Geograf „dusz i serc ludów” czy piewca kolonializmu? Afrykańskie relacje Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego z dzisiejszej perspektywy

• Authors: Drozd Aleksandra

Title variants

EN

Geographer of „souls and hearts of peoples” or eulogist of colonialism? African relations of Antoni Ferdynand Ossendowski from today’s perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Antoni Ferdynand Ossendowski pragnął przywieźć z podróży nie tylko barwne wspomnienia przydatne do wykorzystania w książkach, ale również zbiory zoologiczne, botaniczne i etnograficzne, a nawet film przyrodniczy. Jego relacje z Afryki ujawniają dwie główne role narratora, a zarazem postawy wobec inności – zafascynowanego egzotyką pisarza bądź skrupulatnego naukowca. Nadrzędnym celem, który przyświeca tworzeniu owych obrazów jest jednak zawsze atrakcyjność literacka opowieści, pozwalająca dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. Artykuł charakteryzuje afrykańską twórczość podróżniczą A.F. Ossendowskiego umieszczając ją na tle wcześniejszej tradycji polskich podróży na ten kontynent oraz teoretycznych założeń prozy reportażowej.

EN

From his journeys, Antoni Ferdynand Ossendowski brought not only memories useful while writing his books, but also zoological, botanical and ethnographical collections. What is more, the traveller was also preparing an environmental movie. In Ossendowski’s African stories we can find two main creations of narrator and his attitude towards otherness – gushing writer and meticulous scientist. That is because books should seem attractive for the reader. In this article I characterize Ossendowski’s African stories against the background of polish literature related to journeys to Africa and the theory of reportage.

Keywords

PL

podróż; Ossendowski; Afryka

EN

journey; Ossendowski; Africa

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2018
• Issue: 10(2)
• Pages: 161-172

Contributors

author

Drozd Aleksandra

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Będkowski M. 2016. „Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu a polskie marzenia o koloniach”. https://histmag.org/Wyprawa-Stefana-Szolc-Rogozinskiego-do-Kamerunu-a-polskie-marzenia-o-koloniach-7403/2 (dostęp: 18.02.2017).
• Burkot S. 1988. Polskie podróżopisarstwo romantyczne. Warszawa.
• Czermińska M. 2003. „Punkt widzenia jako kategoria antropologiczna i narracyjna w prozie niefikcjonalnej”. Teksty Drugie nr 2–3. 11–27.
• Drozd A. 2017. Na tropie literackich zapożyczeń w prozie Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego. W Kultura w świecie luster. Jeszcze o niepowtarzalności i multiplikacjach w sztuce XX i XXI wieku. A. Chomiuk, E. Pogonowska (red.). Lublin. 33–47.
• Glensk U. 2014. Historia słabych. Reportaż i życie w dwudziestoleciu (1918–1939). Kraków.
• Jakowska K. 2004. Reportaż i literacka proza dwudziestolecia. W Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. K. Stępnik, M. Piechota (red.). Lublin. 71–85.
• Kolbuszewski J. 2002/2003 „Osobliwości życia i prozy doktora Tripplina”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio FF, Philologiae t. 20/21. 365–373.
• Koturbasz B. 2009. „Multimedialne podróżopisarstwo, czyli narodziny travelebrity”. Panoptikum nr 8. 117–124.
• Kuczyński A. 1994, „Korzenie i współczesność polskich badań etnologicznych w Afryce”. Etnografia Polska z. 1–2. 113–159.
• Michałowski W. 2004. Wielkie safari Antoniego O. Warszawa.
• Michałowski W. 2015. Ossendowski. Podróż przez życie. Warszawa.
• Najder Z. 1956. „O Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Pamiętnik Literacki z. 4. 333–350.
• Ossendowski A.F. 1925. Po szerokim świecie. Nowele, obrazki i szkice z podróży. Warszawa.
• Ossendowski A.F. 1926. Czarny czarownik. Warszawa.
• Ossendowski A.F. 1927a. Niewolnicy słońca, t. II. Poznań.
• Ossendowski A.F. 1927b. Wśród czarnych. Lwów.
• Rybicka E. 2010. „Travelebrity – markowanie dyskursu podróżniczego.” Kultura Współczesna nr 3. 117–134.
• Said E.W. 1991. Orientalizm. W. Kalinowski (przeł.). Warszawa.
• Sławiński J. 2010. Reportaż (hasło). W Słownik terminów literackich. J. Sławiński (red.). Wrocław. 471.
• Taborski R. [b.d.w.] „Henryk Jabłoński (1828–1869)” (hasło). http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/henryk-jablonski (dostęp: 27.02.2017).
• Ząbek M. 2006. „Ciągłość i zmiany w polskich obrazach Afryki w kontekście europejskim”. Forum Politologiczne Vol. 3. 39–100.

Identifiers

DOI

10.24917/20837275.10.2.12