Osadnictwo łużyckich pól popielnicowych odkryte na stanowisku Stara Wieś 24, gm. Nadarzyn, woj. mazowieckie

• Authors: Affelski Jakub , Ignaczak Marcin

Title variants

EN

The settlement of the Lusatian Urnfield culture discovered at Stara Wieś 24 site, Nadarzyn commune, Mazowieckie Voivodeship

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article presents the results of archaeological excavations carried out in 2016 in connection with the construction of the S8 expressway, at Stara Wieś 24 site. As a result of the research, relics of a settlement of the Lusatian Urnfield culture from the Hallstatt period were discovered, which are the subject of this article.

Keywords

EN

Stara Wieś; settlemen; Lusatian Urnfield; Hallstatt period; the S8 road

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2020
• Volume: 15
• Pages: 135-189

Contributors

author

Affelski Jakub

• Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska SZPILA Jakub Affelski

author

Ignaczak Marcin

• Wydział Archeologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Affelski J., Dłubakowski Z. 2011. Badania archeologiczne na wielokulturowej osadzie w Legardzie, stanowisko 1 (AZP 52-52/1), gm. Gostynin, woj. mazowieckie, w latach 2005- 2006. W: S. Kadrow (red.), Raport 2005-2006. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 487-495.
• Affelski J., Ignaczak M. 2008. Osadnictwo kultury łużyckiej w Łękach Górnych, gm Krzyżanów, woj. łódzkie. W: L. Czerniak, J. Gąssowski (red.), Osada wielokulturowa w Łękach Górnych gm. Krzyżanów, woj. łódzkie (= Via Archaeologica Pultuskiensis 2). Pułtusk: Instytut Antropologii i Archeologii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, 9-60.
• Affelski J., Machnio K. 2016. Relikty dwóch nurtów osadniczych związanych z kulturą niemeńską i łużyckimi polami popielnicowymi odkrytych na stanowisku 4 w Zambrzycach Starych, gm. Rutki, woj. podlaskie. Raport 11, 69-106.
• Affelski J., Dłubakowski Z., Karasiewicz K., Kiełbasińska M., Matuszewska A., Smoliński A., Trzeciecki M. 2013. Badania archeologiczne na wielokulturowej osadzie w Gostyninie, stanowisko 28, gm. loco, woj. mazowieckie, sezon 2007. Raport 8, 513-528.
• Anioła M., Głogowski Z., Kiona-Podhajny M., Panczenko B. 2003. Osadnictwo ludności kultury łużyckiej i pomorskiej, W: M. Chłodnicki (red.). Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. tom 4. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Prehistoryczne, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Centrum Badań Archeologicznych Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, 37-128.
• Bönisch E. 2004. Häuser, Speicherplätze und Siedlungsmuster – Neues zu Siedlungen der Lusitzer Kultur links der Neiße (= Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 2), 91-120.
• Czebreszuk J. 1996. Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Prehistoryczne.
• Czebreszuk J., Ignaczak M., Łoś J. 1998. Osadnictwo wczesnej kultury łużyckiej w Narkowie, gmina Dobre, stanowisko 9. Z badań nad początkami kultury łużyckiej na Niżu Polskim. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Czebreszuk J., Kośko A., Szmyt M. 2006. Zasady analizy źródeł ceramicznych z okresu późnego neolitu oraz interstadium epok neolitu i brązu na Kujawach. W: A. Kośko, M. Szmyt (red.), Opatowice – Wzgórze Prokopiaka. (= Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej 1). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 39-64.
• Czerniak L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Czerniak L., Kośko A. 1980. Zagadnienie efektywności poznawczej analizy chronologicznej ceramiki na podstawie cech technologicznych. Archeologia Polski 25 (2), 247-279.
• Czopek S. 2007. Grodzisko Dolne, stanowisko 22 – wielokulturowe stanowisko nad dolnym Wisłokiem. Część I. Od epoki kamienia do wczesnej epoki żelaza. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Dąbrowski J. 1980. Przydatność ceramiki łużyckiej do podziałów kulturowych, W: M. Gedl (red.), Zróżnicowanie wewnętrzne kultury łużyckiej. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 35-55.
• Dąbrowski J. 1997. Epoka brązu w północno-wschodniej Polsce. Białystok: Białostockie Towarzystwo Naukowe.
• Dąbrowski J. 2009. Polska przed trzema tysiącami lat. Czas kultury łużyckiej. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
• Dąbrowski J. Mogielnicka-Urban M. 1981. Analiza materiałów kultury łużyckiej ze stanowisk 1-5 w Worytach. W: J. Dąbrowski (red.), Woryty. Studium archeologiczno-przyrodnicze zespołu osadniczego kultury łużyckiej. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk), 203-228.
