Być nastoletnim ojcem w łódzkiej enklawie biedy. Rodzicielstwo młodych mężczyzn o niskim statusie społeczno-ekonomicznym w świetle koncepcji „nowego ojcostwa”

• Authors: BUNIO-MROCZEK Paulina

Title variants

EN

Being a Teenage Father in an Enclave of Poverty in Łódź. The Parenthood of Young Men of Low Socio-Economic Status in the Light of the Ideas of “New Fatherhood”

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Współcześnie mamy do czynienia ze zjawiskiem „intensywnego”, „profesjonalizującego” się rodzicielstwa. Fenomen bardzo (jeśli nie nadmiernie) świadomego, traktującego wychowanie dziecka jako „projekt”, wspieranego za pomocą fachowych porad, książek i specjalistów macierzyństwa i ojcostwa wydaje się dotyczyć przede wszystkim rodziców z klasy średniej. Jak obecnie wygląda rodzicielstwo i wychowywanie dzieci wśród najmniej uprzywilejowanych członków naszego społeczeństwa? Na to pytanie postaram się (choć fragmentarycznie) odpowiedzieć, odwołując się do doświadczeń młodych ojców, których pierwsze dzieci urodziły się, kiedy oni sami byli jeszcze nastolatkami. W anglosaskiej literaturze przedmiotu nastoletni rodzice stanowią grupę „paradygmatycznych wykluczonych”, na których funkcjonowanie wpływa często duża liczba skumulowanych niekorzystnych czynników/okoliczności, takich jak wychowanie w rodzinie z wieloma problemami lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, wczesne zakończenie kariery szkolnej, brak lub niskie kwalifikacje zawodowe, problemy ze zdrowiem, zamieszkiwanie w przeludnionych i substandardowych lokalach usytuowanych w obszarach dużej koncentracji osób biednych (enklawy, getta biedy). Artykuł opiera się na badaniach o charakterze jakościowym, zrealizowanych w ramach projektu WZLOT („Wzmocnić Szanse i Osłabić Transmisję Biedy wśród Mieszkańców Miast Województwa Łódzkiego”, PO KL, 2008–2010, koordynator prof. Wielisława Warzywoda- Kruszyńska) w module badawczym zatytułowanym „Wczesne rodzicielstwo jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym”.

EN

Nowadays we witness the emergence of so-called ‘intense’, ‘professionalized’ parenting. However, the phenomenon of a very (if not overly) conscious treating of the process of child upbringing as a ‘project’, supported by numerous professional advices, handbooks and specialists, parenting mostly applies to middle- and upper-class parents. And what is parenting and the bringing-up of children among the least privileged members of our society like? In the article, I will attempt to answer (at least in part) this question referring to the experiences of young fathers whose first children were born when they were still teenagers. In Anglo-Saxon literature of the subject ‘teenage parenthood’ is almost a synonym for ‘social exclusion’ as it usually implies accumulation of numerous adverse factors/circumstances such as being brought-up in a multiproblem family and/or in a foster care, early school drop-out, lack of or low professional qualifications, health problems, substandard and overcrowded housing, located in an area of concentrated poverty. The article is based on qualitative research carried out within the framework of WZLOT Project (project’s full name: ‘Strengthening Opportunities and Weakening the Intergenerational Transmission of Poverty among the Inhabitants of the Lodz Region’, financed by European Social Fund within Human Capital Operational Programme, 2008–2010, coordinated by prof. Wielisława Warzywoda- Kruszyńska) within a research module titled ‘Early parenthood as a threat of poverty and social exclusion’. Keywords: teenage parenthood,

Keywords

PL

nastoletnie rodzicielstwo; enklawy biedy; współczesna rodzina; „nowe; ojcostwo”

EN

teenage parenthood; poverty pocket; modern family; ‘new fatherhood’

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe EDUsfera
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2014
• Volume: X (2/2014)
• Pages: 351-373

