Księgi ogłoszeń dyrekcji jako źródło do dziejów dnia powszedniego w galicyjskiej szkole średniej na początku XX wieku

• Authors: Pudłocki Tomasz

Title variants

EN

Headmaster’s announcement books as a source of the history of everydayness in the Galician middle school at the beginning of the 20th century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor omawia przydatność ksiąg ogłoszeń dyrekcji jako źródła do dziejów dnia powszedniego w galicyjskiej szkole średniej na początku XX wieku. To typy źródeł do tej pory będące poza zainteresowaniem historyków oświaty i wychowania. Pozwalają one odtworzyć wiele ulotnych elementów szkolnej rzeczywistości, na tyle trywialnych i zwyczajnych, że nie znajdują one odzwierciedlenia w innych źródłach. Wykorzystując księgi zachowane z gimnazjów Lwowa, Sambora i Stanisławowa autor stara się udowodnić tezę o przydatności tych źródeł, równocześnie charakteryzując je pod względem zewnętrznym i wewnętrznym.

EN

The author discusses the usefulness of the headmaster’s announcement books as a source of the history of everydayness in a Galician middle school at the beginning of the 20th century. These types of sources so far have been beyond the scope of interest for historians of education. They allow the recreation of many fleeting elements of school reality, so trivial and common that they were not reflected in other sources. The author uses books preserved from middles schools in Lviv, Sambor and Stanisławów in order to prove that the thesis that such sources can be useful, at the same time offering their description.

Keywords

PL

księgi ogłoszeń dyrekcji; gimnazjum; Galicja; powszedniość; Sambor; Lwów; Stanisławów

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2018
• Issue: 4: "Codzienność w Galicji"
• Pages: 123-139

