Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2014 | 38 | 89-97

Article title

Przyczynek do obrazu szlachty Inflant Polskich w łotewskich źródłach i opracowaniach historycznych początku XX w.

Content

Title variants

EN
A contribution to the image of Polish Livonia nobility in the Latvian historical sources and studies of the early Twentieth Century

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W literaturze polskiej poświęconej roli Polaków w kształtowaniu kultury Łotwy panuje jednomyślność co do pozytywnej roli i skutków tych wpływów. Nie można jednak pomijać milczeniem istnienia diametralnie różnej perspektywy łotewskiej, która szczególnie wyraźnie zarysowała się w pierwszych latach istnienia niepodległego państwa łotewskiego. Od początku obecności Polaków na Łotwie kontakty Łotyszy z Polakami i ich kulturą różnie wyglądały w poszczególnych regionach Łotwy. Okres, nazywany w historycznych źródłach łotewskich „polskimi czasami na Łotwie”, najdłużej trwał właśnie w Łatgalii (1561–1772), czyli w tzw. Inflantach Polskich. Tam też zauważalny był największy wpływ kultury polskiej na ludową kulturę łotewską. Okres ten był negatywnie oceniany przez wielu historyków łotewskich. Krytyce poddawana była skala oddziaływania kultury polskiej na rodzimą kulturę łotewską, a także na ogólny rozwój ziem dawnych Inflant Polskich. Negatywnie był też oceniany udział szlachty polskiej w rozwoju Łatgalii. Uważając te ziemie za swoje, nie była ona zainteresowana krzewieniem idei narodowych wśród miejscowej ludności chłopskiej, która, według możnowładztwa polskiego, już w niedługim czasie miała ulec całkowitej polonizacji. Ogromny wpływ inflanckiej szlachty polskiej na kulturę, gospodarkę, a także na kreowanie tożsamości narodowej łatgalskich Łotyszy, programowe działania duchowieństwa polskiego oraz polonizacja miejscowej ludności przyczyniły się do negatywnej oceny wpływów polskich na ziemiach łotewskich. Przedstawione opracowanie jest próbą naszkicowania zagadnienia, któremu dotychczas badacze polscy nie poświęcili większej uwagi, a które to ze względu na bogaty materiał wymaga szczegółowych i szeroko zakrojonych badań.
EN
Polish literature devoted to the role of the Poles in shaping Latvian culture presents unanimity as far as the positive role and results of this influence are concerned. However diametrically opposite Latvian perspective particularly clear in the first years of the existence of independent Latvia needs to be highlighted here. Contacts between the Latvians and Poles and their cultures differed in different parts of Latvia since the beginning of the Polish presence in this country. The period called ‘the Polish times in Latvia’ in Latvian historical sources lasted the longest in Latgale (1561-1772), i.e. in the so called Polish Livonia. The Polish influence on Latvian folk culture was the strongest there. This period, especially the scale of the influence of Polish culture on Latvian native culture as well as general development of this region, was strongly criticized by numerous Latvian historians. The interest of the Polish noblemen in developing Latgale was subjected to criticism, too. Considering these lands as their own the Poles were not interested in propagating national ideas among local village people who, according to the Polish nobles, were to succumb to complete polonisation. Great influence of the Polish nobility on culture, economy and creating the national identity of the Latgalian Latvians, the policy of the Polish clergy and polonisation of the local people resulted in a negative opinion of the Polish influence in the Latvian lands. The study is an attempt to outline the issue which Polish researchers have not paid attention to so far. Nevertheless, regarding rich material it needs detailed research on a large scale.

