Wprowadzenie do analizy współczesnej polskiej filozofii wychowania

• Authors: Sztobryn Sławomir

Title variants

EN

Introduction to the Analysis of Contemporary Polish Philosophy of Education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia współczesną, polską filozofię wychowania/pedagogikę filozoficzną w kontekście przemian kulturowych oraz przełomu, jaki dokonał się w naukach humanistycznych. Polskie tradycje pedagogiki filozoficznej sięgają co najmniej czasów romantyzmu i w sposób znaczący wpływają na obraz stanu współczesnej refleksji. Analiza podstawowych pojęć prowadzi do przekonania o niejednoznaczności i chaosie w tym zakresie. Dla wyeksponowania przemian, jakie dokonały się w tej dziedzinie w XX-XXI wieku, zostały przywołane dwie diametralnie różne koncepcje wybitnych polskich pedagogów-filozofów wychowania: Bogdana Suchodolskiego i Janusza Gniteckiego. Wskazują one nie tylko na związki pedagogiki z zewnętrznymi dla niej warunkami społeczno-politycznymi, ale także na rozwijanie swoich koncepcji w powiązaniu z nowoczesnymi (dla każdej epoki) nurtami humanistyki. W zakończeniu artykułu została sformułowana autorska propozycja wykładni znaczenia pedagogiki filozoficznej.

EN

The article discusses the contemporary Polish philosophy of education in the context of cultural changes and the breakthrough that the humanities had made. Polish traditions of philosophy of education dates back to at least the Romantic period and significantly affect the image of the state of contemporary thought. Analysis of the basic concepts leads to the belief of ambiguity and chaos in this sphere. For the visibility of changes that have taken place in this field in XX-XXI century they have been cited two radically different concepts of the prominent Polish teachers-philosophers of education: Bogdan Suchodolski and Janusz Gnitecki. They not only point out the relationships of education with its external socio-political conditions, but also develop their concepts in conjunction with modern (for each period) trends in the humanities. At the end of the article author made his own proposal of interpretation of the meaning of philosophical pedagogy.

Keywords

PL

pedagogika; filozofia wychowania; pedagogika filozoficzna; historiozofia pedagogiki; Towarzystwo Pedagogiki Filozoficznej

EN

education; philosophy of education; philosophical pedagogy; historiosophy of education Philosophical Education Society

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 157-176
• Physical description: artykuł naukowy

Dates

published

2016-07

Contributors

author

Sztobryn Sławomir

• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

References

• Andrukowicz W., Szlachetny pożytek. O filozoficznej pedagogice Bronisława F. Trentowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
• Chmaj L., [rec.], B. Nawroczyński, Polska myśl pedagogiczna, „Chowanna” 1939.
• Folkierska A., Pytanie o pedagogikę, Wydawnictwo UW, Warszawa 1990.
• Gawecki B., Filozofia praktyczna J.M. Hoene Wrońskiego, „Etyka” 1971, nr 9.
• Gnitecki J., Jakiej filozofii edukacji poszukujemy?, w: Pedagogika i edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności, red. J. Gnitecki, J. Rutkowiak, Wydawnictwo PTP, Warszawa – Poznań 1999.
• Gnitecki J., Pasterniak W. (red.), O filozofii edukacji. Wstęp do pedagogiki wartości, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny, Gorzów Wielkopolski 1994.
• Gnitecki J., Wprowadzenie do pedagogiki ogólnej, Wydawnictwo Naukowe PTP, Poznań 2006.
• Jakubiak K., Leppert R., Sposoby rozumienia „filozofii wychowania” w polskiej pedagogice XIX i XX wieku, w: Idee pedagogiki filozoficznej, red. S. Sztobryn, B. Śliwerski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
• Jaworska-Witkowska M., Witkowski L., Pedagogika filozoficzna: relacje miedzy pedagogiką, filozofią i humanistyką a edukacją, kulturą i życiem społecznym, w: Pedagogika, t. 4, red. Śliwerski B., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
• Kotarbiński T., Czy wydziały filozoficzne uniwersytetów mają być wydziałami nauczycielskimi, „Nauka Polska” 1920.
• Kotarbiński T., Perspektywy myśli pedagogicznej, „Studia Filozoficzne” 1970, nr 1.
• Kotarbiński T., W sprawie potrzeb filozofii u nas, „Nauka Polska” 1918.
• Kruszewski Z., Kunikowski S., Majsterkowicz T. (red.), Społeczny ruch naukowy w Polsce. Historia i przyszłość, Wydawnictwo PAN, Warszawa 2014.
• Kudláčova B., Sztobryn S. (red.), Kontexty filozofie vychovy w historickej a sucasnej perspektive, Trnavská univerzita v Trnave, Trnava 2011.
• Kwieciński Z., Edukacja jako blokada rozwoju. Hipotezy dysfunkcjonalności po 20 latach, „Nauka” 2012, nr 4.
• Leszczak O., Problem czasu w semiotyce. Idiosynchronia – diachronia – panchronia, „The Peculiarity of Man” 2003, t. 9.
• Milerski B., Śliwerski B. (red.), Leksykon PWN: Pedagogika, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Mirski J., Projekt nauki o nauczycielu, w: Wychowanie i wychowawca, red. S. Dobrowolski, Nasza Księgarnia, Warszawa 1936.
• Nawroczyński B., Współczesne prądy pedagogiczne, Nasza Księgarnia, Warszawa 1947.
• Schmidaus ans Schwarzenberg F., Philosophische Pädagogik im Umriß, Palm und Enke, Erlangen 1858.
• Sośnicki K., O pojęciu pedagogiki filozoficznej, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3, ks. 2, red. S. Wołoszyn, Dom Wydawniczy „Strzelec”, Kielce 1998.
• Suchodolski B., Filozofia człowieka a wychowanie, „Nowa Szkoła” 1964, nr 2.
• Suchodolski B. Współczesne problemy filozofii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1974, nr 1.
• Sztobryn S., Działalność Towarzystwa Pedagogiki Filozoficznej im. Bronisława F. Trentowskiego w latach 2006–2013, w: Towarzystwa Naukowe w Polsce. Dziedzictwo, kultura, nauka, trwanie, red. Z. Kruszewski, Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN, Warszawa 2013.
• Sztobryn S., Filozofia vychovy w Polsku v 20. storoci, w: Kontexty filozofie vychovy w historickej a sucasnej perspektive, red. B. Kudláčova, S. Sztobryn, Trnavská univerzita v Trnave, Trnava 2011
• Sztobryn S., Filozofia wychowania w Polsce w XX wieku. Zarys problematyki, „Medodiczni Studii. Zbirnik Naukowo-Metodicznich Prac”, Wipusk 2, Donieck 2012.
• Sztobryn S., Jan Amos Komeński (1592–1670) jako przedstawiciel nowożytnej filozofii wychowania, (artykuł w druku).
• Sztobryn S., Pedagogika historyczna i filozoficzna, „Przegląd Pedagogiczny” 2011, nr 1.
• Sztobryn S., Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900–1939 w świetle czasopiśmiennictwa. Ujęcie metahistoryczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000.
• Twardowski K., O potrzebach filozofii polskiej, „Nauka Polska” 1918.
• Wąsik W., Historia filozofii polskiej, t. 1, „Pax”, Warszawa 1958, t. 2, Warszawa 1966.

Identifiers

ISSN

2450-5358