Kształtowanie empatii i uczuć moralnych u dzieci w wieku przedszkolnym metodami dramy

• Authors: Szafrańska Karina

Title variants

EN

Developing Empathy and Moral Sentiments in Preschool Children Through Drama

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji M.L. Hoffmana dotyczącej powiązania empatii z uniwersalnymi etapami rozwoju moralnego, koncentrującej się wokół rozwoju kształtowania się poczucia winy i internalizacji moralnej. Hoffman twierdzi, że rozwój poznawczy jest ściśle związany z rozwojem empatii, a w szczególności rozwojem uczuć moralnych. Przetwarzanie semantyczne wymaga większych umiejętności niż mimikra, kojarzenie czy warunkowanie. Przyjmowanie ról zapewnia zastępcze doświadczenie emocjonalne poprzez postawienie się w sytuacji kogoś innego. Procesem społeczno-kognitywnym, który wskazuje na to, że dana osoba potrafi się wczuć w myśli, uczucia i intencje innej osoby, jest właśnie umiejętność przyjęcia roli. Aktywność w zabawie oparta jest na obserwacji prawdziwego życia (kultury), a jej scenariusze pomagają w poznaniu socjokulturowych konwencji. Drama w edukacji oferuje dzieciom możliwość rozumienia i rozpoznawania emocji i stanów mentalnych innych ludzi, co sprzyja rozwojowi empatii i uczuć moralnych. Szczególna wartość dramy polega na tym, że jest pomocna w rozwijaniu teorii umysłu, uczy dzieci narracji i dialogowania, co sprawia, że zabawa nabiera nowych znaczeń.

EN

Moral and prosocial behavior determines our relations with other people. Martin L. Hoffman’s concept of the link between empathy and the universal stages of moral development focuses on the development of empathy, guilt and moral internalisation. Hoffman claims that cognitive development is closely linked to the development of empathy and to the development of moral sentiments in particular. Semantic processing requires more skills than mimicry, association or conditioning. There are five stages in the parallel cognitive and empathy development in children: a newborn’s reactive cry, egocentric empathic distress, quasi-egocentric empathic distress, veridical emphatic distress and empathy for another’s experience beyond the immediate situation. Role-taking provides a substitute emotional experience by putting oneself in the other’s place. The role-taking ability is the social-cognitive process which indicates that a given person is able to enter into another’s thoughts, feelings and intentions. The activity is based on the observation of real life (culture) and the scenarios help understand sociocultural conventions. Drama in education offers an opportunity for children to understand and recognize the emotions and mental states of other people. The most valuable feature of drama is that it helps develop theory of mind and children can learn to narrate and dialogue. As a result, a game takes on a new significance.

Keywords

PL

empatia; rozwój uczuć moralnych; dziecko w wieku przedszkolnym; zabawa w role; drama

EN

empathy; developing moral sentiments; preschool children; role play; drama

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2016
• Volume: 11
• Issue: 3(41)
• Pages: 255-266

Contributors

author

Szafrańska Karina

References

• Barden R.C., Zelko F.A., Duncan S.W., Masters J.C., Children’s Consensual Knowledge about the Experiential Determinant of Emotion, „Journal of Personality and Social Psychgology”, 39(1980)5.
• Baron-Cohen S., Do people with autism understand what causes emotions?, „Child Development”, (1991)82.
• Coulter J., Affect and social context: Emotion definition as a social task, [w:] The Social Construction of Emotions, red. R. Harre, Blackell, Oxford 1986.
• Dziedzic A., Pichalska J., Świderska E., Drama na lekcjach języka polskiego, WSiP, Warszawa 1992.
• Flavell J.H., The Development of Inference about Others, [w:] Understanding Other Persons, red. T. Mischel, Blackwell, Basil & Mott, Oxford 1974.
• Garner P.W., Carlson-Jones D., Gaddy G., Rennie K.M., Low-Income Mothers’ Conversations About Emotions and their Children’s Emotional Competence, „Social Development”, (1997)6.
• Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, PIW, Warszawa 1981.
• Harris P.L., Olthoff T., Meerum Terwogt M., Hardman C.E., Children’s Knowledge about the Experiential Determinant of Emotion, „International Journal of Behavioral Development”, 10(1987)3.
• Hoffman M.L., Empatia i rozwój moralny, tłum. O. Waśkiewicz, GWP, Gdańsk 2006.
• Jabłoński S., Smykowski B., Osiągnięcia i zagrożenia dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, [w:] Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy, red. A. Brzezińska, E. Hornowska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004/2007.
• Jagiełło-Rusiłowski A., Drama w STOP-KLATCE w kierunku pozytywnej zmiany społecznej, Stowarzyszenie Praktyków Dramy Stop-Klatka, Warszawa 2010.
• Królica M., Drama i happening w edukacji przedszkolnej, Impuls, Kraków 2009.
• Lewis M., Wyłanianie się ludzkich emocji, [w:] Psychologia emocji, red. M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, tłum. J. Piotrowski, GWP, Gdańsk 2005.
• Nelson J., Gruendel K., At Morning it’s Lunchtime. A Scriptal View of Children’s Dialogues, „Discourse Processes”, (1979)2.
• Pankowska K., Pedagogika dramy, Żak, Warszawa 2000.
• Papalia D.E., Olds S.W., Child’s world, McGraw-Hill, New York 1986.
• Piaget J., Studia z psychologii dziecka (wyd. 2), tłum. T. Kołakowska, PWN, Warszawa 2006.
• Rime B., The Social Sharing of Emotions as a Source for The Social Knowledge of Emotion, [w:] Everyday Conceptions of Emotion, red. J.J. Russell, J.M. Fernandez-Dols, A.S.R. Manstead, J.C. Wellenkamp, Dordrecht 1995.
• Rosenberg M., Reflexivity and Emotions, „Social Psychology”, (1990)53.
• Shott S., Emotion and social life. A symbolic Interactionist Analysis, „American Journal of Sociology”, (1979)84.
• Smykowski B., Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] Psychologiczne portrety człowieka, red. A.I. Brzezińska, Praktyczna psychologia rozwojowa, GWP, Gdańsk 2006.
• Stelle H., Steele M., Croft C., Fonagy P., Infant-Mother Attachment at One Year Predicts Children’s Understanding of Mixed Emotions At Six Years, „Social Development”, (1999)8.
• Tan J., Harris P.L., Autistic Children Understand Seeing and Waiting, „Development and Psychopathology”, (1991)3.
• Trabasso T., Stein N.L., Johnson L.R., Children’s Knowledge of Events: A Casual Analysis of Story Structure, [w:] Learning and Motivation, t. 15, red. G. Bower, „Academic Press”, New York 1981.
• Wygotski L., Narzędzie i znak w rozwoju dziecka, tłum. B. Grell, PWN, Warszawa 1978.