Praca nad emocjami jako element aktywności górskiej i wspinaczkowej

• Authors: Anna Kacperczyk

Title variants

EN

Working on Emotions as a Part of Climbing and Mountaineering

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podejmuję problematykę emocji przeżywanych przez wspinaczy w trakcie prowadzonej przez nich działalności górskiej i wspinaczkowej. Chodzi o emocje rozpatrywane nie jako cecha osobnicza lub indywidualna skłonność do przeżywania stanów określonego rodzaju, ale o konkretne doznania emocjonalne doświadczane w trakcie podejmowania działania wspinaczkowego. Przedmiotem rozważań są więc emocje, które nieodłącznie temu działaniu towarzyszą, które je zasadniczo określają, wpływając na jego efekt i stanowiąc jedno z ważnych uwarunkowań działania. Dokonuję przeglądu emocji doznawanych przez uczestników sytuacji wspinania, by następnie skoncentrować się na szczególnych emocjach – strachu i lęku – powiązanych bezpośrednio z działaniem wspinaczkowym. Omawiam przeżywany przez wspinających się lęk wysokości, strach przed odpadaniem od skały i przed „lataniem” oraz sposoby ich opanowywania. Nawiązuję także do wartościowanych pozytywnie w środowisku wspinaczkowym cech wspinacza określanych jako „mocna psycha”. Przywołuję również powtarzające się w zebranych materiałach motywy działalności górskiej i wspinaczkowej odwołujące się wyraźnie do emocji. Następnie odwołuję się do realnych zagrożeń fizycznych, które napotykają wspinacze w przestrzeni swojego działania – w górach, w skałkach – i rozważam ich wpływ na stan emocjonalny działających. Przedstawiam także problem tak zwanych „przeszkadzających emocji”, utrudniających prowadzenie aktywności górskiej, traktując jednocześnie sposób radzenia sobie z nimi jako wskaźnik „dojrzewania do bycia w górach” i kształtowania się tożsamości wspinacza. Opisuję taką emocjonalną przemianę na przykładzie analizy dzienników polskiego himalaisty Piotra Morawskiego (1976–2009). Pracę nad emocjami traktuję jako ważny aspekt kształtowania tożsamości wspinaczy i jako stały element aktywności górskiej i wspinaczkowej.

EN

In the article I rise the problem of emotions experienced by climbers in the situation of climbing and mountaineering. I consider emotions not as an individual feature or tendency to experience some emotional states but as particular sensations experienced during climbing activity. The subject of my interest are emotions that inseparably accompany climbing action, substantially determine this action. These emotions affect the results of climbing activity and remain one of the most important conditions of it. I try to review emotions experienced by participants of climbing situation, and then, I concentrate on particular emotions – anxiety and fear – directly connected with climbing activity. I discuss fear of heights, fear of coming off the wall and fear of “flights,” and the ways of getting control over them. In the climbing world “strong psyche” is perceived as a positive feature of participant. I present motives of climbing activity appealing distinctly to the emotions and discuss impact of real physical threats encountered by climbers in the rock and mountain areas during climbing activity. Bringing up the problem of unwanted and “disturbing emotions” that hamper conducting actions and make climbing more difficult, simultaneously, I treat those emotions as an “indicator” of “getting mature” and becoming a mountaineer. The processes of forming climber’s identity and his/her emotional grow are discussed on the base of diary analysis of Polish mountaineer Piotr Morawski (1976-2009). I treat the process of working on emotions as important aspect of climbers’ identity shaping and essential aspect of climbing and mountaineering activity.

Keywords

EN

emotions; situation of action; climbing; mountaineering; anxiety; fear; disturbing emotions; climber’s identity; physical hazards; social world

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2013
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 70-103

