Smak orientu i inne przyjemności. Rola filmów przygodowych i morskich w propagandzie II RP

• Authors: Adam Uryniak

Title variants

EN

The Taste of the Orient and Other Pleasures. The role of adventure and marine films in the propaganda of the Polish Second Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Polskiej publicystyce lat 30. XX w. często powracającym tematem była kwestia budowy imperium kolonialnego. Ponieważ władze II Rzeczpospolitej nie podejmowały oficjalnych działań mających doprowadzić do pozyskania terytoriów zamorskich, dyskusja ta odbywała się przede wszystkim na łamach prasy, literatury, a także na ekranach kin. Schemat fabuły prezentującej przygody dzielnego Polaka przeżywającego przygody w dalekich krajach lub rozprawiającego się z międzynarodową szajką przestępców powtarza się w kilku znaczących filmach tego okresu. Tytuły takie jak „Głos pustyni” (1932, reż. Michał Waszyński) czy „Sygnały” (1938, reż. Józef Lejtes), proponując polskiemu widzowi atrakcje w postaci dalekich krajów i sensacyjnych przygód, posłużyły jako sposób na leczenie narodowych kompleksów, stawiając Polskę w jednym rzędzie z najpotężniejszymi państwami ówczesnego świata. Filmy te – czemu również jest poświęcony artykuł – ujawniają ponadto wiele kontekstów dotyczących życia w ówczesnej Polsce.

EN

In Polish journalism of the 1930s a recurring theme was the question of building a colonial empire. Because the government of the Second Republic made no official attempts at gaining overseas territories, this discussion took place above all in the press, literature, and on cinema screens. The schematic plot of adventures of a brave Pole having adventures in far off countries or dealing with international criminal gang appears in several important films of the era. Titles such as Voice of the Desert (“Głos pustyni”, 1932, dir. Michał Waszyński), or Signals (“Sygnały”, 1938, dir. Józef Lejtes), offered to Polish audiences attractions in the form of distant countries and sensational adventures, and served as a way of healing national complexes, placing Poland in line with the most powerful countries of the time. These films, as also noted in the article, reveal further details and contexts of life in Poland of the time.

Keywords

EN

Polish Cinema; Polish Second Republic

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2016
• Issue: 95 Transnarodowość kina polskiego
• Pages: 71-83

Contributors

author

Adam Uryniak

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Armatys, Barbara, Armatys, Leszek, Stradomski, Wiesław, Historia filmu polskiego t. 2, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988.
• Białas, Tadeusz, Liga Morska i Kolonialna 1930-1939, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983.
• Cybulski, Mieczysław, Może i ja…, „Kino” 1935, nr 26, s. 5, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=18514 (dostęp 29.01.2016).
• Gierszewska, Barbara, Lena, Polski film fabularny 1918-1939. Recenzje, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.
• Hendrykowska, Małgorzata, Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896-1944), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
• J. St., Morze na ekranie, „Kino” 1935, nr 26, s. 13, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=18514 (dostęp 29.01.2016).
• J. W., M/S Piłsudski, „Dziennik Poznański” 1935, nr 197, s. 1, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=27041&tab=3 [dostęp 20.01.2016].
• Konstantynów, Dariusz, Omilanowska, Małgorzata (red.) , Polska nad Bałtykiem, słowo/obraz terytoria, Gdańska 2012.
• Kowalski, Marek, Arpad, Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, DiG, Warszawa 2010.
• L. B., Leonard Buczkowski nakręci film morski, „Kino” 1935, nr 15 , s. 3, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=14697 (dostęp 29.01.2016).
• L. B., Świerzy powiew niesie „Wiatr od morza”, „Kino” 1931, nr 1, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=4388 (dostęp 29.01.2016).
• Michałowski, Witold, Stanisław, Wielkie safari Antoniego O., Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2004.
• Polska epopeja morska, „Kino Teatr” 1929, nr 14, s. 12, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=106283&tab=3 (dostęp 16.01.2016).
• Rosiński, W., Znaczenie kolonii dla państwa, „Morze” 1929, nr 7-8, s. 19, http://www.gbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=980 (dostęp 20.01.2016).
• Said, Edward, Orientalizm, PIW, Warszawa 1991, s. 133.
• Szpakowska, Małgorzata, Wiadomości literackie prawie dla wszystkich, W.A.B., Warszawa 2012.
• Szumańska-Grossowa, Hanna, Podróże Stefana Szolca-Rogozińskiego, PIW, Warszawa 1967.
• Wiatr od morza, „Gazeta polska” 1931, nr 16, s. 2, https://polona.pl/item/9599289/1/ (dostęp 29.01.2016).
• Wolański, Ryszard, Już taki jestem zimny drań, Rebis, Poznań 2012.
• Zahorska, Stefania, Polski film afrykański, „Wiadomości literackie” 1932, nr 44, s. 5, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=57817&from=publication (dostęp: 28.01.2016).
• Ząbek, Maciej, Biali i Czarni. Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów, DiG, Warszawa 2007.