Poezja, muzyka i sumienie. O Lukanie w Koronacji Poppei Giovanniego Francesco Busenellego i Claudio Monteverdiego

• Authors: Iwona Puchalska

Title variants

EN

Poetry, Music and Conscience. Lucano from The Coronation of Poppaea by Giovanni Francesco Busenello and Claudio Monteverdi

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule rozpatrywana jest funkcja Lukana w strukturze dramaturgicznej Koronacji Poppei. Poeta, postać epizodyczna, okazuje się w głębszej analizie istotnym elementem w rekonstrukcji zaplecza ideowego dzieła Busenello i Monteverdiego. Służy temu lektura kontekstowa libretta opery w dwóch zasadniczych aspektach – biograficznym i literackim, w oparciu o dwie grupy związanych z Lukanem źródeł tekstowych – pierwszą, na którą składają się informacje na temat jego życia i twórczości, i drugą, jaką stanowią jego własne utwory. Szczególną uwagę poświęcono analizie Farsalii, poematu wykazującego na poziomie ideowym liczne pokrewieństwa z librettem Busenella. Szczegółowa analiza kontekstów literackich uwidacznia również autotematyczny aspekt sceny z udziałem Lukana oraz pojawiające się w związku z nią kwestie moralnych aspektów twórczości poetyckiej.

EN

The article discusses the role of Lucano in the dramatic structure of The Coronation of Poppaea. After a deeper analysis, the poet, an episodic figure, turns out to be an important element in the reconstruction of the ideological background of the works by Busenello and Monteverdi. This is achieved by context reading of the opera libretto in two fundamental aspects – biographical and literary, based on two groups of textual sources related to Lucano – the first consisting of information about his life and work, and the second, which is his own works. Particular attention was paid to the analysis of Farsalia, a poem that shows numerous ideological affinities to Busenello’s libretto. A detailed analysis of literary contexts also reveals the self-thematic aspect of the scene with Lucano’s participation and the moral aspects of poetic creation that emerge in connection with it.

Keywords

PL

opera XVII wieku; poezja łacińska; Claudio Monteverdi; Giovanni Francesco Busenello; Marcus Annaeus Lucanus; libretto operowe

EN

17th-century opera; Latin poetry; Claudio Monteverdi; Giovanni Francesco Busenello; Marcus Annaeus Lucanus; opera libretto

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2019
• Volume: 67
• Issue: 1: Literatura polska
• Pages: 163-179

Contributors

author

Iwona Puchalska

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki

References

• Claudio Monteverdi, „L’Avant Scène Opéra”, nr 224: Le Couronnement de Poppée, 2005.
• Arystofanes, Żaby, tłum. E. Cięglewicz, scena XVIII, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/arystofanes-zaby.pdf
• Bartol Krystyna, Wypędzić poezję, wygnać poetów. Współczesne interpretacje platońskiego postulatu, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 2012, nr 19(39).
• Busenello Giovanni Francesco, Delle hore ociose, Venice 1656.
• Carter Tim, Monteverdi’s Musical Theatre, New Haven 2002.
• Curtius Ernst Robert, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. Andrzej Borowski, Kraków 1997.
• Dante Alighieri, Boska komedia, tłum. Edward Porębowicz, Warszawa 1990.
• Fabbri Paolo, Monteverdi, tłum. Tim Carter, Cambridge 1994.
• Lucanus Marcus Annaeus, De bello civili sive Pharsalia; http://www.thelatinlibrary.com/lucan/lucan7.shtml
• Lukan Marek Anneusz, Farsalia, tłum. Mieczysław Brożek, http://biblioteka.kijowski.pl/antyk%20rzymski/06.%20lukan%20marek%20anneusz%20-%20wojna%20domowa.pdf
• Obniska Ewa, Claudio Monteverdi. Życie i twórczość, Gdańsk 1993.
• Puchalska Iwona, Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim, Kraków 2013.
• Rosand Ellen, Monteverdi’s last operas, [w:] The Cambridge Companion to Monteverdi, red. John Whenham, Richard Wistreich, Cambridge 2007.
• Rosand Ellen, Monteverdi’s Last Operas: A Venetian Trilogy, Berkeley 2007.
• Rosand Ellen, Seneca and the Interpretation of „L’Incoronazione di Poppea”, „Journal of the American Musicological Society” 1985, Vol. 38, No. 1.
• Smith Patrick J., The Tenth Muse: a Historical Study of the Opera Libretto, New York 1970.
• Spławiński Stanisław, „Farsalja” Lukana w przekładach polskich XVII wieku, Kraków 1929.
• Tacitus Cornelius, Annales, http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann15.shtml
• Tacyt, Dialog o mówcach, [w:] Dzieła, tłum. Seweryn Hammer, t. II, Warszawa 1957.
• Tacyt, Roczniki, [w:] Dzieła, tłum. Seweryn Hammer, t. I, Warszawa 1957.
• Urbański Piotr, Seneka i Lukan w inscenizacjach „L’Incoronazione di Poppea”, [w:] tenże, „David musicus” i inne studia z pogranicza tradycji antycznej i historii opery, Kraków 2014.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2019.67.1-11