Narodowo-kulturowa i językowa tożsamość uczniów polskich szkół na Ukrainie

• Authors: Korol Łesia

Title variants

EN

The national, cultural, and linguistic identity of Polish school students in Ukraine

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiona została obecna sytuacja językowa w środowisku uczniów pięciu szkół ogólnokształcących na Ukrainie z polskim językiem nauczania. Uczniowie utrzymują wyniesioną z domu regionalną polszczyznę południowokresową oraz uczą się w szkole języka polskiego. Młode pokolenie Polaków mieszkających na Ukrainie jest wielojęzyczne. Badania socjolingwistyczne pokazują, że dla uczniów polskich szkół w codziennej komunikacji ważne są trzy języki: polski, ukraiński i rosyjski. Młodzi Polacy są przywiązani do języka polskiego. Nie ma w nich negatywnego nastawienia do jego regionalnego wariantu – jednak są przekonani, że można go używać tylko w niektórych sytuacjach komunikacyjnych (nieoficjalnych). Podsumowując wyniki badania, można argumentować, że polska młodzież na Ukrainie identyfikuje się jako odrębna grupa. Język polski pełni w jej przypadku nie tylko funkcję komunikacyjną, ale też manifestacyjną, przy czym ta druga jest faktycznym czynnikiem kształtowania tożsamości. Dlatego tożsamość językowa jest postrzegana jako część tożsamości etnicznej/narodowej. Ważnym elementem przynależności Polaków na Ukrainie do narodu polskiego jest też członkostwo w Kościele katolickim oraz przestrzeganie i zachowanie polskich tradycji ludowych i religijnych.

EN

This article seeks to explore the current language situation among the students of Polishlanguage schools in Ukraine (presently, there are five comprehensive schools with Polish as a language of instruction in Ukraine). Students are speakers of the regional versions of the Polish language which they speak at home, whereas at school they study the general Polish language. In addition, the young generation of the Poles living in Ukraine is multilingual. The sociolinguistic research demonstrates that three languages are important for Polish-language school students in everyday communication and society: Polish, Ukrainian and Russian. The young generation of Poles is tied to the Polish language. They have no negative attitude to the regional versions of the Polish language, but students are convinced that it can be used only in certain communicative situations (informal). Based on the results of the study, it can be argued that Polish youth in Ukraine identify themselves as a separate group. For them, the Polish language performs not so much a communicative function, but a manifesting one, the latter being the factor of identification. For this reason linguistic identity is perceived as a part of their ethnic/national identity. The Poles of Ukraine consider that their affiliation to the Catholic Church is an important element of their unity with the Polish people, as well as the observance and preservation of Polish folk and religious traditions.

Keywords

PL

tożsamość narodowa; język polski; Polacy na Ukrainie; bilingwizm

EN

national identity; Polish language; Poles living in Ukraine; bilingualism

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2019
• Volume: LXVII
• Pages: 121-130

Contributors

author

Korol Łesia

• Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki, Wydział Filologiczny, Katedra Filologii Polskiej

References

• Dawlewicz Mirosław, 2000, Słownictwo socjolektu młodzieży polskiego pochodzenia w Wilnie, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Geben Kinga, 2003, Świadomość i kompetencja językowa a warstwy leksykalne w idiolektach młodzieży polskiego pochodzenia na Wileńszczyźnie, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Geben Kinga, Zielińska Maria, 2016, Sytuacja socjolingwistyczna a kompetencja leksykalno-słowotwórcza młodzieży ze szkół polskich z Solecznik (Litwa) i Gródka (Ukraina), „Prace Filologiczne”, t. LXIX, s. 155–168.
• Hofmański Wojciech, 2015, Język – tożsamość – komunikacja, „Slavia Occidentalis”, t. 72(1), s. 27–37.
• Komorowska Hanna, 2017, Język a tożsamość. Język pierwszy, drugi i obcy a sukcesy i niepowodzenia szkolne, „Neofilolog”, nr 49/1, s. 7–24.
• Kurzowa Zofia, 1985, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Kraków.
• Polański Kazimierz, red., 2003, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Rieger Janusz, 2002, Język mniejszości – z problematyki badawczej w odniesieniu do polszczyzny na Wschodzie i języka ukraińskiego w Polsce, w: tegoż, red., Język mniejszości w otoczeniu obcym, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 9–16.
• Sękowska Elżbieta, 1994, Język zbiorowości polonijnych w krajach anglojęzycznych. Zagadnienia leksykalno-słowotwórcze, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Smolicz Jerzy Jarosław, 1990, Kultura i nauczanie w społeczeństwie wieloetnicznym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Sojka-Masztalerz Helena, 1999, Niektóre zjawiska słowotwórcze i leksykalne we współczesnej polszczyźnie lwowian, w: J. Rieger, red., Studia nad polszczyzną kresową, t. IX, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 237–242.
• Szczepański Marek, Śliz Anna, 2010, Dylematy regionalnej tożsamości. Przypadek Górnego Śląska, „Nowe Zagłębie”, nr 6, s. 17–20.
• Zielińska Maria, 2011, Rola polszczyzny w życiu młodych użytkowników języka polskiego na Ukrainie Zachodniej w: I. Kotuna, P. Nowak, red., Język. Komunikacja. Informacja. Polityka językowa w Europie Środkowo-Wschodniej, t. 6, Wydawnictwo Sorus, Poznań, s. 127–134.