Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2018 | 40 | 215-243

Article title

Uwarunkowania i przebieg epidemii cholery w guberni mohylewskiej w 1848 roku

Authors

Content

Title variants

EN
Conditions and Course of the Cholera Epidemic in Mogilev Governorate, 1848

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Do czasów obecnych miało miejsce sześć pandemii cholery, z których druga była jedną z najsilniejszych. Najbardziej tragicznie w historii wielu krajów zaznaczył się rok 1848, zwłaszcza Rosji, przez tereny której przeszła najsilniejsza epidemia. Z północno-zachodnich guberni Imperium największe straty w ludziach poniosła gubernia mohylewska, w której w ciągu sześciu miesięcy zachorowało ponad 48 tys. Ludzi (31,4% z nich zmarło). Epidemia wybuchła w powiecie orszańskim w dniu 29 maja, obejmując kolejno pozostałe powiaty i trwała w guberni do 29 listopada 1848 roku. Biorąc pod uwagę współczynnik zapadalności, najwięcej przypadków zachorowań odnotowano w powiecie orszańskim (139,6 osób na 1000 mieszkańców) oraz siennieńskim (92 osoby na 1000). W powiecie orszańskim największy był również współczynnik umieralności (40,3 osoby na 1000), zaś największa śmiertelność wystąpiła w powiecie mohylewskim, w którym zmarła ponad połowa (51,4%) wszystkich chorych. Przyczyną tak wielkich strat były między innymi warunki geofizyczne guberni, ale również społeczno-cywilizacyjne. Panujący wówczas głód, niedożywienie, a w konsekwencji osłabienie organizmów sprzyjały wysokiej zapadalności na cholerę, a brak wystarczającej znajomości choroby przez lekarzy skutkował wysoką śmiertelnością.
EN
There have been six cholera pandemics to date, the second of of which was the biggest. The year 1848, when the worst epidemic swept through the land, proved to be the most deadly in the history of many countries, Russia in particular. Among the Northwestern Russian governorates, it was that of Mogilev which suffered most and where, within six months, over 48,000 people fell sick, with 31.4% of them dying. The epidemic broke out in the district of Orsza on May 29, from where it spread into other districts and remained in the governorate until November 29, 1848. Taking the incidence rate into consideration, the highest number of infections was recorded in the districts of Orsza (139.6 people per 1,000 inhabitants) and Sienno (92 people per 1,000). The mortality rate was also the highest in the district of Orsza (40.3 people per 1,000), whereas the highest mortality rate occurred in the district of Mogilev, where over a half of those infected died (51.4%). The reasons for such huge losses included the geophysical conditions in the governorate and also social and civilizational determinants. Famine, malnutrition and weakened bodies favored the high incidence rate of cholera which, together with the inadequate knowledge doctors had of it, resulted in high mortality.

Year

Volume

40

Pages

215-243

Physical description

Contributors

author
  • Uniwersytet Gdański, Wydział Historyczny

References

  • Bakevičiūtė, Regina. Cholera. Vilnius: Leidykla „Mintis”, 1973. Becker, Elisa M. Medicine, Law and the State in Imperial Russia. Budapest–New York: Central European University Press, 2011.
  • Carmichael, Ann G. „Cholera: zaraza pandemiczna”. W: Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, red. Kenneth F. Kiple. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2002.
  • Dorobek, Franciszek, „Epidemia cholery w Królestwie Polskim i guberni połockiej w 1848 r.”. Notatki Płockie 24 (1979): 25–36.
  • Global Epidemics and Impact of Cholera. Dostęp: 31.08.2018. www.who.int/topics/cholera. Hamlin, Christopher. Cholera. The Biography. New York: Oxford University Press, 2009.
  • Howard-Jones, Norman. The Scientific Background of the International Sanitary Conferences 1851–1938. Genewa: WHO, 1975. Dostęp: 27.01.2019. http://whqlibdoc.who. int/publications/1975/14549_eng.pdf.
  • Janicka, Iwona. „Kwestia pochówku zmarłych na cholerę w północno-zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego w XIX wieku”. W: Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Materiały z konferencji naukowej, red. Edmund Kizik, 212–223. Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, 2012.
  • Jastrzębowski, Zbigniew. „Polska statystyka medyczna a badania nad zdrowotnością społeczeństwa polskiego w XIX wieku”. Medycyna Nowożytna 3 (1996), 1–2: 115–125.
  • Kizik, Edmund, „Brudna woda, polscy flisacy? Epidemia cholery w Gdańsku w 1831 r.”. Documenta Pragensia 24 (2005): 161–175.
  • Kotar, S.L., Gessler, J.E. Cholera. A Worldwide History. Jefferson, NC: McFarland & Company, 2014.
  • McGrew, Roderick E. Russia and the Cholera 1823–1832. Madison–Milwaukee: University of Wisconsin, 1965.
  • Mierniki statystyczne częstości występowania chorób. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krapkowicach. Dostęp 22.01.2019. https://pssekrapkowice.pis.gov. pl/?dep=216.
  • Olkowski, Zbigniew. „Epidemia cholery azjatyckiej w Prusach Wschodnich w latach 1831–1832”. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4 (1968): 531–572.
  • Ranger, Terence, Paul Slac, red. Epidemics and Ideas. Essays on the Historical Perception of Pestilence. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
  • Szeszeni-Dąbrowskia, Neonila, red. tłum. Podstawy epidemiologii. Podręcznik dla słuchaczy studiów przed- i podyplomowych oraz słuchaczy Szkoły Zdrowia Publicznego. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera, 1996. [Oryg. R. Bonita, R. Beaglehole, T. Kjellström. Basic Epidemiology. Geneva: WHO, 1993]. Dostęp 13.08.2018. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43541/8386052716_pol.pdf;jsessionid=C2D7EA7E24616B4B66D0FFFCF76C025B?sequence=8.
  • Siudikas, Vytautas. Choleros epidemijos Lietuvoje 1831–1921 matais. Daktaro disertacjios santrauka. Kaunas: Kauno medicinos akademijos Lietuvos medicinos ir farmacijos istorijos muziejuje, 1998.
  • „Słowniczek terminów epidemiologicznych”. Przegląd Epidemiologiczny. Dostęp: 22.01.2019. http://www.przeglepidemiol.pzh.gov.pl/slowniczek-terminow-epidemiologicznych.
  • Szarszewski, Adam. „Epidemie cholery w Gdańsku w XIX wieku”. W: Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Materiały z konferencji naukowej, red. Edmund Kizik, 195–221. Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, 2012.
  • Szewczuk, Jan. Kronika klęsk elementarnych w Galicji w latach 1772–1848. Lwów: Kasa im. J. Mianowskiego – Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, 1939.
  • Topley, William, Graham Wilson. Principles of Bacteriology, Virology and Immunity. T. 3. London: Arnold, 1994.
  • Winkle, Stefan. Kulturgeschichte der Seuchen. Düsseldorf–Zürich: Komet, 1997.
  • Wnęk, Konrad. „Epidemia cholery w Krakowie w 1866 roku. Analiza demograficzna i przestrzenna”. Przeszłość Demograficzna Polski 37 (2015), nr 3: 93–117.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-2d0242a1-fcf8-4d3d-9f8b-b3f230c971d7
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.