• Domańska L., Rzepecki S., Affelski J., Ignaczak M., Jurkiewicz B., Pietkiewicz K., Solecki Ł., Wąs M. 2013. Wielokulturowa osada na stanowisk 8 w Głazowie, gm. Myślibórz, woj. zachodniopomorskie, badania przeprowadzone w 2007 roku. Raport 8, 115-130.
• Domańska L., Wąs M. 2011. Materiały krzemienne trzcinieckiego kręgu kulturowego ze stanowiska Polesie 1, gm. Łyszkowice, woj. łódzkie. W: J. Górski, P. Makarowicz, A. Wawrusiewicz (red.), Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie, Tom I. Tekst. Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, 276-283.
• Dzięgielewski K. 2010. Osada z młodszego odcinka wczesnej epoki żelaza na stanowisku 18 w Wojniczu, pow. Tarnów. W: J. Chochorowski (red.), Wojnicz 18 i 48, powiat Tarnów. Osady z epoki brązu, żelaza i średniowiecza (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Gawrońska J., Grabarek A., Przeździecki M. 2013. Osadnictwo kultury trzcinieckiej na stanowisku nr X w Falęcinie, woj. mazowieckie. Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 3, 101-114.
• Gediga B. 1967. Plemiona kultury łużyckiej w epoce brązu na Śląsku środkowym. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Gediga B. 1980. Zagadnienia zakresu pojęcia „kultura łużycka” i jej wewnętrznego zróżnicowania. W: M. Gedl (red.), Zróżnicowanie wewnętrzne kultury łużyckiej. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 11-34.
• Gediga B. 1991. Zagadnienie kształtowania się cech łużyckich pól popielnicowych. W: M Gedl (red.), Die Anfänge der Urnenfelderkulturen in Europa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 17-26.
• Gediga B. 1993. Uwagi o chronologii i periodyzacji kultur łużyckich pól popielnicowych, W: Miscellanea archaeologica Thaddaeo Malinowski dedicata que Franciscus Rożnowski curavit. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 147-151.
• Gedl M. 1962. Kultura łużycka na Górnym Śląsku. Wrocław: Ossolineum.
• Ignaczak M. 2002. Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Ignaczak M. 2004. Osadnictwo społeczności kultury łużyckiej. W: J. Bednarczyk, L. Czerniak, A. Kośko (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego. Tom III Kujawy cz. 5. Osadnictwo społeczeństw kultur cyklu łużyckiego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 15-201.
• Ignaczak M. 2016. Elementy kulturowe lasostepu pontyjskiego we wczesnej epoce żelaza na Niżu Polskim w świetle materiałów ceramicznych (650-520/470 BC) (= Seria Archeologia 55). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Ignaczak M., Affelski J. 2012. Osadnictwo z wczesnego okresu epoki żelaza na stanowisku Janów Pomorski 1. W: M. Bogucki, M. F. Jagodziński (red.), Janów Pomorski stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008, Studia nad Truso, tom I:1. Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 51-157.
• Ignaczak M., Romańska A., Affelski J., Bednarczyk J. 2014. Osady ludności kultury łużyckiej. W: M. Ignaczak, A. Romańska (red.), Osada kultury łużyckiej w Wilenku, gm. Szczaniec, woj. lubuskie, stan 16 (AUT nr 49) (= Via Archae¬ologica Posnaniensis 9). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 19-200.
• Ignaczak M., Ślusarska K. 2009. Osadnictwo społeczeństw kultury łużyckiej. W: J. Bednarczyk, M. Ignaczak (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. tom 6. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 29-140.
• Kaczmarek M. 2002. Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kadrow S. 1991. Iwanowice, stanowisko Babia Góra, cz. I. Rozwój przestrzenny osady w czesnego okresu epoki brązu. Kraków: Zakład Archeologii Małopolski Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
• Kałwak G. 2013. Wyniki badań powierzchniowych poprzedzających rozbudowę drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od km 420+100 do km 441+540. Warszawa (niepublikowane opracowanie w Archiwum Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków).
• Kośko A. 1979. Rozwój kulturowy społeczeństw Kujaw w okresie schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kośko A. 1981. Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kowalewski M. 2013. Inwentarz krzemienny kultury trzcinieckiej z osady w Brwinowie, stanowisko 7, woj. mazowieckie w świetle analizy technologicznej materiałów z wykopu 3. Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 3, 183-198.
• Kowalewski M. 2016. Dualizm surowcowo-technologiczny niżowego krzemieniarstwa z epoki brązu. W: W. Borkowski, B. Sałacińska, S. Sałaciński (red.), Krzemień narzutowy w pradziejach. Materiały z konferencji w „Mądralinie” w Otwocku, 18-20 października 2010 (= Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 8). Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 441-453.
