Zur Motivierung von Hodonymen in der Stadt Rzeszów (Reichshof) im Zweiten Weltkrieg

• Authors: Andrzej Feret

Title variants

PL

Funkcje niemieckich hodonimów w Rzeszowie (Reichshof) w czasie II wojny światowej

EN

On motivation of the hodonyms in the city of Rzeszów (Reichshof) in World War II

• Languages of publication: DE

Abstracts

DE

Straßennamen haben nicht nur eine topografisch-räumliche Orientierungsfunktion, sondern spiegeln auch die Geschichte wider und sind ein politisches und kulturelles Instrument. So wurden während der nationalsozialistischen Diktaturin Deutschland Straßen- und Platznamen geändert. Auch in den Städten des Generalgouvernements in Polen wurden im Zweiten Weltkrieg zahlreiche Straßen und Plätze umbenannt. Der Beitrag geht der Frage nach, wie Straßen und Plätze in Rzeszów (Reichshof) im Zweiten Weltkrieg genannt wurden. Dabei wird versucht zu ermitteln, welche Funktionen der neu eingesetzten urbanen Bezeichnungen sich beobachten lassen.

EN

Street names not only have a topographical-spatial orientation function, but also reflect history and are a political and cultural instrument. At the time of the National Socialist dictatorship street and place names were changed in Germany. Also in the cities of the Generalgouvernement, in Poland many streets and squares were renamed during the Second World War. The article aims to present how the streets and squares in Rzeszów (Reichshof) were named in World War II. An attempt is made to determine which functions can be observed in ‘new’ urban designations.

PL

Nazwy ulic służą nie tylko orientacji topograficzno-przestrzennej, ale także odzwierciedlają przemiany historyczne. Mogą być ponadto instrumentem polityki kulturalnej. Podczas dyktatury narodowosocjalistycznej nazwy miejscowości i ulic w Niemczech zostały zmienione. Również w miastach Generalnego Gubernatorstwa, w okupowanej Polsce wiele ulic i placów zostało przemianowanych. Celem artykułu jest ukazanie zmian nazw ulic w Rzeszowie (Reichshof) podczas II wojny światowej. Podjęto także próbę ustalenia, jakie funkcje zmienionych nazw można zaobserwować.

Keywords

DE

Hodonym; Rzeszów; Zweiter Weltkrieg

EN

Hodonym; Rzeszów; World War II

PL

Hodonim,; Rzeszów,; II wojna światowa

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Colloquia Germanica Stetinensia
• Year: 2020
• Issue: 29
• Pages: 225-238

