Rodzina jako środowisko uczące się

• Authors: Marta Wiatr

Title variants

EN

The family as a learning environment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest środowisko rodzinne, które omawiane jest w odniesieniu do różnych jego interpretacji i konceptualizacji perspektywie pedagogiki społecznej. Dominująca w literaturze przedmiotu nadmierna ekspozycja obiektywnego, statycznego – a w przypadku rodziny – instytucjonalnego wymiaru środowiska, sprawia, że jego potencjał teoretyczny w opisie i analizie ponowoczesnej egzystencji człowieka zdaje się być niewykorzystany. Celem artykułu jest zatem skierowanie uwagi na ten wymiar środowiska, który akcentuje dynamikę, konstrukcję, zmianę, proces. Poprzez zaakcentowanie procesualnego, subiektywnego wymiaru środowiska, chciałabym wykazać jego niedostrzeganą zdolność i funkcję wyjaśniania życia człowieka w rodzinie. Zadania tego dokonuję poprzez dopełnienie koncepcji rodziny jako środowiska imiesłowem uczące się. Tak sformułowane hasło nadaje środowisku rodzinnemu nowe znaczenie. Staje się ona samokreującym się i odtwarzającym, modyfikującym układem, w którym przebiegają procesy uczenia się. Tak rozumiane środowisko rodzinne pozwala pytać o zaniedbane dotąd aspekty przestrzeni rodzinnej.

EN

The article is devoted to the family environment, which is described through its various interpretations and conceptualizations represented in social pedagogy. The excessive exposure of the objective, static – and in the case of the family - the institutional dimension of the environment that dominates in literature suggests that its theoretical potential present in the elaboration and analysis of the post-modern man's existence is yet not exhausted. The purpose of this article is therefore to focus on the aspect of the environment that highlights the dynamics, structure, change and process. By emphasizing process-oriented, subjective dimension of the milieu, I would like to show its overlooked ability and the function of explaining a person's life within the family. I achieve my objective by augmenting the concept family milieu with the participle “learning environment”. This phrasing allocates new meaning to family milieu. It becomes a self -navigating and reproducing, modifying system in which the learning process takes place. The above construct of family milieu allows us to study aspects of family life that have been neglected to date.

Keywords

PL

środowisko; środowisko rodzinne; rodzina; środowisko uczące się; modernizacja refleksyjna

EN

environment; family environment; family; learning environment; reflexive modernization

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2013 (R. XII)
• Issue: 2(48)
• Pages: 7 - 21

