Prywatne Gimnazjum Sanatoryjne Męskie dr. Jana Wieczorkowskiego w Rabce (1924–1939)

• Authors: Świder Marek , Urlińska Maria Marta

Title variants

EN

Dr. Jan Wieczorkowski’s Men Sanatorium High School in Rabka (1924–1939)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W roku 1924 powstała w Rabce szkoła przeznaczona dla uczniów chorych przybywających do uzdrowiska na leczenie sanatoryjne. Niniejszy artykuł prezentuje idee i rozwiązania proponowane przez Gimnazjum Męskie Sanatoryjne dr. Jana Wieczorkowskiego w Rabce. Wykorzystano materiały dostępne w Archiwum Państwowym oraz archiwum szkolnym LO im. E. Romera w Rabce-Zdroju. W tekście odwołano się także do wspomnień byłych uczniów tej placówki, wydanych drukiem bądź opublikowanych na stronach internetowych. Zostały pokazane społeczne uwarunkowania powoływania pierwszych placówek szkolnych na tych terenach oraz zapotrzebowanie w tym środowisku na działania oświatowe w latach poprzedzających założenie szkoły sanatoryjnej. Udokumentowana została historia instytucji, pokazana jej specyfika, wraz z programem nauczania czy podporządkowaną leczeniu organizacją pracy szkoły. Zaprezentowano charakterystykę postaci związanych z tą placówką (dyrektora, nauczycieli i uczniów), pokazano zależność między jakością pracy szkoły a wynikami uczniów przybyłych na krótszy lub dłuższy okres do rabczańskiego zdrojowiska. Wskazano na przyczyny sukcesu szkoły, jaki niewątpliwie został osiągnięty w tej niewielkiej miejscowości w trudnych latach międzywojnia. W centrum działalności szkoły ukazano postać założyciela, właściciela i dyrektora tej placówki, jego pomysł na organizację nauki w trakcie procesu leczenia, oraz ideę wykorzystania walorów tego szczególnego miejsca, w którym szkoła funkcjonowała.

EN

In 1924 an educational institution for students who were patients coming for the sanatorium treatment was established in Rabka, a spa city. This article presents the ideas and solutions proposed by the Dr. Jan Wieczorkowski’s Men Sanatorium High School in Rabka. The text is based on the material available in the State Archives and in the E. Romer’s High School Archive in Rabka-Zdrój. The reminiscences of the former students of this institution which were published, posted on websites and gathered during interviews, were also taken into account. The social conditions of the first of the schools in those regions and the public demands for educational activities in the years preceding the establishment of the sanatorium school in Rabka were discussed too. The article documents the history of the institution, showing its unique features, including the curriculum and the organization of school work, which was subordinated to the treatment. Some characteristics of the persons associated with this institution (director, teachers and students) were also depicted. Thereby the text shows the relationship between the quality of the school work and the results gained by students who used to come to Rabka for a shorter or longer period. The article points out the reasons for the success of this school which undoubtedly has been achieved in this small town in the difficult years of the interwar period. The central figure was the school’s founder, director and owner of this institution. His idea to organize the learning process during the treatment and to take advantage of this special and unique place were also demonstrated.

Keywords

PL

Gimnazjum; szkoła sanatoryjna; szkolnictwo państwowe i prywatne kształcenie w okresie międzywojennym; leczenie uzdrowiskowe

EN

junior high school; sanatorium school; public and private education; education in the interwar period; spa treatment

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 2
• Pages: 227-249

Dates

published

2016-11-04

Contributors

author

Świder Marek

• Akademia Ignatianum w Krakowie

author

Urlińska Maria Marta

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• Akta Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego. Zespół 1342, sygn.: KOSK 32, 33, złożone w Archiwum Państwowym, Delegatura w Spytkowicach.
• Akta Prywatnego Gimnazjum Męskiego Sanatoryjnego dra J. Wieczorkowskiego w Rabce, sygn.: 29/3564/2, 3, 8–12, 18, 20–21, 23, 23, 26, 32–35, 37, 38–42, 48–51, 29/3564/48–51.
• Czarnecka A., Historia szkoły, <http://www.sp2.rabka.pl/historia/historia.html>.
• Ceklarz K., Ceklarz J., Gaweł J., Kuczaj P., Urbanowski H, Rabka. Złote lata Rabki-Zdroju, Studio Plan Art, Rabka-Zdrój 2014.
• Historia Uzdrowiska Rabka, cz. 2, <http://www.rabka.pl/index.php?dzial=2&dok=2>.
• Kowalczyk K., Miejsca kultu religijnego w Rabce Zdroju, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, Kraków 2003.
• Nawratil E., Trybowski C., Rabka i okolice oraz krótki przewodnik po Beskidzie Wyspowym i Gorcach, Wydawnictwo Zakładu Zdrojowego w Rabce, Kraków 1938.
• Olszewska M., Trybowska E., Słownik biograficzny Rabki, Oficyna Wydawnicza „Wierchy”, Kraków – Rabka Zdrój 2012.
• Olszewski Z., Michał od Cyganów, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1985.
• Prospekt Gimnazjum Męskiego Sanatoryjnego z Internatem dr. J. Wieczorkowskiego w Rabce, w archiwum szkolnym LO im. E. Romera w Rabce-Zdrój.
• Statut Internatu Prywatnego Gimnazjum Męskiego dr. Jana Wieczorkowskiego w Rabce, w archiwum szkolnym LO im. E. Romera w Rabce-Zdrój.
• Urbanowski H., Początki działalności Liceum Ogólnokształcącego im. E. Romera w Rabce-Zdroju. Szkoła z tradycją, „Wieści Rabczańskie” 2014, nr 1(17).
• Urbanowski H., Takie były Zdroju początki. Złote lata Rabki Zdroju, Wydawnictwo MOK, Rabka-Zdrój 2014.
• <http://www.lucjanwolanowski.com/index.php?id=287>.
• <http://www.rabka.pl/index.php?dzial=3>.

Identifiers

ISSN

2450-5358

DOI

10.12775/SPI .2016.2.011