Filozofia polityczna jako narzędzie badania prawa

• Authors: Chmieliński Maciej

Title variants

EN

Political philosophy as a tool for the study of law

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article presents a methodological proposal, inspired by the concepts taken from “Political Liberalism” of John Rawls. The purpose of the article is to employ Rawlsian concepts of “public reason” and “social reason” to examine the reasonableness of positive law, i.e. the vision of fundamental justice and the concept of the general good that are manifested in law. The legislative process is seen as a kind of filter for contents representing the so-called background culture transferring it partly to the public reason. The examination of the reasonabless of positive law allows to check whether the law of a democratic community really reflects its goals, visions of the general good and values, or contradicts them. The presented methodology assumes a correction of the Rawlsian individualist vision, by distinguishing three models of reasonableness of law present in contemporary democracies and corresponding to three ways of understanding basic justice and the general good, i.e. the individualist, communitarian and collectivist model.

Keywords

EN

justification of law; reasonableness; rationality; public reason; social reason; reasonableness of law; political and legal philosophy

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2022
• Issue: 3(170)
• Pages: 69–93

Contributors

author

Chmieliński Maciej

• Dr hab. Maciej Chmieliński, prof. UŁ Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Lodz, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-3664-0854

References

• Arystoteles, Polityka, przekł. L. Piotrowicz, De Agostini, Warszawa 2002.
• Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, przeł. T. Kowalski, PWN, Warszawa 1998.
• Dworkin R., Imperium prawa, tł. J. Winczorek, Wolters Kluwer, Warszawa 2006.
• Dworkin R., Justice for Hedgehogs, Cambridge University Press, Cambridge, Mass. 2011.
• Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 2, przeł. A.M. Kaniowski, PWN, Warszawa 2002.
• MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty, przekł. [z ang.], wstępem i przypisami opatrzył A. Chmielewski, przekł. przejrzał J. Hołówka, PWN, Warszawa 1996.
• MacIntyre A., Krótka historia etyki, przekł. [z ang.], wprowadzenie i przypisy A. Chmielewski, PWN, Warszawa 2000.
• Mills Ch.W., The Racial Contract, Cornell University Press, Ithaca–London 1997.
• Pateman C., The Sexual Contract, Stanford University Press, Stanford, Ca. 1998.
• Pateman C., Mills Ch.W., Contract and Domination, John Wiley & Sons, Cambridge 2007.
• Platon, Państwo, Prawa, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo „Antyk”, Kęty 1997.
• Rawls J., The Idea of Public Reason Revisited, “The University of Chicago Law Rewiev” 1997, vol. 64(3).
• Rawls J., Justice as Fairness. A Restatement, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Mass. 2001.
• Rawls J., Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, PWN, Warszawa 1998.
• Rawls J., Political Liberalism, Columbia University Press, New York 1996.
• Rządowy projekt zmiany ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego i niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3298 z 13 marca 2019 r.
• Sandel M., Liberalism and The Limits of Justice, Cambridge University Press, Cambridge 1982.
• Sunstein C., Infotopia. How Many Minds Produce Knowledge, Oxford University Press, Oxford 2006.
• Taylor Ch., Etyka autentyczności, przekł. A. Pawelec, „Znak”, Kraków 1996.
• Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przekł. zbiorowy, PWN, Warszawa 2001.
• Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, przekł. B. Janicka i M. Król, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz.U. z 2003 r. nr 64, poz. 592, ze zm.
• Vermeule A., Law and the Limits of Reason, Oxford University Press, Oxford 2009.
• Alexy R., Teoria praw podstawowych, tł. B. Kwiatkowska i J. Zajadło, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
• Alexy R., Theorie der Juristischen Argumentation, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1983.
• Biernat T., Standards of Law-Making as the Parts of Normative Space in the Post-Modern Democratic States, [w:] The Philosophy of Legal Change, red. M. Chmieliński, M. Rupniewski, Routledge, London–New York 2020.
• Chmieliński M., Economism, Voluntarism and Materialist Historicism: Three Faces of the Marxist Instrumental Approach to Legal Change, [w:] The Philosophy of Legal Change, red. M. Chmieliński, M. Rupniewski, Routledge, London–New York 2020.
• Chmieliński M., Legal Change and Political Philosophy, [w:] The Philosophy of Legal Change, red. M. Chmieliński, M. Rupniewski, Routledge, London–New York 2020.
• Erk J., Real Constitution, Formal Constitution and Democracy in the European Union, “Journal of Common Market Studies” 2007, vol. 45, no. 3, https://dx.doi.org/10.1111/j.1468-5965.2007.00725.x.
• Gizbert-Studnicki T., Klinowski M., Complexity of the Social Sphere and the Judicial Decision-Making Process, “Archivum Iuridicum Cracoviense” 2009, 42.
• Kędziora K., John Rawls: uzasadnienie praktycznej koncepcji sprawiedliwości i refleksyjna równowaga, „Studia Philosophiae Christianae UKSW” 2016, t. 52, nr 3.
• Kędziora K., John Rawls: uzasadnienie, sprawiedliwość i rozum publiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019.
• The Limits of Rationality, red. K.S. Cook, M. Levi, University of Chicago Press, Chicago–London 2009.
• Lixinski L., In Normative Space, “European Journal of Legal Studies: Spaces of Normativity” 2008, issue 2(1).
• Rupniewski M., Prawo jako narzędzie sprawiedliwej kooperacji w społeczeństwie demokratycznym. Filozofia polityczna Johna Rawlsa z perspektywy prawniczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
• Rupniewski M., Public Reason, Background Culture, and the Justification of Legal Change, [w:] The Philosophy of Legal Change, red. M. Chmieliński, M. Rupniewski, Routledge, London–New York 2020.
• Sankowski E., Politycznej filozofii historia, [w:] Encyklopedia filozofii, t. 2, red. T. Honderich, przekł. J. Łoziński, Zysk i s-ka, Poznań 1999.
• Schwartzberg M., Democracy and Legal Change, Cambridge University Press, Cambridge–New York 2007.
• Tamanaha B.Z., Beyond The Formalist-Realist Divide: The Role of Politics in Judging, Princeton University Press, Princeton–Oxford 2010.
• Tamanaha B.Z., A Realistic Theory of Law, Cambridge University Press, Cambridge 2017.
• Tryzna J., Is The Principle of Legal Certainty a Human Right? The Legitimacy of The Retroactive Application of Laws, [w:] The Philosophy of Legal Change, red. M. Chmieliński, M. Rupniewski, Routledge, London–New York 2020.
• Waldron J., The Law, Routledge, London–New York 1990.
• Wolff R.P., Understanding Rawls: A Reconstruction and Critique of a Theory of Justice, Princeton University Press, Princeton 1977.
• Zirk-Sadowski M., Flexible Normative Space Between the European Law and the Member State Law as a Source of Constitutional Identity, [w:] Towards Recognition of Minority Groups. Legal and Communication Strategies, red. M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, K.M. Cern, Ashgate, Farnham 2014.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2022.112