Contributors

author

Anna Kacperczyk

• Katedra Metod i Technik Badań Społecznych Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Becker Howard S. (1960) Notes on the Concept of Commitment.„American Journal of Sociology,vol. 66, no. 1,s. 32–40.
• Becker Howard S. (1974) Art as Collective Action. „American Sociological Review”, vol. 39, no. 6, s. 767–776.
• Becker Howard S. (1982) Art Worlds. Berkeley: University of CaliforniaPress.
• Blumer Herbert (1969) Symbolic Interactionism. Perspectiveand Method. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
• Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przełożyła Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Clarke Adele E. (1987) Research materials and Reproductive Science in the United States 1910–1940 [w:] Gerald L . Geison, ed., Physiology in the American Context 1850–1940. Bethesda: American Physiological Society, s. 323–350.
• Clarke Adele E. (1990) A Social Worlds Research Adventure: The Case of Reproductive Science [w:] Susan Cozzens, Thomas Gieryn, eds, Theories of Science in Society. Bloomington: Indiana University Press, s. 15–42.
• Clarke Adele E. (1991) Social Worlds/Arenas Theory as Organizational Theory [w:] David R. Maines, ed., Social Organization and Social Process. Essays in Honor of Anselm Strauss. New York: Aldine de Gruyter, s. 119–158.
• Clarke Adele E. (2003) Situational Analyses: Grounded Theory Mapping After the Postmodern Turn. „Symbolic Interaction”, vol. 26, no. 4, s. 553–576.
• Clarke Adele E. (2005) Situational Analysis. Grounded Theory After the Postmodern Turn. Thousand Oaks: Sage.
• Cooley Charles H. (1964) Human nature and the social order. New York: Schocken Books.
• Corbin Juliet M. (1998) Alternative interpretations: Valid or not? „Theory & Psychology”, vol. 8, no. 1, s. 121–128.
• Cressey Paul G. (2008) The Taxi-Dance Hall. A Sociological Study in Commercialized Recreation and City Life. Chicago: University of Chicago Press.
• Czerwińska Anna (2008) Gór Fanka. Moje ABC w skale i lodzie. Warszawa: Wydawnictwo Annapurna.
• Davis Steph (2007) Wielkie zauroczenie, czyli o miłości i grawitacji. Przełożył Tomasz Kliś. Łódź: Galaktyka.
• Ekman Paul, Davidson Richard J., red., (1999) Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Przełożył Bogdan Wojciszke. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Epstein Seymour (1972) The nature of anxiety with emphasis upon its relationship to expectancy, [w:] Charles Donald Spielberger, ed., Anxiety: Current trends in theory and research, vol. 2. New York: Academic Press, s. 291–337.
• Fujimura Joan H. (1988) The Molecular Biological Bandwagon in Cancer Research: Where Social Worlds Meet. „Social Problems”, vol. 35, no. 3, s. 261–283.
• Fujimura Joan H. (1997) The Molecular Biological Bandwagon in Cancer Research: Where Social Worlds Meet [w:] Anselm L. Strauss,
• Juliet Corbin, eds, Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks: Sage Publications, s. 95–130.
• Freud Sigmund (1995) Wstęp do psychoanalizy. Przełożyli S. Kempnerówna i W. Zaniewicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Glaser Barney G., Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Przełożył Marek Gorzko. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Goffman Erving (1967) Interaction Ritual. Garden City, NewYork: Doubleday Anchor.
• Hajzer Artur (2012) Korona Ziemi. Nie-poradnik zdobywcy. Katowice: Wydawnictwo Stapis.
• Hewitt John P. (1976) Self and Society. Boston: Allyn & Bacon.
• Hochschild Arlie R. (1975) The Sociology of Feeling and Emotion [w:] Marcia Millman, Rosabeth Moss Kanter, eds., Another Voice. Garden City, New York: Doubleday Anchor, s. 280–307.
• Jouty Sylvian, Odier Hubert (2007) Leksykon alpinizmu. Przełożył Maciej Bojanowski i in. Warszawa: Muza.
• Kacperczyk Anna (2005) Zastosowanie koncepcji społecznych światów w badaniach empirycznych [w:] Elżbieta Hałas, Krzysztof T. Konecki, red., Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 169–191.
• Kacperczyk Anna (2010) „Ludzie gór”. Procesy tożsamościowe uczestników społecznego świata w konfrontacji z przyrodą nieożywioną [w:] Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk, red., Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 165–178.