• Kowalewski M. 2017. Zabytki krzemienne ze stanowiska Stara Wieś 24, gm. Nadarzyn, woj. mazowieckie. Stara Wieś stan. 24 gm. Nadarzyn, woj. mazowieckie (AZP 60-64/29). Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych prowadzonych w ramach zadania: „Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od węzła z drogą wojewódzką nr 579 w Radziejowicach do węzła „Paszków” z drogą wojewódzką nr 721 w Wolicy, Zadanie I w. Radziejowice – m. Przeszkoda od km 420+100,00 do km 430+000, Zadanie II m. Przeszkoda – w. „Paszków” od km 430+000 do km 441+621. Warszawa (niepublikowane opracowanie w Archiwum Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), 164-166.
• Kowalewski M., Makarowicz P. 2000. Krzemieniarstwa społeczności z wczesnej epoki brązu w Rybinach, woj. kujawsko-pomorskie, stanowisko 17. W: P. Makarowicz (red.), Osadnictwo społeczności z wczesnej epoki brązu w Rybinach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznańskie Towarzystwo Prehistoryczne, 99-106.
• Lew S. 2003. Budownictwo ludowe dorzecza Sanu w XIX i XX wieku. Rzeszów: Wydawnictwo Mitel, Małgorzata Litawa, Marek Litawa. Marchelak I, Tyszler L. 2003. Osada kultury łużyckiej epoki brązu i okresu halsztackiego. W: R. Grygiel (red.), Ratownicze badania na stanowisku 6-7 w Kowalewicach, pow. Zgierz, woj. łódzkie (trasa autostrady A2) (= Via Archaeologica Lodziensis 1). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, 25-337.
• Marcinkian A. 2010. Ziemia lubuska w dobie cywilizacji łużyckiej. Zielona Góra: Andrzej Marcinkian.
• Michalski J. 1983. Zagadnienie systematyzacji i interpretacji obiektów nieruchomych (Ze studiów nad osadami otwartymi kultury łużyckiej). Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 5, 135-196.
• Moskwa K. 1976. Kultura łużycka w południowo-wschodniej Polsce. Rzeszów: Wydawnictwo Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.
• Moszyński K. 1967. Kultura ludowa Słowian 1. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Muzolf B. 2002. Kompleks osadniczy z okresów halsztackiego i lateńskiego. Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie odkrywki „Szczerców” S.A. na stanowisku nr 12 w Grabku, gm. Szczerców, woj. łódzkie. W: R. Grygiel (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. tom 2. Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, 121-384.
• Muzolf B. 2015. Osadnictwo łużyckich pól popielnicowych. W: R. Grygiel (red.), Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 1, 2 w Zagórzu, pow. Kutno, woj. łódzkie (= Via Archaeologica Lodziensis 5). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, 64-232.
• Paradyło W. 2016. Grupa tarnobrzeska. W: M. Glinianowicz, S. Kadrow, P. N. Kotowicz, A. Nowak, W. Paradyło (red.), Boratyn, pow. jarosławski, stan. 17. Materiały z osad kultury mierzanowickiej grupy tarnobrzeskiej oraz cmentarzyska wczesnośredniowiecznego (= Via Archaeologica Ressoviensia 10). Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 55-182.
• Stanaszek M. 2017. Analiza antropologiczna materiału kostnego ze Starej Wsi gm. Nadarzyn. Stara Wieś stan. 24 gm. Nadarzyn, woj. mazowieckie (AZP 60-64/29). W: Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych prowadzonych w ramach zadania: „Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od węzła z drogą wojewódzką nr 579 w Radziejowicach do węzła „Paszków” z drogą wojewódzką nr 721 w Wolicy, Zadanie I w. Radziejowice - m. Przeszkoda od km 420+100,00 do km 430+000, Zadanie II m. Przeszkoda - w. „Paszków” od km 430+000 do km 441+621. Warszawa (niepublikowane opracowanie w Archiwum Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), 167-170.
• Szamałek K. 1987. Kruszwicki zespół osadniczy w młodszej epoce brązu i w początkach epoki żelaza. Wrocław: Wydawnictwo PAN.
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobro¬wolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W. 2018. Physico-geographical mesoregions of Poland: verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, Volume 91 (2), 143-170.
• Węgrzynowicz T. 1973. Kultura łużycka na Mazowszu wschodnim i Podlasiu. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 2, 7-122.
• Węgrzynowicz T. 1984. Uwagi o kulturze grobów kloszowych na Mazowszu i Podlasiu w świetle próby typologicznej klasyfikacji ceramiki. Wiadomości Archeologiczne 49 (1), 3-15.
• Wiklak H. 1963. Początki kultury łużyckiej w Polsce środkowej (= Acta Archaeologica Lodziensia 12), 7-130.
• Woyda S. 1987. Sprawozdanie z badań powierzchniowych na obszarze 60-64. Warszawa (niepublikowane opracowanie w Archiwum Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków).