Język kaszubski jako element narodowotwórczy

• Authors: Jabłoński Artur

Title variants

EN

The Kashubian language as a nation - building element

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Kashubian, as a Proto-Slavic dialect, was similar to the Greater Poland and Lesser Poland dialects which with time provided the foundations for the Polish language. However, as early as in the 13th century, differences became noticea-ble resulting from the autonomous development of Kashubian on the periph-ery of the Slavic world. Language is one of the most important ethnic building elements manifested by the Kashubian people since the dawn of ethnic eman-cipation which started in the mid-19th century, when Florian Ceynowa, physi-cian and father of Kashubian national empowerment, created the first Kashubian alphabet, normalised the spelling, compiled the grammar rules and started to write journalistic, scientific and literary texts. In the past, the Kashubians had long lacked the conviction that their vernacular had value. The joint work of many communities, undertaken for the sake of the linguistic status of Kashubian in the 1990s, led first of all to a change of the attitude of the us-ers towards their own language, and subsequently to its recognition as a sepa-rate Slavic language. Kashubian was granted the political and legal status of a regional language in 2005. It satisfies mainly those who have adopted a hybrid identity characterised by being Kashubian in the regional aspect and Polish in the national aspect. However, that status is insufficient for Kashubians repre-senting the national option, who identify themselves as Polish citizens of Kashubian nationality.

Keywords

EN

Kashubian language; Kashubian identity; Kashubian nation; ethnolinguistics; sociolinguistics

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2019
• Issue: 1(23)
• Pages: 45-56

Contributors

author

Jabłoński Artur

• Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska

References

• Breza E., red., 2001, Kaszubszczyzna – Kaszëbizna, Opole.
• Dołowy - Rybińska N., 2011, Języki i kultury mniejszościowe w Europie. Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi, Warszawa.
• Fishman J., 1983, Langage and Bilingual Education, in: McCready W.C., ed., Culture, Ethnicity and Identity, Chicago.
• Gellner E., 1991, Narody i nacjonalizm, Warszawa.
• Grucza F., 1992, Kaszëbskô Biblëjô. Nowi Testament. IV Ewanjelje, Poznań.
• Iskierski J., 1990, Problematyka etniczna wybranych społeczności lokalnych mikroregionu puckiego: tożsamość, więź, język, w: Latoszek M., red., Kaszubi. Monografia socjologiczna, Rzeszów.
• Karnowski J., 1981, Moja droga kaszubska, Gdańsk.
• Kluge F., 2000, Badacze języka kaszubskiego, w: Borzyszkowski J., Albrecht D., red., Pomorze – Mała ojczyzna Kaszubów. Historia i współczesność, Gdańsk–Lubeka.
• Kola A.F., 2010, Słowianofilstwo rosyjskie a słowianofilstwo czeskie. Między konserwatyzmem a misjonizmem, w: Raźny A., red., Idee konserwatywne w Rosji, Kraków.
• Kłoskowska A., 2012, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.
• Kuik - Kalinowska A., 2010, Arcypowieść literatury kaszubskiej: „Żëcé ë przigòdë Rémùsa” Aleksandra Majkowskiego, w: Majkowski A., Żëcé ë przigòdë Rémùsa, oprac. i przypisy Treder J., wstęp Borzyszkowski J., Kuik¬ Kalinowska A., Gdańsk.
• Kuik - Kalinowska A., 2015, Patriotyczne przesłanie niesione wierszem, w: Borzyszkowski J., Kuik - Kalinowska A., Makurat H., red., Poezja twórców z kręgu „Klëki”, Gdańsk.
• Latoszek M., red., 1990, Kaszubi. Monografia socjologiczna, Rzeszów.
• Lubaś W., 2009, Polityka językowa, Opole.
• Majewicz A.F., 1986, A new Kashubian dictionary and the problem of the linguistic status of Kashubian, in: Sławski F., ed., Collectanea Linguistica in honorem Adami Heinz, Wrocław.
• Majewicz A.F., 1989, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa.
• Mazurek M., 2010, Język, przestrzeń, pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej, Gdańsk.
• Michna E., 1995, Łemkowie. Grupa etniczna czy naród?, Kraków.
• Michna E., 2018, Ideologie językowe i ich wpływ na procesy emancypacji języka łemkowskiego, w: Tambor J., red., Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy, koncepcje, perspektywy, t. IV. Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice.
• Mistarz R., 2014, Dokonania i wyzwania edukacji kaszubskiej, „Biuletyn Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku”, nr 64/65.
• Obracht - Prondzyński C., 2006, Zjednoczeni w idei. Pięćdziesiąt lat działalności Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego (1956–2006), Gdańsk.
• Perlin J., 1986, Przedmowa, w: Tortosa J.M., Polityka językowa a języki mniejszości, Warszawa.
• Pryczkowski E., 1992, Fundament naszej etniczności, „Lecëdło – Biuletyn II Kongresu Kaszubskiego”, nr 1.
• Ramułt S., 1893, Słownik języka pomorskiego, czyli kaszubskiego, Kraków.
• Synak B., 1998, Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, Gdańsk.
• Szymikowski D., 2008, Kwestia kaszubska w pracach sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (1989–2005), w: Pałys P., red., Mniejszości narodowe i etniczne w Europie Środkowej: w 60-lecie uchwalenia Ustawy Serbołużyckiej, Opole.
• Tambor J., 2008, Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.
• Treder J., 2013, Kaszubszczyzna – od dialektu do języka, w: Dunin - Dudkowska A., Małyska A., red., 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin.
• Treder J., 2014, Spòdlowô wiédza ò kaszëbiznie, Gdańsk.
• Walicki A., 2002, W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa.
• Warmińska K., 2013, Polityka a tożsamość. Kaszëbskô Jednota, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 1 (147).
• Wicherkiewicz T., 2014, Regionalne języki kolateralne Europy – porównawcze studia przypadku polityki językowej, Poznań.
• Zieniukowa J., 2001, Kaszubszczyzna, w: Gajda S., red., Język polski, Opole.