Dates

printed

2019-03-01

Contributors

author

Pudłocki Tomasz

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Державний архів Івано-Франківської області (DAIFO) – fond 292 I Stanisławowskie Ogólnokształcące Gimnazjum, miasto Stanisławów, op. 1, sprawa 166.
• Державний архів Львівської області м. Львів (DALO) – fond 81 Gimnazjum dominikanów we Lwowie; II Państwowe Gimnazjum we Lwowie; Państwowe Gimnazjum im. K. Szajnochy we Lwowie (1818–1939), op. 1, spr. 855.
• Державний архів Львівської області м. Львів (DALO) – fond 1262 Zakłady nauczania lwowskiego okręgu szkolnego, opis 58 Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza w Samborze (1839–1939), spr. 260.
• Jahresbercht des k.k. zweiten Obergumnasiums in Lemberg veröffentlicht am Schlusse des Schuljahres 1906, Lemberg 1906.
• Sprawozdanie Dyrekcji c.k. III Gimnazjum im. cesarza Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1905, Lwów 1905.
• Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum im. Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1905, Sambor 1905.
• Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazjum z wykładowym językiem polskim w Stanisławowie za rok szkolny 1905/06, Stanisławów 1906.
• Sprawozdanie Dyrekcji I Gimnazjum Państwowego im. Mieczysława Romanowskiego w Stanisławowie za rok szkolny 1925/26, Stanisławów 1926, s. 5.
• Bogucka M., Życie codzienne – spory wokół profilu badań definicji, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1996, z. 3, s. 247–253.
• Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa 1998.
• Frycie S., Sprawozdania szkolne polskich gimnazjów w Galicji [w:] Z tradycji kulturalnych Rzeszowa i Rzeszowszczyzny. Księga Pamiątkowa dla uczczenia X-lecia Rzeszowskiego Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, red. S. Frycie, S. Reczek, Rzeszów 1966, s. 271–284.
• Gajek-Toczek M., Dzieje V Gimnazjum Państwowego we Lwowie – wydarzenia, fakty, sylwetki uczniów i nauczycieli, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, t. 14, nr 2 [19], s. 212–224.
• Gajek-Toczek M., Męskie gimnazja państwowe we Lwowie w latach 1772–1914, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2010, t. 13, nr 40, s. 349–358.
• Galek C., Szkoła i nauczyciel w II połowie XIX wieku na północno-wschodnich terenach Monarchii Austro-Węgierskiej w polskiej literaturze pamiętnikarskiej i beletrystycznej, Zamość 2012.
• Grabowska-Pieńkosz D., Zapisani w pamięci. Nauczyciele zaboru austriackiego w literaturze pamiętnikarskiej, Toruń 2016.
• Horbowski A., Sprawozdania szkolne gimnazjów galicyjskich [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 3: Nauka i oświata, red. A. Meissner, J. Wyrozumski, Rzeszów 1995, s. 211–219.
• Jagusztyn A., Źródła drukowane do dziejów szkolnictwa w Galicji w wybranych bibliotekach i archiwach Polski południowo-wschodniej [w:] Z dziejów oświaty w Galicji, red. A. Meissner, Rzeszów 1989, s. 297–310.
• Łapot M., Szkolnictwo żydowskie we Lwowie 1772–1939, Częstochowa 2016.
• Łuczyńska B., Bostel Ferdynand (1860–1935) [w:] Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. A. Meissner, W. Szulakiewicz, Toruń 2008, s. 120–122.
• Meissner A., Zofia Strzałkowska (1861–1923) – działaczka niepodległościowa i organizatorka szkolnictwa żeńskiego we Lwowie [w:] Człowiek, idea, dzieło. Prace dedykowane Profesor Stefanii Walasek, red. B. Jędrychowska, Wrocław 2013, s. 105–120.
• Moklak J., Hałyczyna contra Galicja. Ukraińskie szkolnictwo średnie i wyższe w debatach Sejmu Krajowego galicyjskiego 1907–1914, Kraków 2013.
• Pudłocki T., Blask szarości… Życie codzienne w I Państwowym Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu w latach 1918–1939, Przemyśl 2004.
• Pudłocki T., Czy na pewno starzy? Obraz profesorów i nauczycieli szkół średnich Galicji z drugiej połowy XIX wieku i początku XX stulecia w oczach ich uczniów [w:] Ludzie starzy w rodzinie i społeczeństwie na ziemiach polskich od XVIII do XX wieku (na tle porównawczym), t. II: Aspekty społeczno-kulturowe, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2015, s. 325–337.
• Pudłocki T., Dzienniki i tygodniki jako źródło badań nad oświatą. W poszukiwaniu alternatywnychspojrzeń na szkolnictwo średnie Galicji w dobie autonomii [w:] Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą XIX i początków XX wieku, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2013, s. 57–63.
• Pudłocki T., Gimnazjum im. Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze w okresie dyrektury Józefa Szafrana (1904–1914) [w:] Galicja – mozaika nie tylko narodowa, t. IV, red. U. Jakubowska, Warszawa 2017, s. 95–124.
