Symbolika kolektywna w Polsce i w Niemczech (porównanie interkulturowe)

• Authors: Fleischer Michael

Title variants

EN

COLLECTIVE SYMBOLISM IN POLAND AND GERMANY: A CROSS-CULTURAL STUDY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Symbole kolektywne to znaki językowe obciążone wartościowaniem pozytywnym (prawda, rozkwit, pokój) lub negatywnym (nienawiść, samotność, wojna) i wiążące dla kultury narodowej, polskiej i niemieckiej. Badania przeprowadzone ankietowo w Polsce (1993) i w Niemczech (1994–1995), szczegółowiej zreferowane w książce Michaela Fleischera Das System der polnischen Kollektivsymbolik. Eine empirische Untersuchung (1996), stanowią część szerszego programu badań porównawczych, w którym to programie przewidziano podobne badania na terenie Białorusi i Rosji. Badanie ankietowe obejmuje trzy etapy: ustalenie zasobu symboli kolektywnych, odtworzenie ich hierarchii, przybliżenie ich semantyki. Po przypomnieniu w części wstępnej założeń teorii dyskursu zreferowano najważniejsze wyniki badan empirycznych. Dla Niemców charakterystyczne jest wysokie wartościowanie symboli w kręgu „codzienności”, jak samochód, pieniądze, zdrowie, przygoda, dla Polaków z kręgu etyki, jak wolność, honor, miłość. Duży zespół symboli jest wspólny obu narodom: przyjaźń, prawda, pokój, ochrona środowiska, niezależność itd. Niemcy zachodnie i wschodnie różnią się jednak dość znacznie, przy czym Polacy są bliżsi raczej Niemcom wschodnim niż zachodnim.

EN

‘Collective symbolism’ is understood as linguistic signs with axiological load, positive in truth, development, peace or negative in hatred, loneliness, war etc., both groups being important in Polish or German national cultures. The questionnaire-type research, carried out in Poland in 1993 and in Germany in 1994-1995, discussed in greater detail in the author’s Das System der polnischen Kollektivsymbolik. Eine Empirische Untersuchung (1996), constitutes a part of a wider comparative research scheme comprising similar prospective research in Byelorussia and Russia. Such research involves three stages: from determining the set of collective symbols, via reconstructing their hierarchy, to approximating their semantics. Having outlined the basic aspects of his theory of discourse in the introductory section of the article, the author presents the most important results of the empirical research. Germans have been found out to value symbols of everyday life, such as a car, money, health or nature. Poles, on the other hand, value ethical symbols, such as freedom, honour or love. A great number of symbols is common to the two nations: friendship, truth, peace, protection of the environment, freedom, independence, etc. However, there is a marked difference between eastern and western Germany, the preferences of the Polish people, i. e. a highly positive attitude towards tolerance, justice or faith, being closer to those of the Germans from the eastern part of the country.

Keywords

PL

symbole kolektywne; polska kultura narodowa; niemiecka kultura narodowa; badania porównawcze; badania ankietowe

EN

collective symbols; Polish national culture; German national culture; comparative studies; questionnaire-type research

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1999
• Volume: 11
• Pages: 69–106

