Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 (R. XIV) | 3(57) | 147-161

Article title

Peryferie edukacyjne szkół wiejskich w warunkach niżu demograficznego

Content

Title variants

EN
Educational periphery of rural schools in the face of demographic decline

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W artykule podjęty został problem decentralizacji edukacji w Polsce w warunkach niżu demograficznego. Na skutek tych zmian zwiększają się nierówności terytorialne, społeczne i edukacyjne. Finansowanie organizacji oświaty w gminach ze środków centralnych zostało znacznie ograniczone, w związku z tym rosną wydatki samorządów związane z edukacją. Liczba uczniów w szkołach obniżyła się w latach 2000–2011 o 30%, co doprowadziło do redukcji i zamykania szkół publicznych. Szczególnie dotkliwie skutki zarządzania dotknęły peryferyjne gminy wiejskie, które likwidując szkoły lub podejmując próby ich konsolidacji, skazują dzieci i młodzież na nierówności edukacyjne, uciążliwe dojazdy, na utratę możliwości uczestnictwa w zajęciach wyrównawczych i rozwojowych. Rodzice zaś z powodu likwidacji komunikacji mają utrudnioną lub niemożliwą współpracę ze szkołą. Można dodać, iż peryferyjne środowiska wiejskie po likwidacji szkół coraz bardziej zagrożone są oddaleniem od centrów cywilizacyjnych i kulturowych.
EN
The article tackles the problem of decentralization of education in Poland in the face of demographic decline. As a result of these changes the territorial, social and educational inequalities are on the rise. Financing of education in municipalities from central government was significantly limited and therefore the educational expenses of local governments are on the rise. The number of pupils in schools dropped down by 30% in years 2000–2011, which caused a reduction and closing down of schools. The most severely affected have been the peripheral schools. They either close down or attempt to consolidate, which makes children suffer greater inequality, burdensome travel, loss of opportunity to take part in extracurricular and compensatory classes. Parents suffer from more difficult communication and cooperation with school due to seizure of transport. One may add that peripheral, rural communities due to school closure are in greater danger of regressing from civilization and cultural centres.

Issue

Pages

147-161

Physical description

Dates

published
2015-09-30

Contributors

  • Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

  • Chołyń-Domańska A. (red.) (2012), Liczą się efekty. Raport o stanie edukacji, Wyd. IBE, Warszawa.
  • Denek K. (2006), Wspieranie i doskonalenie reformy systemu edukacji, [w:] Głos edukacji: wokół reformy systemu edukacji, Pawelski L. (red.), Miejski Zakład Doskonalenia Nauczycieli Obsługi Szkół i Przedszkoli, Szczecinek.
  • Domalewski J. (2002), Typologia gmin, [w:] Wiejskie obszary kumulacji barier rozwojowych, Rosner A. (red.) IRWiR PAN, Warszawa.
  • Grosse T.G. (2007), Innowacyjna gospodarka na peryferiach?, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
  • Herbst M. (red.) (2013), Decentralizacja oświaty, Wydawnictwo ICM, Warszawa.
  • Herbst M., Levitas A. (2013), Decentralizacja oświaty w Polsce 2000–2011 – czas stabilizacji i nowych wyzwań, [w:] Decentralizacja oświaty, Herbst M. (red.), Wydawnictwo ICM, Warszawa.
  • Herczyński J., Herbst M. (2013), Modele decentralizacji oświaty, [w:] Decentralizacja oświaty, Herbst M. (red.), Wydawnictwo ICM, Warszawa.
  • Kwieciński Z. (2011), Cztery i pół. Preliminaria – Liminaria – Varia, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
  • Kwieciński Z. (2008), Skutki poziomu wczesnej alfabetyzacji w dorosłości, Ars Educandi, t. V: Ku demokracji w sferze publicznej i dyskursie edukacyjnym, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Wydawnictwo UG, Gdańsk.
  • Levitas A. (red.) (2012), Strategie oświatowe, Wydawnictwo ICM, Warszawa.
  • Lipset S.M., Rottkan S. (1967), Part Systems and Voter Alignments Cross-national Perspectives, Free Press, New York.
  • Nalaskowski A. (1997), Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Nalaskowski A. (2002), Przestrzenie i miejsca szkoły, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
  • Marzec-Holka K. (2002), Ubóstwo dzieci wsi popegeerowskich Gminy Borne Sulinowo. Diagnoza i prognoza, Konferencja „Prawo dziecka do godziwych warunków socjalnych”, (referat), Konferencja Rzecznika Praw Dziecka, Senat RP, Warszawa 2.12.2002.
  • Marzec-Holka K. (red.) (2005), Marginalizacja w problematyce pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz.
  • Marzec-Holka K. (2008), Współczesne determinanty „syndromu pustej szkoły, [w:] Relacje podmiotów (w) lokalnej przestrzeni edukacyjnej (inspiracje), Modrzewski J., Śmiałek M., Wojnowski K. (red.), Wydawnictwo UAM, Poznań-Kalisz.
  • Marzec-Holka K., Rutkowska A. (red.) (2012) Małe Szkoły w województwie kujawsko-pomorskim. Studium pedagogiczno-socjologiczne, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
  • Marzec-Holka K. (2015), Kapitał społeczny a wspólnoty wiejskie w obronie „małych szkół” (przykład województwa kujawsko-pomorskiego),Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
  • Tołwińska-Królikowska E. (2012), Mała szkoła podstawowa – niezbędny ośrodek rozwoju społeczności lokalnej, [w:] Mała szkoła. Poradnik dla Stowarzyszeń Rozwoju Wsi, Lipka-Szostak K. (red.), Wydawnictwo FIO, Warszawa.
  • Pilch T. (2007), Pedagogika społeczna wobec kryzysów świata wartości i instytucji, [w] Pedagogika społeczna: podręcznik akademicki, t. 2, Marynowicz-Hetka E. (red.), PWN, Warszawa.
  • Piwowarski R. (2000a), Szkoły na wsi – edukacyjne wyzwania, Wydawnictwo ICM, Warszawa.
  • Piwowarski R. (2000b), Sieć szkolna a dostępność kształcenia, PWN, Warszawa.
  • Radziewicz-Winnicki A. (2008), Pedagogika społeczna, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
  • Rottkan S., Urwin D.W. (1983), Economy, Territory, Identity. Politics of West European Peripheries, Sage Publications, London–Beverly Hills.
  • Theiss W. (2012), Troska i nadzieja. Działalność społeczno-wychowawcza ks. Henryka Szumana na Pomorzu w latach 1908–1939, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  • Szymański M.J. (2010), Dylematy demokratycznej polityki oświatowej, „Nowa Szkoła”, nr 5.
  • Śliwerski B. (2009), Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej II RP, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
  • Śliwerski B. (2012), Demokracja w szkole – szkołą wyrównywania szans, [w:] Nierówności szans edukacyjnych, Żłobicki W., Maj B. (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  • Uryga D. (2013), Mała szkoła w środowisku wiejskim. Socjopedagogiczne studium obywatelskich inicjatyw, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
  • Zarycki T. (2009), Peryferie: nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
1642-672X

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-2a277c2e-6e7e-40e9-a10f-e846b812fc55
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.