Konkurencyjność Polski w eksporcie usług biznesowych opartych na wiedzy (KIBS) w okresie członkostwa w Unii Europejskiej

• Authors: Wyszkowska-Kuna Joanna
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zbadanie konkurencyjności i specjalizacji Polski w eksporcie usług biznesowych opartych na wiedzy (ang. knowledge-intensive business services – KIBS) w latach 2004–2022. W badaniu wykorzystano metodę mapowania produktów w oparciu o wartości dwóch wskaźników: znormalizowany wskaźnik przewagi komparatywnej (NRCA) i wskaźnik bilansu handlowego (TBI). Wyniki przeprowadzonego badania wnoszą wkład do literatury przedmiotu poprzez: (1) zidentyfikowanie w polskim eksporcie „wiodących KIBS eksportowych” oraz KIBS, które mają potencjał do zdobycia przewagi komparatywnej; (2) zbadanie konkurencyjności i specjalizacji eksportowej w odniesieniu do wąskich kategorii KIBS dla całego okresu uczestnictwa Polski w jednolitym rynku europejskim; (3) porównanie konkurencyjności i specjalizacji eksportowej sektora KIBS w Polsce na rynku UE i na rynkach krajów trzecich. Wyniki badania empirycznego pokazują, iż niektóre branże KIBS w Polsce poprawiły swoją konkurencyjność w okresie członkostwa w UE, choć w większym stopniu dotyczy to eksportu do krajów spoza UE, niż z UE. Może wynikać to z silnej konkurencji na rynku UE oraz z faktu, że w handlu usługami, szczególnie w odniesieniu do KIBS dostarczanych online (np. usługi komputerowe), odległość nie odgrywa roli. Polska wykształciła specjalizację regionalną w eksporcie usług księgowych, a wskazują na to najwyższe wartości obydwu wskaźników dla tej kategorii, w porównaniu z innymi kategoriami KIBS w Polsce oraz w porównaniu z innymi krajami UE. Natomiast, „wiodącą branżą eksportową” z sektora KIBS w Polsce okazały się usługi komputerowe, ale tylko na rynkach krajów spoza UE. Niestety, mimo tendencji wzrostowych, znaczenie „wiodących KIBS eksportowych” w polskim eksporcie jest wciąż niewielkie, szczególnie na rynku UE. Dlatego konieczne jest podjęcie dalszych działań mających na celu wzmocnienie konkurencyjności sektora KIBS w Polsce, a kluczowe jest wsparcie dla inwestycji w kapitał ludzki, transformację cyfrową oraz B&R.

Keywords

PL

przewaga komparatywna; konkurencyjność; usługi biznesowe oparte na wiedzy; KIBS; eksport; Polska; Unia Europejska; jednolity rynek usług; członkostwo w UE

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2025
• Issue: 2(76)
• Pages: 101 - 121

