EUCLIDES DA CUNHA: BRAZYLIJSKI METYSAŻ, CYWILIZACJA I BARBARZYŃSTWO

• Authors: Mariusz Malinowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pod koniec XIX wieku kwestia rasowa nie budziła w Brazylii większych kontrowersji. Często spotykany w literaturze pięknej wizerunek Indianina był jedynie dowodem twórczej wrażliwości na znaczenie lokalnego folkloru, a stan ówczesnych nauk nie dawał żadnych podstaw do zakwestionowania wyższości rasy białej nad wszystkimi pozostałymi. Ideologię wybielenia społeczeństwa1 przyjmowano jako mądry sposób na przyspieszenie narodowego rozwoju. Uwolnionych mocą abolicji z 1888 roku czarnych niewolników w ogóle nie dostrzegano. Prymitywni mieszkańcy interioru byli dla elit synonimem wstydliwego zacofania. Dopiero opublikowana w 1902 roku książka Os sertões Euclidesa da Cunhi stała się punktem zwrotnym w dziejach interpretacji etnicznego rodowodu Brazylijczyków i jednocześnie śmiałą konceptualną alternatywą dla powszechnego rozumienia sensu i docelowej formy brazylijskiej cywilizacji. Opisana na jej kartach wojna w Canudos niczym w soczewce skupiała wszystkie brazylijskie sprzeczności i paradoksy. A samego autora z czasem uznano za prekursora nowego „gatunku” w narodowej literaturze: eseju o interpretacji Brazylii.

Keywords

PL

Brazylia; tożsamość; myśl filozoficzna; da Cunha

• Publisher: Uniwersytet Warszawski
• Journal: Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
• Year: 2011
• Volume: 19
• Issue: 2(72)
• Pages: 8-22

Contributors

author

Mariusz Malinowski

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bello, José Maria (1959), História da República, São Paulo, Campanhia Editora Nacional.
• Benevides, Mário Henrique Castro (2008) „Um comceito de Civilização – Escritos de Euclides da Cunha” w: Revista Espaço Académico, nr 84, maio 2008(http://www.espacoacademico.com.br/084/84benevides.pdf, maj 2008).
• Botelho, André (2004), „Crime e expiação: a recepção de Os sertões de Euclides da Cunha” w: Revista Brasileira de Ciencias Sociais, São Paulo, vol. 19, nr 54.
• Campos, Flávio de, Dolhnikoff, Miriam, (2001), História do Brasil, Brasília, Fundação Alexandre de Gusmão.
• Cunha, Euclides da A margem da história, Ministério da Cultura, Fundação Biblioteca Nacional, www.bndigital.bn.br.
• Cunha, Euclides da (2000), Os Sertões, Rio de Janeiro,Editora Nova Aguilar S.A., (seria Intérpretes do Brasil,red. Silviano Santiago, tom I, ss. 195-608).
• Cury, Maria Zilda Ferreira (2004), „Os sertões, de Euclides da Cunha: Espaços” w: Luzo-Brazilian Review, University of Wisconsin System, nr 41:1.
• Fortes, Herbert Parentes (1990), Euclides, o estilizador de nossa história, Edições GRD, São Paulo.
• Galvão, Walnice Nogueira (1999), „Euclides da Cunha. ‘Os sertões’” w: Introdução ao Brasil. Um banquete no trópico, red. Lourenço Dantas Mota, Editora Senac, São Paulo, tom I.
• Kula, Marcin (1987), Historia Brazylii, Wrocław-Warszawa, Ossolineum.
• Leite, Dante Moreira (1969), O caráter nacional brasileiro. História de uma Ideologia, Livraria Pioneira Editora, São Paulo.
• Lima, Nísia Trindade (2009), „Euclides da Cunha: o Brasil como sertão” w: Um enigma chamado Brasil. 29 intérpretes e um pais, red. André Botelho, Lilia Moritz Schwarcz, Compahnia das Letras, São Paulo.
• Lopez, Adriana, Mota, Carlos Guilherme (2008), História do Brasil. Uma interpretação, Editora Senac, São Paulo.
• Maia, João Marcelo Ehlert (2006), A ‘Russia americana’: a terra no pensamento social brasileiro, praca doktorska, IUPERJ, Rio de Janeiro.
• Marcondes, Marleine Paula; Toledo, Ferreira de „Cultura e Comunicações em cena: ‘Os sertões’ de Euclides da Cunha e de José Celso Martinez Corrêa” (www.intercom.org.br).
• Nogueira, Ataliba (1978), Antônio Conselheiro e Canudos: revisão histórica, Companhia Editora Nacional, São Paulo.
• Ribeiro, João (1957), História do Brasil. Curso superior, Livraria São José, Rio de Janeiro.