„Niesforny” biernik rzeczowników męskonieżywotnych w liczbie pojedynczej: o ekspansji tego zjawiska we współczesnym języku polskim i jego czynnikach

• Authors: Kiklewicz Aleksander

Title variants

EN

The “unruly” accusative of masculine singular nouns: on its factors and the expansion of this phenomenon in contemporary Polish

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu są uwarunkowania użycia polskich rzeczowników męskonieżywotnych liczby pojedynczej w bierniku z fleksją -a jako systemową charakterystyką morfologiczną rzeczowników męskożywotnych (męskoosobowych oraz męskozwierzęcych). Autor proponuje kilka sposobów wyjaśnienia przyczyn tego zjawiska. Pod względem teoretycznym badanie bazuje na gramatyce systemowo-funkcjonalnej, a także na gramatyce naturalnej: obydwie teorie kładą nacisk na opis systemu gramatycznego w perspektywie działalności mownej użytkowników języka, zwłaszcza przy uwzględnieniu zasad ergonomii i samoregulacji. Autor przedstawia aktualną wiedzę na temat synkretyzmu Acc=Gen, a także omawia zespół czynników wpływających na użycie biernika z fleksją -a we współczesnej polszczyźnie: ergonomiczny, semantyczny, syntaktyczny, frekwencyjny i pragmatyczny.

EN

The subject of this article are the conditions for the use of Polish masculine inanimate singular nouns in the accusative with the -a suffix as a systemic morphological characteristic of masculine animate nouns. The author proposes several ways to explain the reasons for this expansion. Theory wise, the study is based on the system-functional grammar as well as on the natural grammar. The emphasis is placed on the description of the grammatical system in the perspective of the speech activity of language users, focusing in particular on the principles of ergonomics and self-regulation. The author presents the current knowledge on Acc=Gen syncretism, and discusses a set of factors influencing the use of the accusative with the -a suffix in modern Polish: ergonomic, semantic, syntactic, frequency-driven and pragmatic.

Keywords

PL

fleksja; kategoria rodzaju; przypadek; biernik; alternacja

EN

inflection; gender; case; accusative; alternation

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2023
• Volume: 103
• Issue: 2
• Pages: 5-25

Contributors

author

Kiklewicz Aleksander

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.00146