Contributors

author

Fleischer Michael

References

• Drews, Axel; Gerhard, Ute; Link; Jürgen, 1985, Moderne Kollektiv symbolik. Eine diskurstheoretisch orientierte Einführung mit Auswahlbibliographie, Internationales Archiv für Sozialgeschichte der Literatur, 1. Sonderheft Forschungsreferate.
• Finke P., 1982, Konstruktiver Funktionalismus. Die wissen schaft stheoretische Basis einer empirischen Theorie der Literatur, Braunschweig-Wiesbaden.
• Fleischer M., 1989, Die Evolution der Literatur and Kultur. Grundsatzfragen zum Entwicklungsproblem (ein systemtheoretisches Modell), Bochum.
• Fleischer M., 1991, Die Semiotik des Spruches. Kulturelle Dimensionen moderner Sprüche (an deutschem und polnischem Material), Bochum.
• Fleischer M., 1991, Die polnische Diskurslandschaft. Über paradigmatische und relationale Kulturtypeu, [w:] P. Grzybek (Hrsg), Cultural Semiotics: Facts and Faccets, Bochum.
• Fleischer M., 1994, Die Wirklichkeit der Zeichen. Empirische Kultur und Literatur wissenschaft (system theoretische Grundlagen und Hypothesen), Bochum.
• Fleischer M., 1994, Problemy i hipotezy systemowej teorii kultury. Podstawy empirycznych badań tekstów i kultury, Wrocław.
• Fleischer M., 1995, Das System der polnischen Kollektiv symbolik. Eine empirische Untersuchung, München.
• Fleischer M., 1995, Grundlagen einer empirischen Text und System forschung, “Zet – Zeitschrift für Empirische Textforschung”, nr 1.
• Fleischer M., 1996, Das System der deutschen Kollektiv symbolik. Eine empirische Untersuchung, Opladen.
• Fleischer M., 1996, System polskich symboli kolektywnych. Wyniki badań empirycznych, Wrocław.
• Fleischer M., 1997, Das System der russischen Kollektiv symbolik. Eine empirische Untersuchung, München.
• Glasersfeld E., 1985, Einführung in den radikalen Konstruktivismus, [w:] P. Watzlawiek (Hrsg), Die erfundene Wirklichkeit, München-Zürich.
• Groeben N., 1976, Empirische Literatur wissenschaftals Metatheorie, „Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Lingustik”, 6.
• Hall A. D., Fagen R. E., 1956, Definition of system, [w:] General System, 1.
• Hauptmeier H., Schmidt S. J., 1985, Einführung in die empirische Literaturwissenschaft, Braunschweig-Wiesbaden.
• Hempel C. G., 1959 (1965), The logic of functional analysis, [w:] Aspect of Scientific Explanation, New York.
• Jachnow H., 1981, Sprachliche Funktionen und ihr Hierarchiegefüge, [w:] J. Esse, A. Hübler (Hrsg), Forms and Functions, Tübingen.
• Lasswell H. D., 1948, The Structure and Functions of Communication in Society, [w:] L. Bryson (Hrsg.), The Communikation if Ideas, New York.
• Link J., 1982, Kollektiv symbolik und mediendiskurse, “kulruRRevolution”, 1.
• Link J., 1986, Interdiskurs, System der Kollektivsymbolik, Literatur. (Thesen zu einer generativen Diskurs und Literatyrtheorie), [w:] AchimEschban (Hrsg.), Perspektiven de Verstchens, Bochum.
• Luhmann N., 1984, Soziale Systeme. Grundriß ein erallgemeinen Theorie, Frankfurt.
• Maturana H. R., 1982, Erkennen: Die Organisation und Verkörperung von Wirklichkeit, Braunschweig-Wiesbaden.
• Riedl R., 1975, Die Ordnung des Lebendigen. Systembedingungen der Evolution, Hamburg.
• Röttgers K., 1988, Diskursive Sinnstabilisation durch Macht, [w:] J. Fohrmann, H. Müller (Hrsg.), Diskurs theorien und Literatur wissenschaft, Frankfurt.
• Schmidt S. J., (1980) 1991, Grundriß der Empirischen Literatur wissenschaft, Frankfurt, Teilband I., Braunschweig.
• Schmidt S. J., 1987, Der radikale Konstruktivismus: Einneues Paradigm aim interdisziplinären Diskurs, [w:] Schmidt S. J., (Hrsg.), Der Diskurs des radikalen Konstruktivismus, Frankfurt.
• Varela F. J., 1990, Kognitionswissenschaft – Kognitionstechnik, Frankfurt.
• Watzlawick P., 1981 (Hrsg.), Die erfundene Wirklichkeit. Wiewissenwir, was, wir zuwissenglauben? München-Zürich.
• Wilke H., 1982, System theorie. Eine Einführung in die Grundprobleme, Stuttgart.