• Kacperczyk Anna (2012) Badacz i jego ciało w procesie zbierania i analizowania danych – na przykładzie badań nad społecznym światem wspinaczki. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 8, nr 2. Ciało w przestrzeni społecznej, s. 32–63. Dostępny w Internecie ‹www.przegladsocjologijakosciowej.org›.
• Kemper Theodore D. (1978) A Social Interactional Theory of Emotions. New York: Wiley.
• Kępiński Antoni (2002) Lęk. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Kling Rob, Gerson Elihu M. (1977) The Social Dynamics of Technical Innovation in the Computing World. „Symbolic Interaction”, vol. 1, no. 1, s. 132–146.
• Kępiński Antoni (1978) Patterns of Segmentation and Intersection in The Computing World. „Symbolic Interaction”, vol. 1, no. 2, s. 24–43.
• Konecki Krzysztof T. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Konecki Krzysztof T. (2005) Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Konecki Krzysztof T. (2008) Zarządzanie talentami – zarządzanie lamentami, czyli jak rozwija się geniusz? [w:] Sławomir Banaszak,
• Kazimierz Doktór, red., Problemy socjologii gospodarki. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacjii Zarządzania, s. 411–427.
• Lindesmith Alfred R., Anselm L. Strauss, Norman K. Denzin, eds., (1975) Readings in Social Psychology. 2nd ed. Hinsdale: Dryden.
• Mead George Herbert (1934) Mind, Self, and Society. Chicago: University of Chicago Press.
• Morawscy Olga i Piotr (2010) Od początku do końca. Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA.
• Oatley Keith, Jenkins Jennifer M. (2003) Zrozumieć emocje. Przełożyli Józef Radzicki, Jacek Suchecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Oatley Keith, Johnson-Laird P. N. (1987) Towards a cognitive theory of emotions. „Cognition and Emotion”, vol. 1, no. 1, s. 29–50.
• Pankseep Jaak (1998) Podstawy emocji podstawowych [w:] Paul Ekman, Richard J. Davidson, eds., Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Przełożył Bogdan Wojciszke. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 25–30.
• Power Mick, Dalgleish Tim (2008) Cognition and emotion: from order to disorder, 2nd ed. Hove: Psychology Press.
• Ręgwelski Tomasz (2011) Szkoła latania, jak latać i loty wyłapywać [w:] Piotr Drożdż, red., 100 porad GÓR, tom 1.Kraków: Góry Books, s. 60–67.
• Rowlands Mark (2011) Filozof i wilk. Czego może nas nauczyć dzikość o miłości, śmierci i szczęściu. Przełożyła Dominika Cieśla-Szymańska. Warszawa: Wydawnictwo WAB.
• Ryn Jan Zdzisław (1970) Swoistość procesów emocjonalnych u alpinistów. „Taternik”, nr 2, s. 52–57.
• Schachter Stanley S. (1971) Emotion, Obesity, and Crime. New York: Academic Press.
• Scheff Thomas J. (1990) Microsociology. Discourse, Emotion and Social Structure. Chicago, London: Chicago University Press.
• Scheff Thomas J. (2000) Shame and the social bond: A sociological theory. „Sociological Theory”, vol. 18, s. 84–99.
• Scheff Thomas J. (2003) Shame and self in society. „Symbolic Interaction”, vol. 26, s. 239–262.
• Shibutani Tamotsu (1955) Reference Groups as Perspectives. „American Journal of Sociology”, vol. 60, no. 6, s. 562–569.
• Shott Susan (1979) Emotion and Social Life: A Symbolic Interactionist Analysis. „The American Journal of Sociology”, vol. 84, no. 6, s. 1317–1334.
• Simpson Joe (2007) Dotknięcie pustki. Przełożyli Danuta Hołata i Wacław Sonelski. Katowice: Wydawnictwo Stapis.
• Star Susan L. (1989) Regions of the Mind: Brain Research and the Quest for Scientific Certainty. Stanford: Stanford University Press.
• Strauss Anselm L. (1987) Qualitative Analysis for Social Scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
• Strauss Anselm L. (1991) A Social World Perspective [w:] tenże Creating Sociological Awareness. Collective Images and Symbolic Representations. New Brunswick: Transaction Publishers, s. 233–244.
• Strauss Anselm L. (1993) Continual Permutations of Action. New York: Aldine De Gruyter.
• Turner Ralph H. (1970) Family Interaction. New York: Wiley.
• Turner Jonathan H., Jan E. Stets (2009) Socjologia emocji. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Unruh David R. (1979) Characteristics and Types of Participation in Social Worlds. „Symbolic Interaction”, vol. 2, no. 2, s. 115–130.
• Wiener Carolyn (1981) The Politics of Alcoholism: Building an Arena Around a Social Problem. New Brunswick: Transaction Books.