Dates

published

2014

Contributors

author

BUNIO-MROCZEK Paulina

• Uniwersytet Łódzki

References

• Arai L., Teenage pregnancy. The making and unmaking of a problem, The Policy Press, Bristol/Portland 2009.
• Arcimowicz K., Przemiany męskości w kulturze współczesnej, [w:] Fuszara M. (red.), Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008.
• Badora S., Basiaga J., Raport z badań w pogotowiach rodzinnych, [w:] J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2012.
• Badora S., Czeredrecka B., Marzec D., Rodzina i formy jej wspomagania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2001.
• Bakiera L., Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych, Difin, Warszawa 2013.
• Balcerzak-Paradowska B., Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, Instytut Spraw Socjalnych, Warszawa 2004.
• Berthoud R., Robson, K., The Outcomes of Teenage Motherhood in Europe. Innocenti Working Paper No. 86, UNICEF Innocenti Research Centre, Florencja 2001.
• Biała J., Zagrożenia w wychowaniu dziecka we współczesnej rodzinie polskiej, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2006.
• Biedroń M., Funkcja opiekuńcza rodziny wielkomiejskiej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.
• Bieńko M., Kulturowo-społeczne skrypty kobiecego macierzyństwa, [w:] A. Kwak (red.), Rodzicielstwo. Między domem, prawem, służbami społecznymi, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2008.
• Budrowska B., Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wyd. Funna, Wrocław 2000.
• Budzyńska E., Model małżeństwa i rodziny u młodzieży wielkomiejskiej (na przykładzie Katowic), [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Duncan S., What’s the problem with teenage parents? And what’s the problem with policy?, „Critical Social Policy” 2007, № 27(3).
• Ermisch J. E., Does a ‘Teen-birth’ have Longer-term Impacts on the Mother? Suggestive Evidence from the British Household Panel Study, Working Papers of the Institute for Social and Economic Research, paper 2003/32, University of Essex, Colchester 2003.
• Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, 20 lat tzw. ustawy antyaborcyjnej w Polsce. Raport, Warszawa 2013.
• Główny Urząd Statystyczny, Gospodarstwa domowe i rodziny. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2014.
• Główny Urząd Statystyczny, Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2013.
• Główny Urząd Statystyczny, Rocznik demograficzny 2013, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2013.
• Graham H., McDermott E., Qualitative Research and the Evidence Base of Policy: Insights from Studies of Teenage Mothers in the UK, „Journal of Social Policy” 2006, № 35.
• Grotowska-Leder J., Enklawy biedy jako przedmiot socjologii ubóstwa – aspekty teoretyczne i empiryczne, [w:] L. Gołdyka, I. Machaj (red.), Enklawy życia społecznego. Kontynuacje, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2009.
• Holgate H., Evans R., Yuen F.K.O. (red.), Teenage Pregnancy and Parenthood. Global Perspectives, Issues and Interventions, Routledge, Nowy Jork 2006.
• http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,130513,15646600,Stosunek_przerywany_uchroni_przed_niechciana_ciaza_.html [dostęp: 15.04.2014]
• Hurło L., Dziecko w polskiej rodzinie dysfunkcyjnej, Oficyna Wydawnicza Prospekt,Olsztyn 2010.
• Imamura M., Tucker J., Hannaford P., Astin M., Oliveira da Silva M., Bloemenkap K., Karro H., Olsen J., Temmerman M. on behalf of the REPROSTAT 2 group, REPROSTAT 2: A systematic review of factors associated with teenage pregnancy in the European Union. Final report, University of Aberdeen, Aberdeen 2006.
• Kelly D.M., Pregnant with Meaning. Teen Mothers and the Politics of Inclusive Schooling, Peter Lang, Nowy Jork 2000.
• Kubicki P., Przemiany ojcostwa we współczesnej Polsce, [w:] M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.
• Lalak D., Macierzyństwo a zmiana społeczna, [w:] J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2012.
• Leszkowicz-Baczyńska Ż., Rodzina w klasie średniej w zmieniającej się rzeczywistości (na przykładzie kategorii przedsiębiorców), [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Marzec H., Sytuacja dziecka w rodzinie o wysokim statusie ekonomicznym, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Music J.S., Young, Poor and Pregnant. The Psychology of Teenage Motherhood, Yale University, Yale 1993.
