Dylematy rozwoju i bezpieczeństwa państw Europy Środkowo- wschodniej

• Authors: Lach Zbigniew

Title variants

EN

Dilemmas regarding the development and security of Central and Eastern European countries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono wyniki trzech analiz określających poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego, potęgę (siłę) oraz poziom bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowo-Wschodniej. Badania przeprowadzono za pomocą metody analizy czynnikowej w wymiarze względnym na podstawie specjalnie dobranych wskaźników. Najwyższy poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego wśród badanych 20 państw został wykazany w Słowenii, Czechach i Estonii, z kolei zdecydowanie najwyższą potęgą dysponuje Polska, natomiast pod względem bezpieczeństwa energetycznego najwyżej oceniono Albanię, Rumunię i Ukrainę. Relatywnie wysoka pozycja ostatnich trzech państw w zakresie rozwoju i bezpieczeństwa energetycznego wynika z posiadanie zasobów gazu i ropy naftowej oraz większej samowystarczalność w tym względzie, niż w pozostałych państwach regionu i jest przeciwieństwem niskiego poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego tych państw. A więc na relatywnie niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego problematyka bezpieczeństwa energetycznego jest relatywnie wysoka w porównaniu do pozostałych państw Europy Środkowo-Wschodniej.1Autor przedstawił ponadto działania podejmowane mające na celu wspieranie rozwoju gospodarczego, umacnianie bezpieczeństwa i rangi regionu. Artykuł kończą wnioski dotyczące postulowanych kierunków polityki, w szczególności w odniesieniu do Polski jako państwa dominującego na scenie politycznej regionu.

EN

The article presents the results of three analyzes determining the level of socio-economic development, power (strength) and energy security level of the countries of Central and Eastern Europe. The research was carried out using the multi-factor analysis method based on specially selected indicators. The highest level of socioeconomic development among the 20 countries surveyed was demonstrated in Slovenia, the Czech Republic and Estonia, while Poland has by far the highest power, while in terms of energy security the highest rated are Albania, Romania and Ukraine. The relatively high position of the last three countries in the field of energy development and security results from having gas and oil resources and greater self-sufficiency in this respect than in other countries of the region and is the opposite of the low level of socio-economic development of these countries. So at a relatively low level of socio-economic development, the issue of energy security is relatively high compared to other Central and Eastern European countries. The author also presented actions taken in Eastern European countries aimed at supporting economic development, strengthening security and the rank of the region. The article ends with conclusions regarding postulated policy directions, in particular with regard to Poland as the dominant country on the political scene of the region.

Keywords

PL

eopolityka; geostrategia; potęga; Europa Środkowo-Wschodnia; rozwój i bezpieczeństwo

EN

geopolitics; geostrategy; power; Central and Eastern Europe; development; security

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2020
• Volume: 31
• Pages: 127-154

Contributors

author

Lach Zbigniew

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa

References

• Bański, J., 2008, Polska i Europa Środkowo-Wschodnia w koncepcjach podziału Europy, [w:] P. Eberhardt (red.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, Prace Geograficzne, nr 218, PAN IGiPZ, Warszawa.
• Bieleń, S., 2009,Geopolityczne myślenie o ładzie międzynarodowym, [w:] Przegląd Geopolityczny, 1.
• Coffey, L.,Kochis, D., 2019, U.S. Europe Policy in 2020 Should Focus on Invigorating the Valuable Three Seas Initiative, The Hertiage Foundation, 26.11.2019 r. https://www.heritage.org/europe/report/us-europe-policy-2020- should-focus-invigorating-the-valuable-three-seas-initiative
• Collins, J.M., 1998,Military geography, National Defense University Press, Washington.
• Czernicka, M., 2018, Trójmorze w bułgarskiej polityce bezpieczeństwa, Przegląd Geopolityczny, 26, s. 142-154.
• Dąborowski, T., 2015,Kreślenie nowych projektów gazowych w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej, OSW, Analizy 22.04.2015
• Domian, M., 2019, Geopolityczne ryzyko zachowania ciągłości importu ropy naftowej do Unii Europejskiej, Przegląd Geopolityczny, 29, s. 25-52.
• Eberhardt, P., 2004,Koncepcja granicy między cywilizacją zachodniego chrześcijaństwa a bizantyjską na kontynencie europejskim, [w:] Przegląd Geograficzny, 76, 2, s. 169-188.
• Eberhardt, P., 2010,Koncepcje geopolityczne Aleksandra Dugina, [w:] Przegląd Geograficzny, 82, 2, s. 221-240.
• Hafeznia M.R., 2017,Active Geostrategic Faults in the World, [w:] Geopolitics Quarterly, Volume: 12, No 4.
• Hanemann, T., Huotari, M., Kratz, A., 2019, Chińskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Europie, Rhodium Group & Mercator Institute for China Studies, https://www.merics.org/en/papers-on-china/chinese-fdi-ineurope-2018 (dostęp 19 listopada 2019).
• Johnson, D., 2019,Vostok 2018: ten years of Russian strategic exercises and warfare preparation, [w:] NDC Policy Brief, nr 3, wyd. NATO Defense College, Rome.
• Lach, Z., i inni, 2001, Geografia bezpieczeństwa państw regionu środkowoeuropejskiego, wyd. MON, Szt. Gen. WP, ZGW, Warszawa.
• Lach, Z., i inni, 2011, Potęga państw współczesnego świata w ujęciu geopolitycznym, AON, Warszawa.
• Lach, Z., 2014a, Analiza poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego i potęgi państw Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] Przegląd Geopolityczny, 9.
• Lach, Z., 2014b, Analiza wielozmienna potęgi głównych ośrodków siły współczesnego świata, [w:] M. Hudzikowski (red.), Polskie Towarzystwo Geopolityczne, Częstochowa.
• Łakomy, M., 2017, Bezpieczeństwo demograficzne Europy w XXI wieku, Przegląd Geopolityczny, 21, s. 31-47.
• Myślicki, A., 2019, Geopolityczne skutki rewolucji energetycznej, Przegląd Geopolityczny, 27, s. 32-47.
• Norberg, J., 2018,Military exercises and Russian fighting power 2009-2016, [w:] B. Henser, T. Heier, G. Lasconjarias, Military Axercises: Political Messaging and Srategic Impact, NATO Defense College, Rome.
• Seroka, M., 2019,Bułgaria: nowa formuła gazociągu SouthStream, OSW, Analizy 25.09.2019.
• Skrzyp, J., Lach, Z., 2008,Geostrategiczne położenie Polski przed i po transformacji ustrojowej, wyd. AON, Warszawa.
• Wilczyński, P. L., 2017, Problematyka bezpieczeństwa we współczesnym dyskursie eksperckim w Polsce, Przegląd Geopolityczny, 21, s. 48-66.