Gatunki inwazyjne w dolinie środkowej Warty

• Authors: Chmielecki Błażej , Kucharski Leszek

Title variants

EN

Invasive species in the middle part of the Warta valley

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Analizą objęto inwazyjne gatunki roślin w środkowym odcinku doliny Warty. Badania prowadzono metodą transektów. Stwierdzono 21 gatunków roślin inwazyjnych. Najliczniej notowano: przymiotno kanadyjskie Conyza canadensis, klon jesionolistny Acer negundo, uczep amerykański Bidens frondosa, nawłoć kanadyjską Solidago canadensis oraz moczarkę kanadyjską Elodea canadensis. Gatunki inwazyjne występowały w 12 typach siedlisk przyrodniczych. Najliczniej stwierdzano je w lasach łęgowych (związek Alno-Ulmion) i zbiorowiskach porośniętych roślinnością ruderalną (związek Sisymbrion officinalis). Dość licznie występowały również w zbiorowiskach murawowych ze związków Corynephorion canescentis i Vicio-Potentillion argenteae oraz w płatach roślinności terofitów letnich z rzędu Bidentetalia tripartiti. Conyza canadensis,Acer negundo i Bidens frondosa występowały w największej liczbie siedlisk. Najbogatsze w gatunki inwazyjne roślin były transekty położone w pobliżu Uniejowa. Analiza wyników badań pozwala ocenić florę badanego odcinka doliny Warty jako zmienioną w średnim stopniu w wyniku inwazji obcych gatunków roślin.

The analysis covers invasive species of plants in the middle part of the Warta Valley. The research was carried out using the transect method. 21 species of invasive plants have been identified, among which the most numerous were Conyza canadensis, Acer negundo, Bidens frondosa, Solidago canadensis and Elodea canadensis. Invasive species were found in 12 types of habitats, but mostly in marshy woods (Almo-Ulmion relationship) and in biotopes with ruderal vegetation (Sisymbrion officinalis relationship). Invasive plants were the most numerous in the transects in the vicinity of Uniejów. Analysis of the research findings indicates that the flora of the examined part of the Warta valley has been changed to a moderate degree by invasion of non-native plant species.

Keywords

PL

gatunki inwazyjne; siedlisko przyrodnicze; dolina Warty

EN

invasive species; habitat; Warta valley

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2018
• Volume: 7
• Pages: 77-95