• Pudłocki T., „Grono nauczycielskie już nie jest tak zharmonizowane jak było dawniej” – środowisko profesorów dębickiego gimnazjum przed I wojną światową [w:] Prowincja galicyjska wokół I wojny światowej. Konteksty, porównania, przykłady, red. T. Pudłocki, A.S. Więch, Przemyśl 2014, s. 9–21.
• Pudłocki T., Na rozstaju wzorców i pragnień – życie codzienne uczniów I gimnazjum w Przemyślu na początku XX wieku [w:] Virtuti et ingenio. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Julianowi Dybcowi, red. A. Banach, Kraków 2013, s. 431–447.
• Pudłocki T., Pozorna stabilizacja… Lwowskie szkoły średnie na drodze do wznowienia nauki latem i jesienią 1915 roku [w:] Galicja. Studia z dziejów społeczno-gospodarczych, red. M. Baczkowski, T. Kargol, Kraków 2017, s. 229–250.
• Pudłocki T., Rola religii w życiu codziennym społeczeństw gimnazjalnych na przykładzie szkół średnich Przemyśla w latach 1867–1939 [w:] Карпати: людина, етнос, цивілізація, Вип. 3, Івано-Франківськ 2011, s. 59–68.
• Pudłocki T., Stan i potrzeby badań nad dziejami I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, „Rocznik Przemyski” 2004, t. 40, z. 4: Historia, s. 65–84.
• Rędziński K., Szkolnictwo galicyjskie na uchodźstwie wojennym (1914–1918), Częstochowa 2008.
• Sanojca K., Działalność pedagogiczna właścicieli lwowskich prywatnych szkół męskich – Jana Niemca i Mieczysława Kistryna [w:] Wokół problemów edukacji... Księga pamiątkowa dedykowana Pani profesor Grażynie Pańko z okazji 40-lecia Zakładu Dydaktyki Historii i Wiedzy o Społeczeństwie w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, red. J. Wojdon, B. Techmańska, Wrocław 2012, s. 61–72.
• Sanojca K., Kobiety jako organizatorki prywatnego szkolnictwa we Lwowie. Z dziejów jednej szkoły [w:] Edukacja – Kultura – Społeczeństwo, red. G. Pańko, M. Skotnicka-Palka, B. Techmańska, t. 1: Edukacja, Wrocław 2013, s. 181–186.
• Sanojca K., Od zmierzchu monarchii austriackiej do narodzin Rzeczypospolitej – życie codzienne polskiej szkoły średniej w Galicji u progu niepodległości (1914–1918) [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. K. Jakubiak, T. Maliszewski, Kraków 2010, s. 355–365.
• Sanojca K., Właściciele prywatnych szkół średnich we Lwowie (1895–1939) [w:] Львів: міст – суспільство – культура. Збірник наукових праць, tом 8, частина 2: Культура, освіта, наука, церква, ред. О. Аркуша, О. Вінниченко, М. Мудрый, „Вісник Львівського університету. Серія історична. Спеціальний випуск”, Львів 2012, s. 368–377.
• Siudut G., Cesarsko-królewskie gimnazja państwowe miasta Lwowa na drodze transformacji w gimnazja państwowe Polski Niepodległej 1914–1922, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2013, t. 63, s. 187–211.
• Stinia M., Od właścicieli szkoły do bohaterki skandalu, czyli lwowska działalność Fanny Ditner, „Rocznik Przemyski” 2017, t. 53, z. 1 (20), s. 49–60.
• Stinia M., Początki działalności prywatnego gimnazjum męskiego w Jaworowie w sprawozdaniachpowizytacyjnych krajowego inspektora szkół Rady Szkolnej Krajowej Franciszka Majchrowicza, „Rocznik Przemyski” 2014, t. 50, z. 3: Historia, s. 195–201.
• Stinia M., Rola i znaczenie średniego szkolnictwa prywatnego w Galicji 1867–1914 [w:] Historia wychowania. Misja i edukacja, seria: Galicja i jej dziedzictwo, t. 20, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Rzeszów 2008, s. 115–131.
• Stinia M., Rola społeczeństwa galicyjskiego jako organizatora średniego szkolnictwa prywatnego w okresie autonomii [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. K. Jakubiak, T. Maliszewski, Kraków 2010, s. 133–144.
• Thomas K., Sprawozdania gimnazjalne z Drohobycza jako źródło do badań wielokulturowości miasta galicyjskiego [w:] Galicja 1772–1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, red. A. Kawalec, W. Wierzbieniec, L. Zaszkilniak, t. 3, Rzeszów 2011, s. 65–73.
• Wodzińska I., „Czy gimnazjum realne jest dla kobiet konieczne?”. Przyczynek do historii Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie w latach 1910–1914 [w:] Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia, red. T. Pudłocki, K. Sierakowska, Warszawa 2013, s. 101–108.
• Ганусин O., „Наука й забава белася колегіально найбiльшiм порядку”: з історії побуту та дозвілля львівських гімназистiв кінця XIX – початку XX століття [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 9: Życie codzienne miasta. Studia z dziejów miasta, red. K. Karolczak, Ł.T. Sroka, Kraków 2014, s. 190–200.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2018.4.7