Year

Volume

38

Pages

89-97

Physical description

Dates

published
2014-12-31

Contributors

  • Instytut Slawistyki PAN [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences], Warszawa [Warsaw], Poland

References

  • Balodis, A. (1991). Latvijas un latviešu tautas vēsture. Rīga: Neatkarīgā Teātra Kabata Grāmatu Apgāds.
  • Dreimanis, P. (1934). Latvju tautiskā atmoda un valstiskā neatkarība. Jelgava: Latvijas vidusskolu skolotāju kooperātīvs.
  • Dunsdorfs, E. (1991). Latgales vēsturiskās kartes. Melburnā: Kārl̦a Zarin̦a fonds.
  • Galveno tautību piederīgo skaits pēc tautas skaitīšanu datiem, 1920, 1925, 1930, 1935. W Latvijas Statistika. Pobrano 5 maja 2014, z http://www.csb.gov.lv/statistikas-temas/iedzivotaji-ticiba-tautiba-uc-tema-32901.html
  • Goba, A. (1933). Latgale. Latgalieši spaidu laika. Nacionālisma, rakstniecības, biedrošanas un skološanas sākums. Attiecības ar baltiešiem. Rīga: Valters & Rapa.
  • Handke, K. (2000). Wizerunek sąsiadów. W R. Bobryk & J. Faryno (Red.), Polacy w oczach Rosjan – Rosjanie w oczach Polaków: zbiór studiów (ss. 11–14). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
  • Jēkabsons, Ē. (2007) Piesardzīga draudzība: Latvijas un Polijas attiecības 1919. un 1920. gadā. Rīga: LU Akadēmiskais Apgāds.
  • Kemps, F. (1910). Latgalieši. Kultur-vesturiska škice. Rīga: G̓eneralkomisijâ pie D. Zeltina̦.
  • Kemps, F. (1938). Latgales likteņi: ainas no senās un jaunākās pagātnes. Rīga: Eraksti.
  • Kolbuszewski, J. (1994). Kultura polska na Łotwie. W Kultura polska na Łotwie [Poļu kultūra Latvijā]. [Wersja polska] (ss. 10–23). Ryga: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rydze.
  • Kultura polska na Łotwie [Poļu kultūra Latvijā]. (1994). [Wersja polska]. Ryga: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rydze.
  • Lācis, V. (2006). Latviešu zemes un tautas vēsture. Rīga: "Vieda".
  • Manteuffel, G. (1906). Bibliografia inflancko-polska (obejmuje dzieła traktujące o Inflantach polskich a wydane w ciągu ostatnich 5-ciu stuleci, mianowicie od roku 1567 do 1905-go). Poznań.
  • Manteuffel, G. (2007). Zarysy z dziejów krain dawnych inflanckich, czyli Inflant właściwych (tak szwedzkich jako i polskich), Estonii z Ozylią, Kurlandii i Ziemi Piltyńskiej. (K. Zajas, Wstęp, Red. i Oprac.). Kraków: Universitas.
  • Manteuffel, G. (2009). Inflanty Polskie oraz listy znad Bałtyku. (K. Zajas, Wstęp, Red. i Oprac.). Kraków: Universitas. (Seria Pisma wybrane, G. Manteuffel, T. 1).
  • Miķelsons, R. (1937). Latvijas vēstures lasāmā grāmata (T. 1). Rīga: Valters un Rapa.
  • Rozenbergs, J. (2005). Leksēmas poļi semantika latviešu tautasdziesmās. W J. Rozenbergs, Tautas un zemes latviešu tautasdziesmās. Rīga: Zinātne.
  • Salceviča, I. (1990). Adolfs Erss un Latgale. W A. Erss, Muižnieki (ss. 5–38). Rīga: Zinātne.
  • Skujenieks, M. (1927). Latvija. Zeme un iedzīvotāji. Rīga: A. Gulbja apgādniecība.
  • Smalkais, E., & Vējiņš, J. (Red.). (2007). Latvija likteņa gaitās (9000 B.C. – 2007 A.D.). Rīga: Preses Nams.
  • Švabe, A. (1926). Pagasta vēsture (T. 1: Līdz krievu laikiem). Rīga: J. Roze.
  • Walewander, E. (Red.). (1993). Polacy na Łotwie. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-2e3b3bd2-bb06-43e0-9094-3f99df8e6bba
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.