Taksonomiczna ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych w Polsce w 2010 roku

• Authors: Agnieszka Kozera , Joanna Stanisławska

Title variants

EN

The Taxonomic Assessment of the Financial Situation of Households in Poland in 2010

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu była ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych w układzie grup spo-łeczno-ekonomicznych ludności oraz liczby osób w rodzinie w Polsce w 2010 roku. W pierwszym etapie badań analizie poddano kształtowanie się wartości cząstkowych mierników sytuacji finan-sowej gospodarstw domowych. W drugim etapie badań, przy użyciu klasycznej metody TOPSIS zbudowano miernik syntetyczny sytuacji finansowej badanych jednostek agregatowych (grup społeczno-ekonomicznych ludności o różnej liczebności). Na podstawie wartości miernika synte-tycznego dokonano uporządkowania liniowego badanych jednostek agregatowych ze względu na ich sytuację finansową. Podstawę informacyjną badań stanowiły niepublikowane dane jednostko-we, pochodzące z badań Budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w 2010 roku. Przeprowadzona analiza, zarówno jedno, jak i wielowymiarowa dowiodła, że w stosunkowo najlepszej sytuacji finansowej w 2010 roku znalazły się jedno-, dwu-, trzy- i czteroosobowe go-spodarstwa pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek. W najgorszej sytuacji finansowej znalazły się dwu-, trzy-, cztero-, pięcio-, sześcioosobowe i większe gospodarstwa rencistów, o czym świadczyły przede wszystkim najniższe dochody rozporządzalne przypadające na osobę i najwyższy udział wydatków na żywność w ich budżetach. Grupy tych gospo-darstw domowych zajęły najniższe pozycje w utworzonym na podstawie wartości miernika synte-tycznego rankingu. Wśród gospodarstw domowych rolników najsłabszą sytuacją materialną cha-rakteryzowały się gospodarstwa najmniejsze, czyli jednoosobowe, w pozostałych grupach spo-łeczno-ekonomicznych ludności były to natomiast gospodarstwa największe (wieloosobowe).

EN

The purpose of the article was to assess the financial situation of households in the socio-economic groups system of population and the number of people in the family in Poland in 2010. The first part of the study presents a selection of variables describing the financial situation of households. In the second part, the values of those indexes and the classic TOPSIS method were used to build a synthetic measure of the financial situation of the aggregate units under investiga-tion (socio-economic groups of population of various sizes). The synthetic measure value was used as the basis for linear ordering of the aggregate units under investigation according to their finan-cial situation. The analysis was based on unpublished individual data from studies of household budgets, conducted by the Central Statistical Office in 2010. Both the one- and multidimensional analyses proved that in 2010 non-workmen’s and self-employed people’s households with one, two, three or four people were in relatively the best fi-nancial situation. Disability pensioners’ households with two, three, four, five, six or more people were in the worst financial situation. Above all, this fact was proved by their lowest disposable income per head and the highest share of expenditures on food in their budgets. These groups of households occupied the lowest positions in ranking, established on the basis of synthetic measure. Among the households of farmers, the weakest financial situation characterized by the smallest farms, i.e. single-personal households, while in other socio-economic groups of the population, it characterized by the largest households (multi-personal).

Keywords

PL

sytuacja finansowa,; gospodarstwa domowe; miernik syntetyczny; metoda TOPSIS

EN

financial situation; households; synthetic measure; TOPSIS method

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2014
• Issue: 38
• Pages: 136-151

Contributors

author

Agnieszka Kozera

• Katedra Finansów i Rachunkowości Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

author

Joanna Stanisławska

• Katedra Finansów i Rachunkowości Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

References

• Beneficjenci pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych, 2011, US w Krakowie, Kraków.
• Budżety gospodarstw domowych w 2010 roku, 2011, GUS, Warszawa.
• Bywalec Cz., 2009, Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, PWE, Warszawa.
• Gulbicka B., Kwasek M., 2000, Zróżnicowanie spożycia żywności w Polsce w świetle wyników badań budżetów gospodarstw domowych, IERiGŻ, Warszawa.
• Janoś-Kresło M., 2011, Zmiany konsumpcji gospodarstw domowych w czasie kryzysu [w:] Jak żyć w kryzysie? Zachowania polskich konsumentów, red. M. Bombol, SGH, Warszawa.
• Kramer J., 1997, Konsumpcja w gospodarce rynkowej, PWE, Warszawa.
• Kurowski P., 2001, Koszyki minimum socjalnego i minimum egzystencji – dotychczasowe podejścia, IPiSS, www.ipiss.com.pl/opracowania_min.html (dostęp 20.06.2012).
• Kusińska A., Olejniczuk-Merta A., 2008, Konsumpcja w Polsce 2000–2007, IBRKiK, Warszawa.
• Kwasek M., 2002, Poziom życia rolników w ostatniej dekadzie XX wieku, IERiGŻ, War-szawa.
• Metodologia badania budżetów gospodarstw domowych, 2011, GUS, Departament Wa-runków Życia, Warszawa.
• Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., 2008, System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Poczta W., Michota-Katulska E., 2007, Zmiany poziomu konsumpcji w gospodarstwach domowych rolników w warunkach gospodarki rynkowej, AR w Poznaniu, Poznań.
• Pomoc społeczna – infrastruktura, beneficjenci, świadczenia w 2010 roku, 2012, GUS, Warszawa.
• Roeske-Słomka I., 2004, Sytuacja finansowa gospodarstw domowych, „Wiadomości Statystyczne” nr 7, GUS, Warszawa.
• Rudnicki L., 2000, Zachowania konsumentów na rynku, PWE, Warszawa.
• Rusnak Z., 2004, Dobrobyt ekonomiczny gospodarstw domowych [w:] W. Ostasiewicz, Ocena i analiza jakości życia, AE im. Oskara Langego, Wrocław.
• Stanisławska J., Majchrzak A., 2008, Financial standing of Polish households in 2006 in terms of satisfying main categories of needs, “JARD”, nr 3 (9), UP Poznań, Poznań.
• Strzelecka A., 2012, Zmiany w strukturze nadwyżek finansowych rolników indywidual-nych w Polsce lokowanych w bankach w latach 2000–2010, EiOGŻ nr 82, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Warszawa.
• Wysocki F., 2010, Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rol-nictwa i obszarów wiejskich, UP Poznań, Poznań.
• Żelazna K., Kowalczuk I., Mikuta B., 2002, Ekonomika konsumpcji – elementy teorii, SGGW, Warszawa.