O zakresie i sposobie odczytania dzieł Heleny Radlińskiej przez Lecha Witkowskiego jako współczesnego filozofa edukacji

• Authors: Śliwerski Bogusław

Title variants

EN

Lech Witkowski’s reading of the works of Helena Radlińska from the perspective of a modern philosopher of education – scope and method

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Moja rozprawa jest polemiką z najnowszą książką filozofa edukacji Lecha Witkowskiego, którą poświęcił niewidzialnemu środowisku i rzekomo pedagogice kompletnej Heleny Radlińskiej. Nie można jednak prawie ośmiusetstronicowego dzieła potraktować w kategoriach klasycznej recenzji, gdyż dotyczy ono współczesnej pedagogiki, akademickiego środowiska naukowego oraz metodologii badań tekstów klasyków humanistycznej pedagogiki, którzy już nie mogą osobiście odpowiedzieć na sformułowane przez badacza tezy. Pedagogika polska nie rozliczyła się z fazą swojego istnienia i rozwoju doby totalitaryzmu socjalistycznego, toteż – jak w przypadku filozofa edukacji jako outsidera (w pozytywnym tego słowa znaczeniu) pedagogiki społecznej – może dojść do trafnych z punktu widzenia odczytywania nowych idei, ale i nieodpowiedzialnych ocen dzieł i życia tych, którzy byli następcami wybitnej pedagog społecznej H. Radlińskiej. Autor studium o pedagogice społecznej Heleny Radlińskiej wykonał tytaniczną pracę badawczą dokonując szerokiego, komparatystycznego studium nad literaturą nie tylko okresu jej życia i działalności twórczej. Dokonał jednak zarazem nieuzasadnionej dewastacji myśli wielkich postaci polskiej pedagogiki społecznej pisząc o nich w stylistyce rozprawy sądowniczej, oskarżycielskiej bez znajomości źródeł, bez znajomości obowiązujących w tego typu analizach i ocenach metod badań historycznych. Czeka nas zatem interesująca debata naukowa, która musi być wolna od demagogii i prywatnych frustracji oraz od błędów metodologii badań komparatystycznych współczesnej myśli.

EN

My dissertation is a polemic on the latest book by the philosopher of education Lech Witkowski. The book in question is dedicated to the invisible environment and supposedly to the complete pedagogy of Helena Radlińska. However, one cannot deal with this almost eight hundred page work by means of a classic review as it not only delves into modern pedagogy and scientific academia but also into the research methodologies of renowned authorities in humanistic pedagogy who are unable to respond personally to the arguments presented. Polish pedagogy has not yet come to terms with its phases of inception and development that took place in the heyday of socialist totalitarianism. Consequently – as with a philosopher of education who is an outsider (in a positive sense) to social education– new and relevant interpretations may be arrived at, concerning the lives and achievements of H. Radlińska and of those who were followers of this outstanding social educator, but inappropriate conclusions that are wide of the mark may also be presented. The author of this study into Helena Radlińska’s social pedagogy has produced a titanic work of research by making a broad, comparative study of existing literature that goes beyond covering the period of her life and creative activity. He has, however, also set about the unjustifiable demolition of the thoughts and works of Polish social pedagogy’s great figures, writing about them in a judicial and accusatory style without knowledge of the sources and without knowledge of the historical method required in this kind of analysis and assessment. As a result, an interesting scientific debate awaits us which not must be only be free from demagoguery and private frustration but must also be free from the errors of contemporary thought’s comparative methodology.