Contributors

author

Andrzej Feret

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• 1. Bartmiński, Jerzy. „Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata“. In: Językowy obraz świata, hrsg. v. Jerzy Bartmiński, 103–120. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999.
• 2. Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006.
• 3. Błoński, Franciszek (Hg.). Pięć wieków miasta Rzeszowa, XIV–XVIII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
• 4. Breyer, Siegfried. Schlachtschiffe und Schlachtkreuzer 1921–1997. Bonn: Bernard & Graefe, 2001.
• 5. Ebert, Verena. „Kolonialtoponomastik im Raum der deutschen Metropole“. In: Vergleichende Kolonialtoponomastik. Strukturen und Funktionen kolonialer Ortsbenennung, hrsg. v. Thomas Stolz, Ingo H. Warnke, 95–123, Berlin, Boston: de Gruyter, 2018.
• 6. Feret, Andrzej S. „Der Wechsel von Straßenbezeichnungen als ‚Kulturwechsel‘. Zu urbanen Bezeichnungen in Rzeszów in den Jahren 1939–1944“. In: Interlinguales und -kulturelles Sprachhandeln: interdisziplinäre Perspektiven, Bd. 2, hrsg. v. Krystyna Mihułka, Małgorzata Sieradzka, 9–18. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017.
• 7. Feret, Andrzej S. „Zu Hodonymen in der Stadt Rzeszów (Reichshof) im Zweiten Weltkrieg“. Studia Niemcoznawcze LXI (2018):771–783.
• 8. Feret, Magdalena Zofia. „Zur Straßenumbenennung in Radom im Zweiten Weltkrieg“. Studia Niemcoznawcze LX (2017): 825–834.
• 9. Feret, Magdalena Zofia. „Zur Straßenumbenennung in Tarnów (Tarnow) im Zweiten Weltkrieg“. In: Auf den Spuren der Deutschen in Mittel- und Osteuropa. Sławomira Kaleta-Wojtasik in memoriam, hrsg. v. Piotr A. Owsiński, Andrzej S. Feret, Grzegorz M. Chromik, 77–86. Frankfurt a. M.: Peter Lang, 2017.
• 10. Gadamer, Hans-Georg. „Mensch und Sprache“ (1966). Zugriff 29.07.2019. http://gerardnuman.nl/artikelen/Gadamer%20-%20MENSCH%20UND%20SPRACHE%20b.pdf.
• 11. Garzke, William H., Robert O. Dulin. Battleships: axis and neutral battleships in World War II. Annapolis: Naval Institute Press, 1985.
• 12. Handke, Kwiryna. Polskie nazewnictwo miejskie. Warszawa: Polska Akademia Nauk, 1992.
• 13. Humboldt, Wilhelm von. Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwickelung des Menschengeschlechts. Berlin: Königliche Akademie der Wissenschaften, 1836.
• 14. Kotula, Franciszek. Tamten Rzeszów, czyli wędrówki po zakątkach i historii miasta. 3. Aufl. Rzeszów: Mitel, 2003.
• 15. Kotula, Franciszek. Z dziejów Rzeszowa 1939–1944. Losy rzeszowskich zabytków i pamiątek z ilustracjami. Rzeszów: Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki w Rzeszowie, 1947.
• 16. Magda-Czekaj, Magdalena. „Nazwiska na -owic(z) z wybranych miast Polski od XVI do XVIII wieku“. In: Miasto w perspektywie onomastyki i historii, hrsg. v. Irena Sarnowska-Giefing, Magdalena Graf, 187–196. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2010.
• 17. Majka, Jerzy. Wrzesień 1939 r. w Rzeszowie. Rzeszów: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Rzeszowa, 1989.
• 18. Makarski, Władysław. „Jeszcze o nazwie miejscowej ‚Rzeszów‘“. Roczniki humanistyczne 33 (1985): 67–87.
• 19. Mick, Christoph. „‚Den Vorvätern zum Ruhm – den Brüdern zur Ermutigung‘. Variationen zum Thema Grunwald/Tannenberg“. zeitenblicke 3, Nr. 1 (2004). Zugriff 25.04.2017. http://www.zeitenblicke.de/2004/01/mick/Mick.pdf.
• 20. Myszka, Agnieszka. „Ewolucja motywacji współczesnych nazw ulic województwa podkarpackiego“. In: Jednotlivé a všeobecne v onomastiké, hrsg. v. Martin Ološtiak, 251–262. Prešov: Univerzitná knižnica PU, 2012.
• 21. Nübling, Damaris, Fabian Fahlbusch, Rita Heuser. Namen. Eine Einführung in die Onomastik. 2. Aufl. Tübingen: Narr Francke Attempto, 2015.
• 22. Ortega y Gasset, José. „Mówienie jako zwyczaj społeczny“. In: Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, hrsg. v. Grzegorz Godlewski, Andrzej Mencwel, Roch Sulima, 169–171. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2003.
• 23. Owsiński, Piotr A. „Urbane Bezeichnungen in der Stadt Busko-Zdrój während des Zweiten Weltkrieges“. Polilog. Studia Neofilologiczne 8 (2018): 257–266.
• 24. Owsiński, Piotr A. „Zu Motivierungstendenzen der gegenwärtigen Urbanonyme in der Stadt Busko-Zdrój“. Germanica Wratislaviensia 143 (2018): 293–310.