• Nowak B.M., Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Ogryzko-Wiewiórkowska M., Rodzina polska u progu nowego wieku, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Olszewska E., Środowisko rodzinne młodych mężczyzn popełniających przestępstwa, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2012.
• Pielka H., Edukacja dzieci do pracy w rodzinie miejskiej, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Pillow W.S., Unfit Subjects. Educational Policy and the Teen Mother, Routledge Falmer, Nowy Jork 2004.
• Roter A., Proces socjalizacji dzieci w warunkach ubóstwa społecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
• Sakowicz T., Dysfunkcjonalność rodziny a resocjalizacja. Wybrane teksty z socjologii rodziny i resocjalizacji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.
• Sikorska M., Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko: o nowym układzie sił w polskich rodzinach, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Nomos, Kraków 2002.
• Stojecka-Zuber R., Róg A., Rodziny problemowe i możliwość ich wspomagania, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, Tarnobrzeg 2007.
• Strzelecki Z., Błędowski P., Gałązka A., Nowak L., Kowalska I., Kurkiewicz J., Kuropka I., Napierała J., Potrykowska A., Sobczak I., Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011–2012, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2012.
• Szczepański M.S., Ślęzak-Tazbir W., Między lękiem a podziwem: getta społeczne w starym regionie przemysłowym, [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa 2007.
• Szlendak T., O naskórkowej (lub kosmetycznej) przemianie męskości, [w:] M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.
• Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Szlendak T., Zaniedbana piaskownica. Style wychowania małych dzieci a problem nierówności szans edukacyjnych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003.
• Szukalski P., Nastoletnie macierzyństwo w Polsce – ujęcie regionalne, „Praca Socjalna”, numer specjalny, lipiec – sierpień 2010.
• Tyszka Z., Rodzina we współczesnym świecie, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2002.
• Tyszka Z., Stan i przeobrażenia rodzin polskich na przełomie wieków XX i XXI. Niedawna przeszłość i teraźniejszość, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• UNICEF, A league table of teenage births in rich nations, Innocenti Report Card No. 3. Innocenti Research Centre, Florencja 2001.
• Urbańska S., Naturalna troska o ciało i morlaność versus profesjonalna produkcja osobowości.
• Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku, [w:] R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
• Ustawa z dn. 7 stycznia 1993 r. o ochronie planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz. U. Nr 17, poz. 78 z póź. zm.
• Wachowiak A., Frątczak J., Modele życia rodzinnego przedstawicieli klas średnich, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Enklawy biedy – mechanizm powstawania i trwania, „Praca Socjalna”, numer specjalny lipiec – sierpień 2010.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Krzyszkowski J., Przemiany składu rodziny oraz wzorców dzietności i wzorców zatrudnienia w Polsce na tle Unii Europejskiej, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Od badań nad biedą do badań nad procesem dziedziczenia biedy – łódzka szkoła badań nad biedą i pomocą społeczną i jej rezultaty, „Praca Socjalna”, numer specjalny lipiec – sierpień 2010.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Rodzina w procesie zmian, [w:] W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
• Warzywoda-Kruszyńska W., Wielkomiejska bieda, [w:] H.E. Kubiak (red.), Polska bieda w świetle Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2012.
• Wiggins M., Oakley A., Sawtell M., Austerberry H., Clemens F., Elbourne D., Teenage Parenthood and Social Exclusion: a multi-method study. Summary report of findings, Social Science Research Unit Report, Institute of Education, Londyn 2005.
• Żurek A., Wzory, na których opiera się życie rodzinne rodzin miejskich, [w:] Z. Tyszka (red.), Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.

Identifiers

ISSN

2082-9019

ISSN

2300-5866

ISBN

978-83-62618-16-3