Keywords

PL

pedagogika społeczna; badania historyczne; myśl pedagogiczna; pedagogika krytyczna; totalitaryzm; recepcja literatury naukowej; niewidzialne środowisko; filozofia edukacji; humanistyka

EN

social pedagogy; historical research; pedagogical thought; critical pedagogy; totalitarianism; reception of scientific literature; invisible environment; philosophy of education; humanities

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 1(55)
• Pages: 155-179

Dates

published

2015-03-30

Contributors

author

Śliwerski Bogusław

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Białecka-Pikul M. (2012), Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Bronk A. (1982), Rozumienie – Dzieje. Język. Filozofia hermeneutyczna H.G. Gadamera, TN KUL, Lublin.
• Brożek B. (2014), Granice interpretacji, Copernicus Center Press Sp. z o.o., Kraków.
• Burszta W.J. (2004), Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Dobrzański D. (1999), Interpretacja jako proces nadawania znaczeń. Studium z etnometodologii, UAM w Poznaniu, Poznań.
• Duraj-Nowakowa K. (1997), Modelowanie systemowe w pedagogice, WN WSP, Kraków.
• Dziemidowicz Cz., Muzyka H. (1991), Neopozytywizm i hermeneutyka – Ku nowej episteme pedagogiki. Kilka uwag pomniejszych, PTP, Olsztyn.
• Fleischer M. (2004), Teorie kultury i komunikacji, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
• Fuhr R. (1991), Pedagogika Gestalt. Dostęp do wiedzy osobistej, przeł. B. Śliwerski, [w:] Nieobecne dyskursy, cz. I, Kwieciński Z. (red.), Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Goldthorpe J.H. (2012), O socjologii. Integracja badań i teorii, przeł. Jerzyna Słomczyńska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Gutek G.L. (2003), Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, GWP, Gdańsk.
• Hejmej A. (2013), Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe, Universitas, Kraków.
• Jałmużna T., Michalska I., Michalski G. (red.) (2004), Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Kozielecki J. (1986), Psychologiczna teoria samowiedzy, PWN, Warszawa.
• Kwaśnica R. (1994), Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczycieli w rozwoju, Wrocławska Oficyna Nauczycielska, Wrocław.
• Krüger H.-H. (2005), Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, GWP, Gdańsk.
• Kwieciński Z., Śliwerski B. (2003), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 1, WN PWN, Warszawa.
• Mazur M. (1976), Cybernetyka i charakter, PIW, Warszawa.
• Nalaskowski A. (1997), Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Nycz R. (red.) (2000), Dekonstrukcja w badaniach literackich, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Piekarski J., Urbaniak-Zając D., Szmidt K.J. (red.) (2010), Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Pietrasiński Z. (1983), Atakowanie problemów, NK Warszawa.
• Pietrasiński Z. (2008), Ekspansja pięknych umysłów. Nowy renesans i ożywcza autokreacja, Wydawnictwo CIS, Warszawa.
• Piotrowski P. (2008), Badania porównawcze w meta teoretycznie zorientowanej refleksji nad wychowaniem. Zarys problematyki metodologicznej, Prace naukowe Katedry UNESCO, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Rutkowiak J. (red.) (1997), Uczenie się od outsidera. Perspektywa edukacji europejskiej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Skarga B. (1989), Granice historyczności, PIW, Warszawa.
• Sośnicki K. (1967), Istota i cele wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa.
• Śliwerski B. (2001), Program wychowawczy szkoły, WSiP, Warszawa.
• Śliwerski B. (2007), Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, GWP, Gdańsk.
• Śliwerski B. (2009), Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia. Klasyfikacje. Badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Śliwerski B. (2010), Myśleć jak pedagog, GWP, Gdańsk.
• Śliwerski B. (2012), Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Śliwerski B. (2015), Edukacja (w)polityce. Polityka (w)edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Śliwerski B. (red.) (2006), Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, GWP, Gdańsk.
• Witkowski L. (2001), Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego (z aneksem o Sergiuszu Hessenie), Uniwersytet Jagielloński, Instytut Spraw Publicznych i Katedra Teorii Edukacji i Kultury Kraków.
• Witkowski L. (2007), O słowniku nowej generacji dla pedagogiki, Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli, t. II, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Witkowski L. (2013), Przełom dwoistości w pedagogice. Historia, teoria, krytyka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Witkowski L. (2014), Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Żłobicki W. (2008), Edukacja holistyczna w podejściu Gestalt. O wspieraniu rozwoju osoby, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.

Identifiers

ISSN

1642-672X