Czy zmiana kryteriów naukowości we współczesnej fizyce teoretycznej?

• Authors: Mrozek Jarosław

Title variants

EN

Is There a Change in the Criteria of Being a Science in Contemporary Physics?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współczesne teorie fizyczne i kosmologiczne ponownie stawiają przed filozofami i metodologami problem naukowości rozważanych idei. Wiąże się to głównie z kwestią ich empirycznego testowania. Wiemy, że wiele koncepcji współczesnej fizyki teoretycznej takich jak superstruny czy multiwszechświat jak dotąd nie doczekały się ani jednej obserwacji czy eksperymentu, które by je potwierdzały. W tej sytuacji pojawiają się próby osłabienia wymogów metodologicznych nakładanych na teorie, by móc nadal uważać je za naukowe. Wyzwanie, przed którym stają fizycy, filozofowie i metodolodzy polega na próbach określenia możliwej do przeprowadzenia nieempirycznej procedury weryfikacyjnej w przypadku, gdy teorie te postulują istnienie zasadniczo nieobserwowalnych obszarów rzeczywistości.

EN

The contemporary physical and cosmological theories confront philosophers and methodologists with a problem of scientific character of the considered ideas. It is mainly connected with the issue of their empirical testing. We know that many conceptions of contemporary physics, such as the conceptions of superstrings or of multiverse, have not been confirmed by even a single observation or experiment. In this situation there appear attempts to “weaken” methodological requirements imposed on theories to consider them as scientific after all. The challenge that physicists, philosophers and methodologists face is to attempt to define a feasible, possible to perform, non-empirical verification procedure in the case when these theories postulate the existence of basically non-observable areas of reality.

Keywords

PL

kryteria naukowości; fizyka; empiryczne testowanie; nieempiryczna procedura weryfikacyjna

EN

testability; falsifiability; demarcation criteria; Popper; Bayesian methods; non-empirical theory confirmation

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 133-148

Contributors

author

Mrozek Jarosław

• Zakład Logiki, Filozofii Nauki i Epistemologii Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego, Jana Bażyńskiego 8, 80-309 Gdańsk.