak–Fundacja Batorego, Kraków-Warszawa, s. 111–140.
  • Weber M. 1998. Polityka jako zawód i powołanie, tłum. A. Kopacki, [w:] Idem. Polityka jako zawód i powołanie, Znak–Fundacja Batorego, Kraków –Warszawa, s. 55–110.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-276d458b-766a-4889-b8cb-1ee2de4eeed8
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.