Dates

published

2013-07

Contributors

author

Marta Wiatr

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

References

• Alheit P. (2002), „Podwójne oblicze” całożyciowego uczenia się: dwie analityczne perspektywy „cichej rewolucji”, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 48, nr 4.
• Alheit P. (2002), Wywiad narracyjny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 2, nr 2.
• Alheit P. (2004), Ponowoczesne wyzwania „społeczeństwa uczącego się”. Podejście krytyczne, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 28, nr 4.
• Alheit P. (2009), Całożyciowe uczenie się i kapitał społeczny, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 48, nr 4.
• Alheit P. (2011), Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 55, nr 3.
• Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Beck U., Giddens A. i Lash S. (2009), Modernizacja refleksywna. Polityka tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, przeł. J. Konieczny, PWN, Warszawa.
• Berger P., Kellner H. (1994), Marriage and the Construction of Reality. An Exercise in Microsociology of Knowledge, [w:] Handel G. i Witchurch G.G. (red.). The psychosocial interior of the Family, New York.
• Berger P., Luckmann T. (2010), Społeczne tworzenie rzeczywistości, przeł. J. Niżnik, PWN, Warszawa.
• Bertrand A.L., Wierzbicki Z.T. (1970), Socjologia wsi w Stanach Zjednoczonych: stan i tendencje rozwojowe. Wrocław: PAN.
• Lange A., Xylaender M. (red.) (2011), Bildungswelt Familie. Theoretische Rahmung, empirische Befunde und disciplinaere Perspektiven, Juventa, Weinheim und Munchen.
• Büchner P., Brake A. (red.) (2006), Bildungsort Familie. Transmission von Bildung und Kultur von Mehrgenerationenfamilien, VS Verlag, Wiesbaden.
• Field J. (2000), Lifelong Learning and the New Educational Order, Stoke on Trent.
• Giddens A. (2003), Stanowienie społeczeństwa, Zysk i S-ka, Poznań.
• Giza-Poleszczuk A. (2005), Rodzina a system społeczny. Reprodukacja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Gubrium J.F., Holstein J.A. (1990), What is family, Mountain View, Mayfield.
• Gyn G.H. van (1996), Reflective Practice: The Needs of Professions and the Promise of Cooperative Education, „Journal of Cooperative Education”, t. 31, nr 2.
• Hess R.D., Handel G. (1994), The Family as a Psychosocial Organization, [w:] Handel G., Witchurch G.G. (red.), The psychosocial interior of the Family, New York.
• Illeris K. (2009), Na czym polega specyfika uczenia się dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 1, nr 45.
• Ilnicka R.M. (2008), Środowiskowy kontekst niedostosowania społecznego młodzieży, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
• Kawula S., Brągiel J., Janke A.W. (1998), Pedagogika rodziny Obszary i panorama problematyki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Korzeniowska W., Murzyn A., Szuścik U. [red.]. (2007), Rodzina – w świetle zagrożeń realizacji dotychczasowych funkcji. Szkice monograficzne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Melzer W., Tippelt R., (red.) (2009), Kulturen der Bildung, Verlag Barbara Budrich, Opladen.
• Lalak D. (2007), Środowisko, hasło [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI w., t. 6, Warszawa.
• Lalak D. (2010), Życie jako biografia, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa.
• MacFarlane A. (1995), The changing university. Guture Patterns of Teaching and Learning, [w:] T. Schuller (red.), Changing University?, Open University Press, London.
• Malewski M. (2006), W poszukiwaniu teorii uczenia się ludzi dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Środowisko”, t. 34, nr 2.
• Maślanka T. (2012), Pragmatyczno-motywacyjny horyzont świata życia codziennego, [w:] Maślanka T., Strzyczkowski K. (red.), Między rutyną a refleksyjnością. Praktyki kulturowe i strategie życia codziennego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Matuszewska M. (1990), Rodzicielstwo a system wartości, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 2.
• Nowak-Dziemianowicz M. (2002), Doświadczenia rodzinne w narracjach. Interpretacje sensów i znaczeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Olearczyk T.E. (2007), Sieroctwo i osamotnienie. Pedagogiczne probelmy kryzysu współczesnej rodziny, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Ostrouch-Kamińska J. (2011), Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Ostrowska A. (1990), Chory w rodzinie – implikacje praktyczne płynące z teorii socjologicznych, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 11.
• Piekarski J. (1986), Zróżnicowanie wychowawcze środowisk rodzinnych w małym mieście, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Schmidt-Wenzel A. (2008), Wie Eltern lernen. Eine empirisch qualitative Studie zur innerfamilialen Lernkultur, Verlag Barbara Budrich, Opladen.
• Schön D.A. (1983), The Reflexive Praktitioner, New York.
• Stamp G.H. (1994), The appropriation of the parental role through communication during the transition, [w:] Handel G., Whitchurch G.G. (red.), The psychosocial interior of the Family, New York.
• Szymczak J. (2010), Ze zdarzeniami krytycznymi w tle. Namysł nad refleksją w zawodzie nauczyciela, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, t. 52, nr 4.
• Theiss W. (2011), Wielowymiarowość przestrzeni i środowisk wychowawczych. Wstęp, do: „Pedagogika Społeczna”, nr 3–4.
• Wenger E. (1999), Learning as Social Participation, „Knowladge Management Review”, t. 1, nr 6.

Identifiers

ISSN

1642-672X