Dates

published

2025

Contributors

author

Wyszkowska-Kuna Joanna

• University of Lodz

References

• ABSL (2023), Business services sector in Poland 2023, https://abslsummit.com/files/settings/ABSL-2023-EN.pdf (11.10.2023).
• ARNOLD Jens M., JAVORCIK Beata S., MATTOO Aaditya (2011), Does services liberalization benefit manufacturing firms?: Evidence from the Czech Republic, “Journal of International Economics”, vol. 85, issue 1.
• BALDWIN Richard, FREEMAN Rebecca (2022), Supply Chain Contagion and the Future of Globalisation, National Bureau Of Economic Research, Cambridge.
• BRODZICKI Tomasz (2024), Global Knowledge-Intensive Business Services Trade Flows. The Revealed Competitive Position of Europe and Central and Eastern Europe, „Quaestiones Geographicae”, vol. 43, issue 4. DOI: 10.14746/quageo-2024-0040
• RODRIGUEZ Mercedes, CAMACHO Jose A. (2008), Are KIBS more than intermediate inputs? An examination into their R&D diffuser role in Europe, “International Journal of Services Technology and Management”, vol. 10, no. 2/3/4. DOI: 10.1504/IJSTM.2008.022122
• CEGLOWSKI Janet (2017), Assessing Export Competitiveness Through the Lens of Value Added, “The World Economy”, vol. 40, issue 2. DOI: 10.1111/twec.12362
• DRAGHI Mario (2024), The future of European competitiveness, Part A: A competitiveness strategy for Europe, European Commission, September 2024. DOI: 10.2872/9356120
• DYREKTYWA 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym, Dz.U. UE L 376/36, 27.12.2006.
• DYREKTYWA 2018/957 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 28 czerwca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz.U. UE L 173, 09.07.2018.
• DYREKTYWA 2018/958 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 28 czerwca 2018 r. w sprawie analizy proporcjonalności przed przyjęciem nowych regulacji dotyczących zawodów, Dz.U. UE L 173, 09.07.2018.
• EDUCATION FIRST (2023), The EF English Proficiency Index, A Ranking of 113 Countries and Regions by English Skills, http://www.ef.com/epi (31.12.2023).
• EUROPEAN COMMISSION (2002), Report from the Commission to the Council and the European Parliament on the state of the internal market for services presented under the first stage of the Internal Market Strategy for Services, COM (2002) 441, Brussels, 30.07.2002.
• EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY (2016), Czy Komisja Europejska zapewniła skuteczne wdrożenie dyrektywy usługowej?, Sprawozdanie specjalne, nr 05, Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, https://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/sr16_05/sr_services_pl.pdf (30.12.2016).
• EUROSTAT (2014), International trade in services - historical data (2004-2013) (bop_its_det), DOI: 10.2908/bop_its_det
• EUROSTAT (2024), International trade in services (since 2010) (BPM6) (bop_its6_det), DOI: 10.2908/bop_its6_det
• FRANCOIS Joseph, WOERZ Julia (2008), Producer Services, Manufacturing Linkages, and Trade, “Journal of Industry, Competition and Trade”, vol. 8.
• GUERRIERI Paolo, MELICIANI Valentina (2005), Technology and International Competitiveness: The Interdependence Between Manufacturing and Producer Services, “Structural Change and Economic Dynamics”, vol. 16, no. 4.
• IMD (2023), World Talent Ranking 2023, World Competitiveness Center, https://www.imd.org/centers/wcc/world-competitiveness-center/rankings/world-talent-ranking/ (10.11.2024).
• IMF (2013), Sixth Edition of the IMF's Balance of Payments and International Investment Position Manual (BPM6), International Monetary Fund, International Monetary Fund, https://www.imf.org/external/pubs/ft/bop/2007/bopman6.htm (30.11.2013).
• KOMISJA EUROPEJSKA (2015), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Usprawnianie jednolitego rynku: więcej możliwości dla obywateli i przedsiębiorstw, COM(2015) 550 final, Bruksela, 28.10.2015.
• LAFAY Gerard (1992), The measurement of revealed comparative advantages, in: M. G. Dagenais, P.A. Muet (eds), International Trade Modeling, London.
• LAURSEN Keld (2015), Revealed comparative advantage and the alternatives measures of international specialization, “Eurasian Business Review”, vol. 5, no. 1. DOI: 10.1007/s40821-015-0017-1
• ROZPORZĄDZENIE 2018/302 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) nr 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz.U. UE L 60I, 02.03.2018.
• SIGGEL Eckhard (2006), International Competitiveness and Comparative Advantage: A Survey and a Proposal for Measurement, “Journal of Industry Competition and Trade”, vol. 6, no. 2. DOI: 10.1007/s10842-006-8430-x
• STEFANIAK Joanna (2024), Uwarunkowania przepływów usług biznesowych na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, Gdańsk.
• STELLIAN Remi, DANNA-BUITRAGO Jenny P. (2022), Which revealed comparative advantage index to choose? Theoretical and empirical considerations, “CEPAL Review”, no. 138.
• PARLAMENT EUROPEJSKI (2004), Strategia Lizbońska: Zwiększenie konkurencyjności Europy, więcej lepszych miejsc pracy, https://www.europarl.europa.eu/highlights/pl/1001.html (02.04.2004).
• UNCTAD (2022), World Investment Report 2022: International Tax Reforms and Sustainable Investment, United Nations, Geneva, https://unctad.org/system/files/official-document/wir2022_en.pdf (31.12.2022).
• VOLLRATH Thomas L. (1991), A theoretical evaluation of alternative trade intensity measures of revealed comparative advantage, “Weltwirtschaftliches Archiv”, vol. 127, no. 2. DOI: 10.1007/BF02707986
• WIDODO Tri (2009), Comparative advantage: Theory, empirical measures and case studies, “Review of Economic and Business Studies”, issue 4.
• WOLFMAYR Yvonne (2008), Producer Services and Competitiveness of Manufacturing Exports, “FIW Research Report”, no. 009, Export of Services, WIFO, Wien, https://www.fiw.ac.at/wp-content/uploads/2023/02/fiwstudie9.pdf (30.06.2008).
• WORLD TRADE ORGANIZATION (1995), General Agreement on Trade in Service, Annex 1b, https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/gats_e.htm (10.11.2024).
• WYSZKOWSKA-KUNA Joanna (2014), Czynniki determinujące konkurencyjność Polski w eksporcie usług nasyconych wiedzą, w: A. Grynia (red.), Zmiany konkurencyjności nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej: osiągnięcia i wyzwania, Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie, Wilno.
• WYSZKOWSKA-KUNA Joanna (2016), Usługi biznesowe oparte na wiedzy. Wpływ na konkurencyjność gospodarki na przykładzie wybranych krajów Unii Europejskiej, Łódź.
• WYSZKOWSKA-KUNA Joanna (2017), The role of intermediate demand and technology for international competitiveness of the KIBS sector: Evidence from European Union countries, „The Journal of International Trade & Economic Development”, vol. 26, no. 7.
• YU Run, CAI Junning, LEUNG PingSun (2009), The Normalized Revealed Comparative Advantage Index, “Annals of Regional Science”, vol. 43, no. 1. DOI: 10.1007/s00168-008-0213-3