Contributors

author

Chmielecki Błażej

author

Kucharski Leszek

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Zakład Ochrony Przyrody

References

• Anioł-Kwiatkowska J., Moczarka kanadyjska Elodea canadensis, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Burkart M., River corridor plants (Stromtalplanzen) in Central European lowland: a review of a poorly understood plant distribution pattern, „Global Ecology and Biogeography” 2001, nr 10, s. 449–468.
• Chmura D. 2009, Inwazyjne gatunki drzew mokradeł Polski – klon jesionolistny Acer negundo i jesion pensylwański Fraxinus pennsylvanica, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Cronk Q.C.B., Fuller J.L., Plant invaders. The threat to natural ecosystems, Earthscan Publications Ltd, London and Sterling 2001.
• Daehler C.C., Carino D.A., Predicting invasive plants: prospectus for a general screening system based on current regional models, „Biological Invasions” 2000, nr 2, s. 92–103.
• Dajdok Z., Pawlaczyk P. (red.), Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Dajdok Z., Tokarska-Guzik B., Doliny rzeczne i wody stojące jako siedliska gatunków inwazyjnych, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Dzieduszyńska D., Kittel P., Basen uniejowski – historia i stan badań paleogeograficznych w Uniwersytecie Łódzkim, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 189–203.
• Faliński J.B., Antropogeniczna roślinność Puszczy Białowieskiej jako wynik synantropizacji naturalnego kompleksu leśnego, „Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego” 1966, nr 13, s. 266.
• Genovesi P., Shine C., European strategy on invasive alien species, „Nature and Environment” 2004, nr 137, Council of Europe Publishing, s. 1–68.
• Hao J.H., Qiang S., Liu Q.Q., Cao F., Reproductive traits associated with invasiveness in Conyza sumatrensis, „Journal of Systematics and Evolution” 2009, nr 47, s. 245–254.
• Hulme P.E., Biological invasions in Europe: drivers, pressures, states, impacts and responses, [w:] Biodiversity Under Threat, red. R. Hester, R.M. Harrison, Issues in Environmental Science and Technology 2007, nr 25, s. 56–80.
• Jones C.C., Acker S.A., Halpern C.B., Combining local- and large-scale models to predict the distributions of invasive plant species, „Ecological Applications” 2010, nr 20(2), s. 311–326.
• Karlsson L.M., Milberg P., Comparing after ripening response and germination requirements of Conyza canadensis and C. bonariensis (Asteracae) through logistics functions, „Weed Research” 2007, nr 47, s. 433–441.
• Koba J., Alien and invasive plant species in plant communities of floodplain forests of the Małopolska Upland, „Annales UMCS, sec. C” 2014, nr 69(2), s. 19–28.
• Kobojek E., Krajobraz kulturowy doliny Warty w okolicach Uniejowa, „Biuletyn Uniejowski” 2016, t. 5, s. 175–191.
• Kobojek E., Położenie fizycznogeograficzne miasta i gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 9–22.
• Kołaczkowska E., Obce inwazyjne gatunki roślin w krajobrazie dolin Świdra i Rządzy, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2010, nr 13, s. 152–163.
• Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Kopeć D., Kucharski L., Zając I., Flora, [w:] Pradolina Bzury-Neru. Monografia przyrodnicza obszaru Natura 2000, red. L. Kucharski, D. Kopeć, Towarzystwo Przyrodników Ziemi Łódzkiej, Łódź 2014.
• Krebs J.Ch., Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Krzysztofiak L., Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na Suwalszczyźnie, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Kucharski L., Barcka A., Chmielecki B., Flora starorzeczy w dolinie Warty – stan, zagrożenia i możliwości ochrony, „Biuletyn Uniejowski” 2013, t. 2, s. 23–38.
• Mack R.N., Simberloff D.S., Lonsdale W.M., Evans H., Clout M., Bazzaz F.A., Biotic invasions: Causes, epidemiology, global consequences, and control, „Ecological Applications” 2000, nr 10, s. 689–710.
• Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2002.
• Mooney H.A., Hoobs R.J. (red.), Invasive species in a changing world. A project of SCOPE, The Scientific Committee on Problems of the Environment. Island Press, Washington, D.C.–Covelo, California, 2000.
• Najbereg K., Solarz W., Gatunki obce. Przyczyny inwazyjnych zachowań i metody zwalczania, „Kosmos” 2016, nr 65(1), s. 81–91.
• Nowak A., Kącki Z., Gatunki z rodzaju nawłoć Solidago spp, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Obidziński A., Kołaczkowska E., Otręba A. (red.), Metody zwalczania obcych gatunków roślin występujących na terenach Puszczy Kampinoskiej, Kampinoski Park Narodowy, Izabelin 2016.
• Otręba A., Michalska-Hejduk D. (red.), Inwazyjne gatunki roślin w Kampinoskim Parku Narodowym i w jego sąsiedztwie, Kampinoski Park Narodowy, Izabelin 2014.
• Petera-Zganiacz J., Forysiak J., Historia rozwoju doliny Warty w basenie uniejowskim, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 23–41.
• Pyšek P., Richardson D,M., Rejmánek M., Webster G.L., Williamson M., Kirschner J., Alien plants in checklists and flores: towards better communication between taxonomists and ecologists, „Taxon” 2004, nr 53(1), s. 131–143.
• Richardson D.M., Pyšek P., Rejmánek M., Barbour M.G., Panetta F.D., West C.J., Naturalization and invasion of alien plant: concepts and definitions, „Diversity and Distributions” 2000, nr 6, s. 93–107.
• Sala O.E., Chapin III F.S., Armesto J.J., Berlow E., Bloomfield J., Dirzo R., Huber-Sanwald E., Huenneke L.F., Jackson R.B., Kinzig A., Leemans R., Lodge D.M., Mooney H.A., Oesterheld M., Poff N.L., Sykes M.T., Walker B.H., Walker M., Wall D.H., Global biodiversity scenarios for the year 2100, „Science” 2000, nr 287 issue 5459, s. 1770–1774.
• Solarz W., Przyczyny i skutki inwazji biologicznych na świecie i w Polsce, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie” 2012, nr 33(4), s. 9–14.
• Thiele J., Otte A., Invasion patterns of Heracleum mantegazzianum in Germany on the regional and landscape scales, „Journal for Nature Conservation” 2008, nr 16(2), s. 61–71.
• Thuiller W., Albert C., Araújo M.B., Berrv P.M., Guisan A., Hickler T., Midgley G.F., Paterson J., Schurr F.M., Sykes M.T., Zimmermann N.E., Predicting global change impacts on plant species’ distributions: Future challenges, „Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics” 2008, nr 9(3–4), s. 137–152.
• Tokarska-Guzik B., The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
• Tokarska-Guzik B, Koszela K., Program zwalczania inwazyjnych gatunków z rodzaju rdestowiec Reynoutria (Fallopia) na obszarze ostoi siedliskowej Natura 2000 „Graniczny Meander Odry”, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk,Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C., Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2014.
• Tomiałojć L. (red.), Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski, Komitet Ochrony Przyrody, Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, Kraków 1993.
• Urbisz A., Urbisz A., Błażyca B., Tokarska-Guzik B., Uczep amerykański Bidens frondosa, [w:] Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, red. Z. Dajdok, P. Pawlaczyk, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin 2009.
• Wróbel D., Zróżnicowanie fitocenotyczne wybranych gatunków inwazyjnych w dolinach rzecznych Karpat i Kotliny Sandomierskiej, „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica” 2015, nr 22(1), s. 47–63.
• Zając M., Zając A. 2001. Success Factors enabling the penetration of Mountain areas by kenophytes: an example from the northern Polish Carpathians, [w:] Plant Invasions: Species Ecology and Ecosystem Management, red. G. Brundu, J. Brock, I Camara, L. Child, M. Wade, Backhuys Publishers, Leiden, 2001.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-8403.07.06